Teknolojinin yerli neferleri

Türkiye son yıllarda teknoloji alanında önemli adımlar attı. Özellikle savunma sanayi, insansız hava araçları ve elektrikli otomobil alanlarındaki ürünler dünyanın birçok noktasına kadar ulaştı. Türkiye'nin imalat sanayisinde orta yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatı 2023'te 97,2 milyar dolara çıktı. İmalat sanayisinde 2019'da 5,9 milyar dolar olan yüksek teknolojili ürün ihracatı, 2023'te 9,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yüksek teknolojili ürünlerde ihracatın yarıdan fazlasını son yıllarda büyük atılım yapılan savunma ve havacılık ürünleri oluşturdu.

Orta yüksek teknolojili ürünlerde ise 2019'da 62,2 milyar dolar olan ihracat, 2023’te 88,9 milyar dolara çıktı. 2019'da 56,7 milyar dolar olan düşük teknolojili ürün ihracatında ise 2023 yılında 74,4 milyar dolara ulaşıldı.

Türkiye, geç girdiği unicorn yarışında ise 2018 yılından itibaren 7 şirkete ulaştı. Bu yarışta İrlanda, Japonya ve İsviçre’yle başa baş giderken, İspanya, Norveç ve BAE gibi ülkeleri de geride bıraktı. Peak Games, Getir, Dream Games, Hepsiburada, Trendyol, Insider ve Papara şirketlerinin dışında 2024’te 3 şirketin daha unicorn olması bekleniyor. Türkiye’nin toplam ihracat içerisinde teknoloji ürünlerinin payı ise yüzde 3 seviyelerinde olsa da son birkaç yıl içerisindeki çıkışı kayda değer olarak değerlendiriliyor. Öyle ki Türkiye, bilgi iletişim ve bilgisayar pazarında 2023 yılında global rakamları geride bıraktı. Kısaca dünya küçülürken, Türkiye büyüdü…

Bilgisayar pazarı yüzde 29 büyüdü

2023 yılında dünya bilgisayar pazarı yüzde 14 oranında daralırken, Türkiye’de ise artış yaşandı. Dünyadan pozitif ayrışan Türkiye’de 2023 yılında 2 milyon 950 bin bilgisayar satışı gerçekleşerek, bilgisayar tarafında yüzde 29’luk bir büyüme gerçekleşti. 15 senelik gelişme perspektifini değerlendiren Casper Operasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Feray Karaman, “2012 yılında Türkiye bilgisayarının dünya bilgisayarına oranı yüzde 1 civarındaydayken, 2018’lerde yüzde 0.5-0.6 civarına geriledi. Ancak 2023 yılına geldiğimizde bu rakam uzun yıllar sonra yüzde 1’in üzerine çıktı. 2023 Türkiye bilgisayar satış rakamı dünyaya oranladığımızda yüzde 1.2 ile gerçekleşti. Bilgisayar gibi ülkemizin kalkınmasına, bilişimine destek veren bilgisayar satışlarının Türkiye’de artması, ülkemizin gelişimi için umut verici ve pozitif bir gelişme” dedi.

2023 yılında yüzde 29 büyüyen bilgisayar pazarının üzerinde bir büyüme gerçekleştiren Casper, 2023’te geliştirdikleri 15 yenilikçi ürünle yüzde 64’lük bir büyümeye ulaştı. Özellikle pazardaki ticari ve bireysel notebook satışlarında pazar yüzde 16 büyürken, Casper kurumsal notebook satışları yüzde 55 büyüdü. Bireysel notebook satışları ise sektördeki yüzde 36 büyümeye kıyasla, yüzde 67 oranında büyüme gösterdi. Tüm bu büyümenin arkasındaki adımın müşteri odaklılık olduğunu söyleyen Karaman, her müşterinin ihtiyaç ve talebine göre ürünlerini sunduklarını ve bu deneyimi de mağaza ve genel merkezlerinde gerçekleştirdiklerini söylüyor. Karaman, “Fabrikamıza yurt içinden, yurt dışından, üniversitelerden birçok ziyaretçi geliyor. Bu şekilde en son teknoloji ürünlerimizin hem üretimini hem de performansını deneyimlemiş oluyorlar” sözlerini ekledi.

Türk kahvesi makinesine talep çok

2023 yılında yüzde 26’lık bir büyüme ile yaklaşık 3,7 milyar TL hasılata ulaşan Arzum, online ve fiziki olmak üzere 55’ten fazla ülkeye gerçekleştirilen satışlarda dolar bazında yüzde 21’lik bir büyümeye ulaştı. Bu dönemde yurt dışına 300 binden fazla ürün sattıklarını söyleyen Arzum Teknoloji, Ürün ve Tedarik Zincirinden Sorumlu Genel Müdürü Arif Emre Ünal, yurt dışı satışlarındaki en büyük payın da OKKA Türk Kahvesi Makinesi’nde olduğunu söylüyor. En yüksek satış gerçekleştirdikleri pazarın yüzde 13,6 ile Mısır olduğuna değinen Ünal, “2023 yılında Baltık ülkelerinde de satışa başladık ve yeni girdiğimiz bu pazarda kısa sürede oldukça iyi bir konuma geldik. 2023 yılı e-ticaret tarafında da büyüme istikrarımızı koruduğumuz bir yıl oldu. Geçtiğimiz yıla kıyasla yurt dışı e-ticaret satışlarımız dolar bazında yüzde 30,5 oranında artış gösterdi” dedi.

Türkiye’deki büyüme globalin üzerinde

Globaldeki bilgi ve iletişim teknolojileri toplam sektör büyüklüğü, 2021 yılında, 3 trilyon dolar seviyesindeyken, 2022 yılında yüzde 3,3'lük büyüme oranı ile 4,4 trilyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Türkiye’de ise 2021’de 265,9 milyar TL olan bilgi ve iletişim teknolojileri toplam sektör büyüklüğü 2022 yılında yüzde 54 büyüme ile 408,9 milyar TL'ye ulaştı. Globalde bilgi ve iletişim sektörünün son yıllarda bir daralma yaşadığını söyleyen MİA Teknoloji Bağımsız Yönetim Kurulu Üyesi Özgür Çivi, “Son yıllardaki bu veriler incelendiğinde Türkiye'deki bilgi iletişim teknolojileri pazar büyüklüğü bir önceki seneye göre globaldeki ortalamadan daha büyük bir büyüme gösterdi diyebiliriz.

Türkiye'de özellikle trend olmaya başlayan yeni teknolojilerde, iş süreçlerinin verimliliğini artırmaya yönelik yapay zeka teknolojileri, bulut hizmetleri ve sürdürülebilir teknolojiler alanlarında çalışmaya başlayan ve yatırım alan birçok firma ortaya çıktı

dedi. ABD, Katar ve Fas olmak üzere üç farklı bölgede operasyonlarını yürüten MİA Teknoloji, 2023 yılında Afrika bölgesindeki teknolojilerini tanıtmak ve pazarda aktif olmak için Fas Krallığı’nda MIA TURTEK AFRIK adında bir şirket kurdu. Güvenlik, sağlık bilişim ve ulaşım alanlarında geliştirdiği sistemleri yeni bir şirket kurarak Fas’a sunan şirket, Orta Doğu ve Afrika ülkeleri başta olmak üzere yeni pazarlara girmek için de faaliyetlerini sürdürüyor. Çivi, dijital sağlık sektörünün 2030 yılında 18 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşma beklentisiyle potansiyelin yüksek olduğu Orta Doğu ve Kuzey Amerika bölgelerine yoğunlaştıklarını söyledi. Aynı zamanda bu bölgelerdeki iş geliştirme operasyonları, pazar payı büyümesi ve Ar-Ge faaliyetlerini destekleyerek, uzun vadeli iş birlikleri ve çeşitli yatırımlar gerçekleştirmeyi hedeflediklerini de ekledi.