2024 beklentileri: Teknoloji
Türkiye 2023 yılında, aralarında teknoloji devleri de bulunan 15 Avrupa ülkesi arasında teknoloji sektöründe çift haneli büyüme gösteren tek ülke oldu. Ürün çeşitliliğine göre yüzde 30 ila 40 arasında büyüme gösteren Türkiye’de büyümeye etken olarak ise kişisel bilgisayar ve akıllı telefon pazarı gösterildi. Pazarın 2024 beklentisi ise yapay zeka ve makine öğrenimi, bulut bilişim ve büyük veri ile nesnelerin interneti konularının öne çıkacağı yönünde.
Türkiye, 2023 yılında teknoloji alanında Avrupa’daki 15 ülke arasında çift haneli büyüyen tek ülke oldu. Uluslararası pazar verilerini yayınlayan Context’e göre Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya gibi büyük ekonomilerin de yer aldığı ülkelerde tüm büyük distribütörler üzerinden yapılan ölçümlerde 2023’ün ilk dokuz ayında Türkiye’de bazı ürünlerde yüzde 30’luk, bazı ürünlerde ise yüzde 40’lık bir büyüme yaşandı. Bu süreçte Avrupa ve dünya genelinde PC pazarında ise yaklaşık yüzde 30 daralma gözlemlendi. Türkiye’deki talep artışına sebep olarak ise seçim ve seçim sonrası kur artışı beklentisinin pazara yansıması ve ardından KDV artışına tepki olan alımlar gösterildi.
Diğer Avrupa ülkelerinin tersine yüzde 65-70 oranında donanım ağırlıklı ve yüzde 30 oranında hizmet ve yazılım ağırlıklı ilerleyen Türkiye pazarında, özellikle kişisel bilgisayarda ciddi talep artışı oldu. Akıllı telefon pazarı ise hem adet hem de değer olarak iyi bir yıl geçirdi. Bu iki ana grubun performansı ise toplam sektör büyümesine en büyük katkıyı sağladı.
Dijitalleşme ve pandemi sektörü güçlendirdi
İki seçim, ağır bir deprem, ekonominin belirsizlikleri ile işsizlik ve yüksek enflasyon ortamındaki bu performansın kayda değer olduğunu söyleyen Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak, “2023’ün ilk yarısında yaşanan bu olumsuzluklara rağmen donanım sektörü açısından iyi bir yıl geçti. Bu dönem yılın tümünde dolar bazlı bir büyüme beklentisi oluştu. Context ve IDC’nin verileri göz önüne alındığında dolar bazında yüzde 17’lik küçülmeyi, 2023 yılında yüzde 17 büyümeyle 29,9 milyar dolar boyutlarla kapatmak gerçekçi bir öngörü oldu. Aynı şekilde geçmiş beş yıl ortalama yüzde 10 büyüyen bilgi ve iletişim teknolojileri sektör ihracatının da yüzde 10 artarak devam etmesini bekliyoruz. Bu iyileşen performansımızda kamu alımları geçmiş yıllara oranla çok geriye düşmüş olmasına rağmen dijitalleşme ve pandemi etkisiyle teknolojinin yarattığı kalıcı değer etkili oldu” dedi. Tombalak, 2023 yılında yakalanan dolar bazında yüzde 17’lik büyümeyi 2024 yılında da sürdürme hedefinde olduklarını ekledi.
“2023’te mal tedariki sağlamakta zorlandık”
2023 yılını Türkiye’ye olan talebi, teknoloji markalarının diğer ülkelerde kaybettikleri satış farkını Türkiye’de kapatmak istedikleri bir yıl olarak ifade eden ASUS Türkiye Ülke Müdürü Özge Kılıç Güler, “Geçen yıl varlıklarını dahi hissetmediğimiz markalar bu yıl kendilerini gösterdiler. Bizde ise Türkiye, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi yine fokus ülkemiz olarak devam etti ve pozisyonumuzu koruduk” dedi. Güler aynı zamanda bilgisayar pazarı olarak hem toplam ülke adedinde hem de ASUS’ta 2023 yılını büyüme ile kapattıklarına değindi. Hatta oyun bilgisayarları gibi hızlı büyüme yaşanan ürün gruplarında artan pazara mal tedariki sağlamakta zor anlar yaşadıklarını da ekledi.
Yapay zekanın kullanılmadığı bir alan kalmadı
2023’ün Microsoft için yapay zekanın başrolü üstlendiği bir yıl olduğunu ifade eden Microsoft Türkiye Genel Müdürü Levent Özbilgin 2019’dan bu yana yapay zeka alanında çok ciddi yatırımlar yaptıklarından bahsetti. Özbilgin, “ChatGPT 2022’nin Kasım ayında duyuruldu ancak Microsoft zaten dört senedir OpenAI ile iş birliği içindeydi. 2015-2019 yılları arasında imaj ve dil yaratabilmek için öğrenme algoritmasını geliştirmeye odaklanan OpenAI, bu süreçte çok yüksek ölçekte makine gücü ne ihtiyaç duyunca biz Microsoft olarak 2019 yılında Azure’u OpenAI şirketinin kullanımına açtık ve 1 Milyar Dolar tutarında da yatırım yaptık. Bugün artık yapay zekayı kullanmadığımız bir alan neredeyse kalmadı desek yeridir” dedi.
Microsoft, OpenAI yatırımının ardından ChatGPT ile Microsoft ürünlerini birbirine entegre ederek benzersiz bir entegrasyon çalışmasına da imza attı. OpenAI ile birinci amaçlarının hangi sektörde olursa olsun herkesin daha verimli çalışmasını sağlamak olduğuna da değinen Özbilgin işin yük olarak görülen kısmını otomasyon çözsün; gerçekten değer yaratılan kısmını ise insan gücü üstlensin gibi bir felsefeleri olduğunu ekledi.
En önemli sorun istihdam
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2022 Pazar Verileri raporuna göre teknoloji sektörü çalışanlarının sayısı 213 bin. Bu rakama göre Türkiye’nin OECD ülkeleri arasında oldukça geride ve hatta sonuncu olduğunu söyleyen Tombalak, Türkiye’nin ücret ve çalışma ortamı yetersizlikleri nedeniyle yaşanan göç ile bu sayının da her geçen gün azaldığına değiniyor. Tombalak, Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik zorluklara ve bunun yansıması olarak oluşan beyin göçüne rağmen, şirket göçünü engelleme yönündeki çabalarla, beyin göçünü tersine çevirmek, yeni yetenekleri daha hızlı çalışma hayatına katma konusunda farkındalık oluşturmak ve teknoloji yatırımlarının da hayata geçirilmesini sağlayarak güçlü bir teknoloji sektörü oluşturmanın öncelikleri arasında olduğunu ekledi.