Gümüşün telleri ustanın elleri, Mardin telkârileri
Birbirine sarılan, dolanan, iç içe geçen gümüş tellerin sarmaş dolaş hikâyesiyle bu topraklarda hayatın özeti gibidir Telkâri… Binlerce yılın imbiğinden geçmiş bir sanatın usta ellerin dokunuşuyla ince ince raksıdır gümüş üzerinde…
Emek ve sabır… Hayat sanki bu iki kelime arasına sıraladığımız günlük rutinlerden ibaret gibi biraz. Bir işi kıymetli, bir hayatı anlamlı kılan gayret ve emektir çünkü. Sabırla ince ince işlemeli hayatı insan, o zaman kıymetlenir ne yapıyorsa…
Bu yüzden hayatın özeti gibidir Telkâri…
Binlerce yılın imbiğinden geçmiş bir sanatın, hünerli, sabırlı ve usta ellerin ince ince raksıdır gümüş üzerinde…
Gümüşe ince dokunuşlar
Şairin “Elbette bir ustalıktır bizim sevgimiz” deyişi gibi, Telkâri ustalığında da önce sevgi dahası sabırla yoğrulmuş bir sevgi gerek bu zahmetli sanatı icraya... Hammaddesini kıymetli bir madenden gümüşten alan Telkâri, ince tel haline getirilen gümüş liflerin bükülüp biçimlenmesiyle yapılıyor. Tanımı basit olsa da işçiliği bir hayli zahmetli olan bu sanatın geçmişi M.Ö. 3000’lere dek uzanıyor. Tamamen el işçiliğine dayalı bir uğraş olan Telkâri ile küpe, bilezik ve kolye gibi takılardan tespihler ve kahve fincanlarına dek çok sayıda eşya yapılabiliyor.
Mardin’in Midyat ilçesi ve yöresi, yaşayan büyük ustalarıyla Telkâri sanatının merkezi... Bu köklü sanatın asırlık geleneğindeki ustalardan el alarak gelecek kuşaklara aktaran günümüz Telkâri ustalarının ellerinde şekilleniyor, kıymet buluyor gümüş teller. Gümüş zaten değerli bir maden ama usta ellerde Telkâri ile ortaya çıkan muhteşem eserler de değerine değer katıyor. Önce muntaç denilen, yapılacak eşyanın ana iskeleti oluşturuluyor ardından da milimetrik gümüş tellerle motiflemeye geçiliyor.
Telkâri’nin büyük bir hüner isteyen kısmı da burası…
Titiz bir çalışma, dikkatli bir göz ve obje tamamlanana dek milim milim ilerleyen, sabırla süren bir işçilik…
Değerli bir mesaj gibi…
Telkâri ile çok çeşitli dekoratif ürünler, süsler ve kullanılabilir eşyalar yapılıyor. Kolye, küpe, bilezik gibi takılar, mücevher dolapları, saatler, anahtarlık ve broşlar, tespihler, çaydanlık, kahve fincan takımları ve halhallar; şık, zarif ve göz alıcı hediyeler haline geliyor Telkâri ile…
İncecik bir telin sonunda bir sanat eserine dönüşmesinin öyküsü Telkâri…
Birbirine sarılan, dolanan, iç içe geçerek sonunda anlamlı bir biçime ulaşan gümüş tellerin sarmaş dolaş hikâyesi... Nice kültürlerin birbirine geçtiği, insanın insana karıştığı Anadolu toprağından şık bir hediye ve değerli bir mesaj insanlığa…