Dünya tarihine ışık tutan 10 kaşif
Onlar bilinmezlikten korkmayıp, içlerindeki cesaret ışığıyla karanlıkları aydınlığa çevirdiler. Tabi ki dünya tarihine adını yazdırmış kaşiflerden bahsediyoruz. Kimi bir kıtayı keşfetti kimi yeni bir canlı türünü literatüre kattı. Bazısı dünyayı gezdi bazısı da okyanusları birbirine bağlayan boğazları buldu. Günümüzde dünyanın şeklinden farklı coğrafyaların yapısına kadar birçok konuda bilgiliysek ve istediğimiz her yere kolaylıkla seyahat edebiliyorsak, bunu bize bu bilgileri ilk kez sağlayan kaşiflere borçluyuz. Haydi, bizde dünya tarihine ışık tutan kaşiflerin başarı öykülerine konuk olalım!
Marco Polo
Marco Polo, en ünlü gezginler arasında yer alıyor. Venedikli ünlü gezgin 1254-1324 yılları arasında yaşamış. Polo’da keşfetme aşkını başlatan şey, Orta Doğu ülkelerine ticaret yapan babası ve amcası ile birlikte seyahatlere çıkması olmuş. İlk seyahatini 1271 yılında Çin’e gerçekleştiren gezgin, 24 yıllık bir serüvene başlamış. Anadolu’dan Mezopotamya’ya İran’dan Pamir Dağları’na kadar birçok yere giden Marco Polo, Venedik’e döndükten sonra savaş nedeniyle orduya katılmış ve esir düşmüş. Esirken seyahatlerini bir güncede kaleme almış. Güncenin orijinal hali ne yazık ki kayıp ancak Marco Polo’nun Seyahatleri adı ile yayımlanan kitabı oldukça ilgi görmüş.
Kristof Kolomb
O Hindistan kıyılarında olduğunu sanırken aslında Amerika’yı keşfetmişti. 1492 yılında İspanya bandıralı üç gemiyle açılmış Kolomb Atlas Okyanusu’na… İlk olarak Bahama Adaları’na varmış, daha sonra Jamaika, Trinidad ve Küba gibi farklı topraklarda gezinmiş. Ancak ne üzücüdür ki Kolomb tüm bu yerlerin hepsinin Hindistan olduğunu düşünse de aslında Amerika kıtasına ayak basmıştı. Kendisi bunu hiç öğrenemese de yeni bir çağ başlatarak eski dünyaya yeni dünya olduğunu kanıtlamış. Dünyadaki en önemli kaşiflerden biri olan Kolomb, ‘Okyanuslar Amirali’ unvanı ile anılıyor.
Amerigo Vespucci
Amerigo Vespucci, Amerika’ya ilk ayak basan kişi değil, ancak buranın Asya’da bir yer değil de keşfedilmemiş yeni bir kıta olduğunu söyleyen ilk kişi olmuş. Floransa’da dünyaya gelen Vespucci’nin coğrafyaya düşkünlüğü çocukluğuna dayanıyormuş. İlk keşif yolculuğunu bugünün Brezilya’sına yapan kaşif, ikişer yıl arayla buraya toplamda üç kez gelmiş. İlk seferinde Kolomb gibi burayı Asya sansa da diğer seferlerde buranın yeni bir kıta olduğunu anlamış. Anlar anlamaz İtalya’ya bir keşif yaptığını ve yeni dünyayı keşfettiğini yazmış. Bu mektuplar sayesinde Amerika’nın ismini aldığı kâşif Amerigo Vespucci olmuş.
Evliya Çelebi
Sıra geldi Anadolu kaşifi Evliya Çelebi’ye… Keşfetme arzusu Çelebi’nin içine 1630 yılında gördüğü bir rüya ile düşmüş. Çelebi rüyasında peygamber Hz. Muhammed’den (s.a.v.) seyahat dilediğini görmüş ve bunu ilahi bir çağrı olarak kabul ederek düşmüş yollara. 50 yılı aşacak bir yolculuğa çıkan Çelebi, Orta Doğu’dan Kafkaslara, Mısır’dan Balkanlara uzanan bir serüven yaşamış. Seyahatlerinde gördüğü, duyduğu, sezdiği, varlığına şahit olduğu her şeyi kaleme almış ve bugün Topkapı Sarayı’nda yer alan on ciltlik meşhur seyahatnamesini yazmış. Ömrünü hem seyyah hem de yazar olarak tamamlayan kaşifin kitapları bugün hala gezginlere ışık tutuyor.
Vasco de Gama
Doğu Hindistan’a ulaşmayı başaran ilk Avrupalı denizci Vasco de Gama… Kaşifliği babasından devralan Gama, keşif yolculuğuna 1496 yılında başlamış. Portekiz’den yola çıkan Gama’yı uzun soluklu bir yolculuk bekliyordu. Yolculuk esnasında hem gittiği yerlerdeki yerel halk tarafından hem de kendi gemisinde birçok isyanla karşılaşmış. Ancak hiçbiri keşfine mani olamamış. Gama, 1498’de Hindistan’a ulaşmış. Bu büyük başarının ardından Avrupa’dan 13 gemi daha gönderilmiş. Gama aynı zamanda bu yolculuk ile baharat ticaretinde de Portekiz egemenliğine de öncülük etmiş.
El İdrisi
El İdrisi, Orta Çağ’da bilinen ilk coğrafyacılardan biri. İspanya’da dünyaya gelen ve 1099 ile 1166 yılları arasında yaşayan El İdrisi, ömrünü bilime ve keşfetmeye adamış. Anadolu, Afrika ve Avrupa’nın büyük bir bölümünü dolaşan kaşif, tecrübelerini herkesle paylaşmış. Onda bir tutkuya dönüşen bu keşfetme ve dünyayı gezme arzusu, günümüze yakın bir dünya haritası oluşturmasını sağlamış. Dünya haritasını gümüş bir tabakanın üzerine 70 bölüm halinde çizmiş. Sahip olduğu bilgiler o kadar kıymetliymiş ki, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını doğru çizmiş.
Roald Amundsen
Norveçli kaşif Roald Amundsen’in de dünyaya katkıları oldukça büyük. 1872 yılında dünyaya gelen Amundsen, denizciliğe 21 yaşında başlamış. Dünyanın çeşitli kıyılarını dolaşan kaşif, Atlas Okyanusu'nu Büyük Okyanus'a bağlayan deniz yolunu yani Kuzeybatı Geçidi’ni bulmayı aklına koymuş. Çabaları sonuç vermiş ve daha önce geçilemeyen Kuzeybatı Geçidi'ni baştan sona kadar gemiyle aşabilen ilk gemici olmuş. Asıl amacı ise Kuzey Kutbu’nu keşfetmekmiş ancak Kuzey Kutbu’na giden başka kişiler olunca o da yönünü Güney Kutbu’na çevirmiş. 4 kişilik ekibiyle yola çıkarak Güney Kutbu’na ilk ulaşan kişi olmayı da başarmış.
Ferdinand Magellan
Dünyayı dolaşmak dendi mi herkesin aklında aynı isim canlanıyor: magellan. Portekiz’de doğan Ferdinand Magellan, İspanyol İmparatoru’nun desteği ile Molucca Adaları’nın İspanyolların olup olmadığını görmek için 1519’da denize açılmış. Yanında dostu Juan Sebastián Elcano da varmış. Dünyanın çevresini dolaşmaya başlayan Magellan ne yazık ki bu yolculuğu tamamlayamamış. Filipinler’de yaşanan bir savaşta hayatını kaybetmiş. Dünyayı dolaşma hayalini gerçekleştirememiş ancak daha önce ziyaret ettiği Baharat Adaları'nın ötesine giderek tüm meridyenlerden geçen ilk insanlardan olmayı başarmış. Onu yerine yolculuğu dostu Juan Sebastian Elcano tamamlamış.
Piri Reis
Kaşiflerden bahsedip Piri Reis’i es geçmek olmaz. Osmanlı Devleti’nde denizleri keşfetmiş Piri Reis 1465 yılında Gelibolu’da doğmuş. Denizcilik yeteneklerini amcasından alan ve daha çocuk yaşta kendini geliştiren Reis, Osmanlı donanmasında görev almaya başlamış. Birçok başarıya imza atan denizci, gittiği her yeri keşfetmiş ve kaleme almış. Piri Reis'in yıllarca denizlerde kazandığı tecrübelerinin bir araya toplanmasıyla bir kitap olan Kitab-ı Bahriye, bugün bile hala denizcilere bir rehber niteliğinde. Bunların yanı sıra Piri Reis’in çizdiği dünya haritaları da gezginlikten edindiği tecrübeleri gözler önüne serer nitelikte.
Yuri Gagarin
Son kaşifimiz ise dünyayı uzay ile tanıştırdı. Rus asıllı Yuri Alekseyeviç Gagarin, 1934 yılında dünyaya gelmiş. Sovyetler Birliği’nde pilot ve kozmonutluk yapan Gagarin, uzayı keşfetmek istiyordu ve bu hayali gerçek oldu. Gagarin'in gemisi Vostok 1 uzay aracı 12 Nisan 1961'de uzay üssünden fırlatıldı. Başarılı bir yolculuk yapan Gagarin, dünyanın yörüngesinde tam bir tur attı. Böylece uzaya çıkan ilk insan oldu ve bu başarıyla uzay çağını başlattı. Bu başarısı Gagarin’e uluslararası bir ün kazandırdı ve dahil pek çok madalya ve unvan ödülüne layık görüldü.