Yorgun bir sesin dünyaya adalet teklifi: Nina Simone

Liseyi bitirince New York’taki bir müzik okuluna gider. Fakat asıl istediği Curtis Müzik Okulu’dur. Bu okul tarafından reddedilmesinin tek nedeni siyahi olmasıdır. Nina çok öfkelense de pes etmez. Ailesi çok fakir olduğu için onlara destek olmak ister. Bir barda piyano çalmaya başlar ve annesinin bu durumdan hoşlanmayacağını bildiği için Eunice Waymon olan ismini Nina Simone olarak değiştirir. O zamana dek hiç şarkı söylemeyen Nina, patronunun emri üzerine şarkı söylemeye başlar.

Acı bir ses olarak yükselmek

Yirmi dört yaşındayken ilk albümü (Little Girl Blue) çıkar. Bu albümde, Don’t Smoke in Bed, My Baby Just Cares for Me gibi hit şarkıları vardır. Sesinin cinsiyetsiz olması, kuvvetli nefesi, sesindeki acı, dinleyenleri oldukça etkiler. Onunla beraber müziğe unutulmayacak bir ses daha katılmıştır. Nina’yı benzerlerinden ayıran şey; klasik müzik disiplini ile cazın doğaçlamalarını bütünleştirmesidir. Prensiplidir, sahnedeyken bir seyirci konuşsa dahi tahammül edemez, konseri o esnada bitirip sahneyi terk eder.

Bütün olanlara rağmen ayakta kalmanın şarkısı

Çalıştığı yerde bir adamla tanışır. Adam polistir. Kısa süre sonra Nina’nın eşi olur. Eşi Andrew, mesleğini bırakıp Nina’nın menajerliğini yapmaya başlar. Gerçekten de bu işi iyi yapar, ona pek çok iyi iş sağlar. Bu sırada kızları Lisa dünyaya gelir. Ama Nina’nın odak noktası müzikten şaşmaz. Bir süre sonra uykusuzluk, tükenmişlik, sinirlilik baş göstermeye başlar. Evlendiğinden beri eşinden şiddet gören Nina, eşiyle anlaşamadığını bilse de her seferinde ona geri döner. Sahnedeki güçlü kadın, eve döndüğünde kırılgan tarafını ortaya koyar.

Andrew ile yaşadığı hastalıklı bir aşktır, belki de zaaf…

Büyük bir bedel

15 Eylül 1963’te gerçekleşen Birmingham patlaması, Nina’nın hayatının dönüm noktası olur. Kilisede meydana gelen patlamada dört siyahi çocuk ölmüştür. Nina, bu olayla depresyona girer, öfkesi artar. Hissettiklerini duyurabilmesinin tek yolu vardır, elbette müzik. Mississipi Goddam şarkısını yapar, bu şarkının onun hem zirvesi hem de düşüşü olacağını henüz bilmiyordur. Kendisini değerli bir şey yapmış gibi hisseder fakat Amerikalılar öyle düşünmezler.

Çünkü o, Amerika’nın yalanlar üzerine kurulu olduğunu haykırmıştır.

• Sivil toplum hareketlerine yönelir. Malcolm X, Martin Luther King gibi isimlerle dostluk kurar. To be Young, Gifted and Black şarkısı adeta aktivistlerin marşı olur. Politikayla ilgilendikçe düşer. Boykot edilir, iş alamaz. Sonunda Amerika’yı, eşini ve çocuğunu terk edip tek Afrika’ya taşınır. Liberya’da kendini gerçekten evinde gibi hissettiğini söyler ve o süreçte müziği bırakır.

Yerleşik yabancı

Liberya’dan İsviçre’ye taşınır. Uzun bir aradan sonra Montrö’de sahne aldığında ilk cümlesi “beni unutmadınız değil mi” olur. Yorgundum der, çok yorgundum… Üstelik dinlenmiş de görünmez. O konserde, kendi şarkılarından ziyade Janis Ian şarkıları söyler. İsviçre’de de yapamaz, Paris’e taşınır. Paris’in küçük kafelerinden birinde düşük bir ücretle sahne almaya başlar. Yakın arkadaşı Gerrit, onu bulduğunda berbat durumdadır. Onu hemen Paris’ten Hollanda’ya taşırlar, doktora götürürler. Ağır manik depresif olduğu ortaya çıkar. İlaçlar, tekrar sahneye çıkmasına yardım etse de hiçbir zaman eski hayatına dönemez.

Hayata dönüş denemeleri

1985’te Nina’s Back albümünü yayınlasa da beklediği etkiyi yakalayamaz.

1987’de Chanel’in parfüm reklamında, My Baby Just Cares for Me şarkısının kullanılmasıyla şarkısı tekrar ünlenir.

Yeni albümler yapmaya devam etse de, 60’larda yaptığı albümler uzağındadır. Dibe inmesine sebep olan şey, hayatta en önem verdiği şeydir: özgürlük. Çünkü özgürlük Nina için korkmamak demektir. O, işimi kaybederim korkusuyla yaşamadı, yılmadı, savaştı. Teninden önce gözü karaydı, buna tüm dünyayı şahit kıldı. İnandığı şeyler uğruna ruh sağlığını, kızını, hayallerini kaybetse de vazgeçmedi. Yakalandığı göğüs kanserini atlatsa da 2003’te yetmiş yıllık bir şarkı bitti. Geriye senelerce dinlenecek şarkılar ve onurlu bir duruş kaldı.