Savaşlar ve salgın hastalıklarla geçen günler: Bartolomé Esteban Murillo

İlk yıllar

1599’da Sevilla şehri vebadan dolayı ciddi kayıplar yaşasa da 130.000 nüfusuyla Avrupa’nın en kalabalık şehirlerinden biriydi. Kolomb'un Yeni Dünya'yı keşfetmesinin ardından Cádiz’in kraliyet tarafından sömürgenin merkez limanı (Casa de Contratación) olarak belirlenmesiyle şehir ekonominin merkezi haline geldi. Bartolomé Esteban Murillo, 17. yüzyılın ortasına kadar sürecek bu refah döneminde, 1617'de on dört çocuğunun en küçüğü olarak Sevilla’da dünyaya geldi. Dokuz yaşındayken annesi ve babasının birkaç ay arayla ölmesine kadar orta sınıf bir ailede rahat bir hayat yaşadı. Ebeveynlerinin ölümüyle kuzenin vesayetine giren Murillo’nun çocukluk yılları da böylece sona erdi.

• The Young Beggar, 1645-50
• Savaşlar ve salgın hastalıklarla geçen yıllarda çok sayıda çocuk yetim kalınca sokaklarda yaşayan çocuk sayısı da ciddi oranda artmıştı. Murillo kariyeri boyunca yaptığı birçok sokak çocuğu resmiyle çağının büyük bir problemine ışık tutmuş, gerçekçiliği nedeniyle büyük beğeni toplamıştı. Caravaggio'dan esinlendiği ışık-gölge kullanımı, küçük çocuğun zarif duruşuyla tezatlık oluşturuyor.

Başarısız Amerika göçü

Murillo'nun yaşamının ilk yıllarına ve ressam olmak için aldığı eğitimine dair çok az veri mevcuttur. Bu kaynaklara göre Amerika kıtasına göç etmek için başarısız bir girişimde bulunduktan sonra 1640’lara kadar annesinin akrabası olan ressam Juan del Castillo'nun (1593-1657) atölyesinde çıraklık yaptı. Sevilla'daki dört büyük atölyeden birinin ustası olan Castillo yenilikçi olmasa da başarılı bir ressamdı. Murillo, kariyerinin ilk yıllarında hızla gelişim göstererek, İtalyan Maniyerizmi ile Flaman sanatının gerçekçi yüz ifadelerini anımsatan çalışmalarıyla ustasının önüne geçti. 1645 yılında bağımsız bir ressam olarak Sevilla'daki San Francisco Manastırı'na yapılacak on üç resimden oluşan bir diziyle ilk büyük siparişini aldı. Bu seride Francisco de Herrera'nın (1590-1654) ve Francisco de Zurbarán'ın (1599-1664) natüralizmini birleştirerek daha yeni bir üslup sunması kariyeri açısından önemli bir dönüm noktası oldu. Aynı yıl La Magdalena cemaatinden Beatriz de Cabrera y Sotomayor ile evlenerek eşinin desteğiyle yeni komisyonlar almaya başladı.

• Saint Diego Giving Alms, 1646
• Murillo 1645 yılında Sevilla'daki San Francisco Manastırı'ndaki küçük şapel için yaptığı bir dizi tuval ilk önemli siparişiydi. Komisyon için yapılan on üç tuvalden on biri, bu resimde olduğu gibi, Tarikat'tan farklı rahiplerin yaşamından kesitler sunuyordu. Alcalálı Aziz Diego, 15. yüzyılın ilk yarısından 1463'teki ölümüne kadar Alcalá de Henares Fransisken manastırında yaşamış Sevillalı mütevazı bir rahipti. Murillo, azizi fakirlere yemek dağıtmadan önce şükran duasını ederken tasvir eder.

Yükseliş

Sevilla, 1650'lerin başında hâlâ İspanya'nın kozmopolit ve entelektüel merkezi olarak görülse de artık ticari güç merkezi değildi. Endülüs'ü ve özellikle Sevilla'yı harap eden korkunç veba salgınında nüfusun yarısı hayatını kaybetti. Kriz, nüfusun farklı kesimlerini eşit olmayan bir şekilde etkiledi ve halk sınıfı 1652'de kıtlıktan dolayı isyan çıkardı. Felaketin ardından dini kültürün önemli bir odak noktası haline gelen tarikatlar-Fransiskenler, Dominikler ve Kapuçinler-kaynaklarının büyük bölümünü hayır işlerine adadı. Bununla birlikte Murillo gibi birçok sanatçı hayır işlerini kutlayan sanat eserleri için görevlendirildi. Murillo’nun aristokrasi ve tarikatlarla olan yakın bağlantıları 1650'ler ve 1660'lar boyunca komisyon akışını kolaylaştırdı. Üretkenliğinin yanı sıra yenilikçi bir ressam olarak sevgi dolu öğelerle donattığı resimleriyle dönemin dindarlığına eşsiz bir görsellik kazandırdı.

• Saint Peter in Tears, 1650-55
• Murillo, en karakteristik tablolarından bazılarında dini figürleri tefekkür halinde resimler. İncil'e göre İsa'yı inkâr ettiği için tövbe eden Aziz Petrus'un bu acıklı görüntüsü, Murillo’nun geleneksel İspanyol sanatının heykelsi biçimciliği ile Venedik ve Flaman sanatının teknik yenilikleri arasında sağladığı dengeyi gösterir.

• The Immaculate Conception of the Virgin, 1660 - 1665
• Lekesiz Gebelik (Immaculate Conception), Meryem’in ana rahmine lekesiz, günahsız bir biçimde düşmesi ve İsa’ya bakire olarak hamile kalması anlamına gelir. Bu dini düşünce Orta çağ kökenli olmasına rağmen Murillo’nun yaşadığı dönemde, özellikle İspanya'da hararetli bir tartışma konusuydu. Murillo, bu inancın destekçileri için, çalışmasının yirmiden fazla versiyonunu resmetmişti. Bu yüzden döneminde "Immaculate Conception" ressamı olarak anılıyordu.

Madrid’de Birkaç Ay

1658'de Madrid'de birkaç ay geçirdi. Şehirde kaldığı süre boyunca ne yaptığı bilinmemesine rağmen Sevilla’ya geri döndüğünde Francisco de Herrera ile beraber İspanya'nın ilk resmi sanat akademisi olan Academia de Bellas Artes’i kurdu. 1663 yılında anlaşmazlıklar nedeniyle akademinin başkanlığını Juan de Valdés Leal’e (1622-1690) devretti. Aynı yıl karısı doğum yaparken hayatını kaybetti. Bu ölümü izleyen on yıl, Murillo’nun en üretken dönemiydi. Santa María la Blanca Kilisesi ve Santa Caridad Kardeşliği için yaptığı resimlerle kazandığı ün ülke çapında yayılarak Madrid sarayına kadar ulaştı. Kral II. Charles onu Madrid'e saray ressamı olarak davet etmesine rağmen yaşını gerekçe göstererek teklifi reddetti. 1681’de son büyük siparişi olan Cádiz'deki Santa Catalina Capuchin manastırındaki kilisenin sunağı üzerinde çalışırken iskeleden düştü. Sevilla'ya dönmeyi başarmasına rağmen birkaç ay sonra düşmeye bağlı komplikasyonlar nedeniyle hayatını kaybetti.

• Portrait of Don Justino de Neve, 1665
• Murillo, dini bir ressam olarak o kadar ünlendi ki, uzun yıllar boyunca portre ressamı olarak yaptığı işler yeterince incelenmedi. Hayatı boyunca yakın arkadaşı olan Sevilla Katedrali'nin papazı Don Justino, resimlerinin en az on sekizine sahipti ve Santa María la Blanca Kilisesi’nden aldığı siparişlerin güvencesiydi. Murillo'nun büyük siparişleri almasına yardım ettiği için hediye olarak yapılan portre, laik dünyada dini bir yaşam sürmenin zorluklarını sembolize ediyordu.

• Two Women at a Window, 1665
• 17. yüzyılda tür (genre) resimleri Flaman ülkelerinde popülerken, İspanyol Barok sanatında örneklerine nadiren rastlanıyordu. Bu nedenle Murillo'nun birkaç tür resminden biri olan Pencerede İki Kadın bir yenilikti ve muhtemelen Cádiz limanında ticaret yapan Hollandalı ve Flaman tüccarlar için yapılmıştı.

• Christ healing the Paralytic at the Pool of Bethesda, 1665
• 1665'te Sevilla'daki Santa Caridad Kardeşliği’nin hastanesine bağlı olan kilise için bir dizi sipariş alan Murillo, İncil'de anlatılan “merhamet”i resimledi. 16. yüzyılın ortalarından beri varlığını sürdüren cemaatin misyonu idam edilenlerin veya kimsesizlerin cesetlerine sahip çıkarak defnetmekti. Bu resimler cemaatin yeni bir yönünü temsil etmek, hastalara zor zamanlarında umut verme niyetiyle yapılmıştı.