II.Dünya savaşı sonrası hayatımızın gittiği yer: Andy Warhol

"Sanat’ ya da adı her ne ise, o şeyi yaptıktan sonra, sanatta iş hayatına atıldım. Ben bir ‘sanatçı işadamı’ ya da ‘işadamı sanatçı’ olmak istedim. İş hayatında başarılı olmak en büyüleyici sanat türüdür."

New York

Babasını, 1942’de bir inşaat sahasında içtiği zehirli su yüzünden kaybettiğinde 14 yaşındaydı. Annesi, babasının ölümünden gelen sigorta parasının onun eğitim alması için kullanılmasına karar verdi. Liseden mezun olduktan sonra sanat eğitimi almak için Carnegie Tech’te (Carnegie Mellon Universitesi) okumaya başladı.

1949’da okuldan mezun olduktan sonra ilk iş olarak New York’a taşındı.

Para kazanmak için Glamour, Harper’s Bazaar gibi dönemin önde gelen dergilerinde çizimler yapmaya başladı.

Serigrafi

1950'li yıllarda New York'ta dergilere yaptığı illüstrasyonlarla moda dünyasında tanınmış bir isimken, The New York Times’daki haftalık reklamlarını çizmesi için I.Miller ayakkabı firmasıyla kârlı bir anlaşma yaptı. Farklı desenleri ve çizimlerden oluşan ilk sergisini 1952 yılında açtı. Aynı zamanda 1953-1955 yılları arasında bir tiyatro topluluğu için sahne tasarımları da yapıyordu. 1960’ların başlarında tekrar eden motifleri kullandığı serigrafi baskılarıyla New York’taki pop sanat camiasının tanınan bir ferdi hâline gelmişti.

Pop Sanat Nedir?

Pop sanat, sanatı popüler kültürle birleştiren bir savaş sonrası sanat akımıdır. Sanatçılar, İkinci Dünya Savaşı sonrası hızla gelişen tüketici toplumun getirdiği ürün çılgınlığı ve görsel selini kullanmış, buna uygun teknikler geliştirmişti. Reklam panoları, çizgi romanlar, film yıldızları, ev aletleri ve konserve yiyecekler gibi günlük hayattan alınan hazır nesneler pop sanat takipçileri tarafından sıklıkla kullanılan konulardı. Modern hayatı öven Pop sanat, bir ön bilgi gerektirmiyordu. Kolay, çabuk ve eğlenceliydi.

Coca Cola

"Amerika’daki en müthiş şey, en zengin tüketicilerle, en fakir olanların aslında aynı şeyleri satın aldıkları bir geleneğin başlatılmış olmasıdır. Televizyon seyrederken Coca-Cola görebilirsiniz ve bilirsiniz ki Amerikan başkanı da Liz Taylor da kola içer ve şöyle düşünürsünüz; siz de kola içebilirsiniz. Tüm kolalar aynıdır. Liz Taylor da bunu bilir, Amerikan başkanı da bilir, dilenci de bilir, siz de bilirsiniz."

Campbell’s Soup

Campbell Soup Company tarafından piyasaya sürülmüş tüm çorba konservesi çeşitlerinin resmedildiği 32 parçalık seri, Warhol’un 1962’deki ilk pop sanat sergisinin konusuydu. Sergide bir süpermarket teşhir alanı taklit edilmiş, her baskının altına beyaz bir raf yerleştirilmişti. Warhol'un bu tür uygulamaları, reklam sanatının tekniklerinden doğan yeni bir estetik duyarlılık getirmişti.

Marilyn

1960’lardan sonra kitle iletişim ve haberleşmenin artmasıyla birlikte, popüler kültürün etkisi artmıştı. 5 Ağustos 1962’de Marilyn Monroe’nun trajik ölüm haberini duyan Warhol, ertesi gün Marilyn’in ajansını arayarak Niagara filminin tanıtımlarında kullanılan fotoğraflarından birini satın aldı. Serigrafi işlemiyle çoğalttığı görüntüyü, canlı renkler kullanarak ele aldığı ikonik Marilyn çalışmaları, 1962’den 1968’e kadar yok sattı. Bu, Warhol’un kendi sanatsal üslubunu bulma yolundaki yolculuğunun son zafer dolu adımı olmuştur.

• "Warhol’un en muhteşem yapıtı kendisiydi." - Steven Shaviro

Drella

1962 yılı Warhol’un kariyerinde önemli bir yıldı. Sanatında keskin bir şekilde stil ve temaları değiştirirken, imaj değişikliği yapması gerekti. Diken diken gümüş rengi peruğu, koyu renk güneş gözlükleri, deri ceketi, kot pantolonu ve botlarıyla karakteristik bir dış görünüş geliştirdi.

Bu yeni kötü çocuk imajı için kullandığı takma ismi ise Dracula ve Sinderella’nın karışımından oluşturduğu "Drella"ydı.

"Tablolar çok zor. Benim göstermek istediğim şeyler mekanik, makinelerin daha az problemi oluyor. Ben makine olmak isterdim, ya siz?"

Fabrika

Warhol, fabrikasyon şeklinde yaptığı bu resimlerini birçok kişinin bir arada üretimde bulunduğu, Manhattan’da bir deponun dördüncü katında bulunan Fabrika adlı atölyesinde üretiyordu. Fabrika çok geçmeden yalnızca bir üretim tesisi olmaktan çıkıp, New York avangard çevresinin buluştuğu, partilerin yapıldığı, sanatçıların, film yıldızlarının ve basının sıkça uğradığı sosyal bir mekân haline geldi. 1967’nin sonunda binanın yıkılmasıyla Fabrika tahliye edilerek Union Meydanı’ndaki çatı katına taşındı. Yeni mekân, bir sosyal ortamdan çok, ağırbaşlı bir ofise dönüşmüştü.

Sinema

Warhol, 1963 yılından sonra pek çok deneysel film çekmeye başladı. Campell’s çorba konserveleri gibi filmlerinin konularını da gündelik hayattan seçiyordu. 500’ü bulan filmlerin bazıları kısa bazıları da oldukça uzundu. Sleep isimli çalışması Fabrika’da bir kanepenin üzerinde arkadaşı John Giornu’yu uyurken gösteren 5 saat 21 dakikalık bir filmdi.

"Filmler duyguların çok güçlü ve gerçek görünmesini sağlarken, başınıza gerçekten bir şey gelmesi televizyon izlemek gibidir - hiçbir şey hissetmezsiniz. Vurulduğumda -ve o zamandan beri- televizyon izlediğimi biliyordum. Kanallar değişiyor, ama hepsi televizyon…"

Valerie Solanas

3 Haziran 1968'de Warhol'un I, A Man (1967) filminde yer alan yazar Valerie Solanas, Fabrika’ya gelerek tabancasıyla Warhol’a ateş etti. Olayın ardından hastaneye kaldırılan Warhol’un beyin ölümü açıklandıktan sonra cerrahi bir operasyonla hayata geri döndürüldü. İyileştiğinde sağlığı eskisi gibi olmadı; ömrünün geri kalanında korse giymek zorunda kaldı.

Son Yıllar

Warhol, 1969’da John Wilcock ile birlikte, film, moda ve popüler kültüre adanmış bir dergi olan Interview’u kurdu. Dergi onun Mick Jagger, Liza Minelli, Diana Ross, Calvin Clein ve Oscar de la Renta gibi elit arkadaşlar edinmesini sağladı. Çevresinde bulunan ünlülerin ikonik resimlerini yapmaya başladı.

1975’de Andy Warhol’un Felsefesi adlı kitabını yayımladı.

1974’te zaman kapsülleri yapmaya başladı. 1987’de şiddetli ağrılarla başlayan safrakesesiyle ilgili problem yaşadı. Ameliyat olmak istemediği için alternatif tedaviler denedi. Ağrıları dayanılmaz hâle gelince operasyon geçirmekten kaçamadı. Ameliyatın ardından gelişen komplikasyonlar nedeniyle 22 Şubat 1987’de hayatını kaybettiğinde 58 yaşındaydı.