21. Yüzyılın yeni nükleer bombası yapay zeka mı olacak?

Çok değil, geçtiğimiz yıl Metaverse evrenini konuşup yakından takip ederken şimdilerde yapay zekayı dilimizden düşürmüyoruz. Teknolojik yenilikler artık onlarca yılı değil ayları ve hatta günleri alır oldu. Son olarak yapay zeka teknolojileri konusunda yaşanan gelişmeleri gündeme oturdu. Metaverse’ten arsa almak, dijital mağaza açmak gibi faaliyetler şimdilerde daha az konuşuluyor. Teknoloji dünyasının ana gündem maddesi yapay zeka teknolojilerinin geleceği ve insanlığı götüreceği yer.

Teknoloji devleri yarışa çoktan başladı

Yapay zekanın onlarca yararı yanında muhtemel zararları da gündemde. Geçtiğimiz yıl sonunda kullanıma sunulan ChatGPT’nin popülerliğinin ardından teknoloji devleri, kendi sohbet robotlarıyla yarışa katılıyor. Microsoft’un desteklediği ChatGPT’den sonra Google, Bard’ı geniş kitlelere açtı. Arama motorlarına alternatif olması beklenen bu sistemlerin performansı en çok merak edilen konuların başında geliyor. Robotlar ölen kişinin yerini alıyor, sinemada figüran oluyor, ev ödevi yapıyor, şiir, hikaye ve roman yazıyor. Gelecekte birçok mesleği robotlar yaparsa insanlar işsiz mi kalacak? sorusu sıkça tartışılırken söz konusu gelişmeler devletlerin de yakın takibinde. Özellikle sosyal medya alanında zamanında gerekli önlemleri almayan ve şimdi kara para aklama, pornografi, çocuk istismarı, dijital sahtekarlık gibi birçok yasa dışı süreçle uğraşmak zorunda kalan devletler işi sıkı tutacak gibi görünüyor. Özellikle ABD ve AB ülkeleri bu işin öncüleri olacak gibi duruyor. Rakip ülkelerin yapay zeka ile yapabilecekleri, küresel veya bölgesel terör örgütlerinin muhtemel saldırıları, bireysel silahlanma benzeri kişilerin sahip oldukları yapay zekayı şiddet başta olmak üzere farklı kötü amaçlar için kullanması konuşuluyor.

İnsanlık için risk oluşturabilir

Yapay zekanın muhtemel tehlikeleri konusunda endişelenenler sadece siyasi otorite değil, bizzat teknoloji firmalarından gelen talepler de söz konusu. ChatGPT’nin Open AI şirketindeki geliştiricileri geçtiğimiz mayıs ayında yapay zeka sistemlerinin nükleer silahlar kadar tehlikeli olabileceği ve Uluslararası Atom Ajansı benzeri bir uluslararası denetim kurumu oluşturulması çağrısı yaptı. Yine OpenAI’ın CEO’su Sam Altman, ABD Senatosu’nun konuyu araştırdığı bir oturumda verdiği ifadede, teknolojinin potansiyel kötüye kullanımına ilişkin endişelerini dile getirerek düzenleme talep etti. Yapay zekanın gelecekte insanlık için risk oluşturup oluşturmadığı sorusuna Altman, “Bu risk hep var” şeklinde yanıtladı. ABD ve Avrupa Birliği’nin başını çektiği cephede, ‘Sosyal medya konusundaki düzenlemelerde geç kaldık, aynı hatayı yapay zekada yapmayalım” şeklinde bir düşünce hakim. Ülkeler, sosyal medyadaki kötü niyetli faaliyetler konusunda düzenleme yapmakta gecikmiş ve küresel çapta önemli tartışmalar yaşanmıştı. Bu alandaki düzenleme tartışması sürerken son aylarda özellikle yapay zekanın insanın önüne geçme riski üzerinde duruluyor. Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, yapay zeka robotlarına karşı önlemlere kendi kurumsal yapısından başladı.

AB komisyonu ilk önlemleri aldı

Alınan karar uyarınca çalışanlar, yapay zeka aygıtlarını kullanırken kamuya açık olmayan bilgiler paylaşılamayacak veya ifşa edilemeyecek. Öte yandan, yapay zekanın fikri mülkiyet haklarını ihlal edip etmediği konusu göz önünde bulundurulacak. Bu teknolojiler tarafından üretilen bilgiler asla resmi belgelere kopyalanıp yapıştırılmayacak ve özellikle kritik ve duyarlı süreçler üzerinde çalışırken yapay zeka araçları kullanılmayacak. AB'nin henüz ChatGPT veya benzeri yapay zeka sistemleriyle ilgili bir düzenlemesi bulunmuyor ancak AB Komisyonu bu konuda çalışmalara başladığını açıkladı. Yapay zekanın gelecekteki olası kullanım şekli bilişim hukukunu epey meşgul edecek gibi görünüyor. Bunun için devlet kurumlarının, teknoloji üreticilerinin ve bu konunun fikir öncülerinin beraber çalışması ve çözüm üretmesi kaçınılmaz. Özellikle bu çözümlerin, gelişim önünde engel olmadan ‘nasıl’ uygulanacağı çalışma konusudur ve henüz bir yanıtı yok.