Ortadoğulu liderler, Donald Trump'ın zaferini kutladı

Donald Trump'ın çarşamba günü ABD başkanlığına ikinci kez seçilmesi, dünya çapında endişe ve sevinç yarattı.

Amerika'nın geleneksel müttefiklerinin çoğu, Trump'ın özellikle Rusya'nın Ukrayna'ya veya İsrail'in Gazze'ye savaşıyla ilgili olarak herhangi bir dış politika manevrası yapıp yapmayacağını görmek için nefesini tutarak bekliyor.

Ancak diğerleri, ilişkileri yeniden ayarlamak ve Başkan Joe Biden döneminde engellenen fırsatlardan yararlanmak için bu seçimi yeni bir şans görüyor.

İsrail

Trump'ın yeniden seçilmesinden en çok memnun olanlardan biri, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu.

Pazartesi günü savunma bakanı Yoav Gallant'ı görevden alması nedeniyle ülkesinde huzursuzluk yaşayan İsrail’in, Trump'ın zaferiyle, İran'a karşı daha sert bir tutum göstermede ve Gazze Şeridi'ne yönelik saldırısında daha az baskı görme konusunda destek göreceği düşünülüyor.

Nitekim Netanyahu, Trump'a yaptığı açıklamada, "Beyaz Saray'a tarihî dönüşünüz, Amerika için yeni bir başlangıcı ve İsrail ile Amerika arasındaki büyük ittifaka güçlü bir yeniden bağlılığı temsil ediyor. Bu büyük bir zafer!" dedi.

Göreve yeni gelen İsrail Savunma Bakanı Israel Katz da sosyal medyada yaptığı paylaşımda Trump'ın yeniden seçilmesini övdü.

"Birlikte, Amerikan-İsrail ittifakını güçlendireceğiz, rehineleri geri getireceğiz ve İran'ın önderlik ettiği şer eksenini yenmede kararlı kalacağız." dedi.

• Trump, başkanlık yaptığı son dönemde (2020), Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve diğerlerinin İsrail'i tanımasını sağlayan İbrahim Anlaşmaları'nı (Abraham Records) müzakere etmek ve ABD büyükelçiliğini Kudüs'e taşımak gibi bir dizi İsrail yanlısı politikayı zorlamıştı.

Suudi Arabistan

Trump'ın görevdeyken yakın ilişki kurduğu bir diğer grup olan Suudi kraliyet ailesi de başkanı tebrik etmek için harekete geçti.

Suudi Arabistan Kralı Selman ve oğlu, fiilî hükümdar Veliaht Prens Muhammed bin Selman, Trump'a "herkesin her alanda güçlendirmeyi ve geliştirmeyi amaçladığı iki dost ülke ve halk arasındaki yakın ilişkileri" öven telgraflar gönderdi.

Trump ve damadı Jared Kushner, ilk başkanlığı sırasında veliaht prensle güçlü bağlar geliştirdi.

The New York Times'ın bir haberine göre, Kushner ve Muhammed bin Selman yıllarca e-postalar, kısa mesajlar ve diğer iletişim biçimleri aracılığıyla iletişim halindeydi.

Kushner, Trump'a Ortadoğu politikası konusunda danışmanlık yapma ve İbrahim Anlaşmaları'nı gerçekleştirme konusunda öncü bir rol oynadı; Suudi Arabistan ise veliaht prensin yönetimi altında Kushner'ın Miami merkezli Affinity Partners fonuna 2 milyar dolar yatırım yaptı.

Filistin

Trump ile Filistinliler arasındaki ilişkiler hiçbir zaman sıcak olmadı. Eski başkan, siyasî kariyeri boyunca sürekli olarak İsrail yanlısı pozisyonlar aldı.

Bununla birlikte, Filistin Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas, Trump'ı zaferinden dolayı tebrik etmeyi ihmal etmedi.

Filistin halkının uluslararası hukuk uyarınca özgürlüğe, kendi kaderini tayin hakkına ve devlet olmaya olan bağlılığını yeniden teyit ederek, bölgesel barış ve güvenliği teşvik etmek için Trump ile işbirliği yapma umudunu dile getirdi.

• Abbas, "Barışa olan bağlılığımızda kararlı kalacağız ve sizin liderliğiniz altında Amerika Birleşik Devletleri'nin Filistin halkının meşru isteklerini destekleyeceğinden eminiz." dedi.

Buna karşılık, Hamas daha temkinli bir tavır takındı.

Grup yayımladığı bildiride, "Yeni ABD yönetimine ilişkin pozisyonumuz, Filistin halkımıza, meşru haklarına ve haklı davalarına yönelik tutumlarına ve pratik eylemlerine bağlı olacaktır. Seçilmiş ABD Başkanı, Gazze'ye yönelik Siyonist saldırıdan bu yana bir yıldan fazla bir süredir Amerikan toplumunun içinden yükselen, işgali ve soykırımı reddeden ve [İsrail'e] yönelik destek ve önyargıya itiraz eden seslere kulak vermeye çağrılıyor.” dedi.

• Trump, bu yılın başlarında yapılan bir başkanlık tartışmasında, ABD'nin Ekim 2023'ten bu yana 43 binden fazla insanın öldürüldüğü Gazze'de "İsrail'in işi bitirmesine izin vermesi" gerektiğini söylemişti.

Ürdün

Ürdün Kralı 2. Abdullah da ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump'ı tebrik etti.

X sosyal medya hesabından paylaşım yapan Kral Abdullah, Ürdün'ün ABD ile uzun süredir devam eden ortaklığını güçlendirmek, bölgesel ve küresel barış ve istikrar için çalışmak istediğine işaret etti.

Birleşik Arap Emirlikleri

Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid el-Nahyan, X sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, iki ülke ilişkilerinin olumlu seyrinden söz etti.

El-Nahyan, "BAE, ABD'deki ortaklarımızla herkes için refah ve istikrar dolu bir gelecek için çalışmaya devam etmeyi dört gözle bekliyor." ifadesini kullandı.

Fas

Fas Kralı 6. Muhammed de ABD'de seçimleri kazanan Trump'a tebrik mesajı göndererek ittifaklarının tarihî önemini yeniden teyit etti ve ABD'yi uzun zamandır dost ve müttefik olarak tanımladı.

Ortadoğu ve Afrika'da güvenliğin sağlanması için iki ülke arasında ortak işbirliği geliştirmeyi umduğunu kaydeden Kral 6. Muhammed, ayrıca, Trump'ın önceki dönemindeki önemli bir karar olan, ABD'nin, İsrail ile diplomatik ilişkilerin yeniden başlaması karşılığında, Fas'ın Batı Sahra'daki tartışmalı bölge üzerindeki tam egemenliğini tanımasını vurguladı; bu, iki ülke arasında "bir dönüm noktası ve önemli an" ve "Fas halkının sonsuza dek minnettar olacağı unutulmaz bir eylem" olarak tanımlandı.

Mısır

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, X sosyal medya platformundan tebrik mesajını paylaştı.

Sisi, "ABD Başkanı seçilen Donald Trump'a en içten tebriklerimi sunuyor, kendisine Amerikan halkının çıkarlarını gerçekleştirmede başarılar diliyorum." ifadesini kullandı.

Irak

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Trump'ı tebrik eden bir açıklamayı sosyal medyada yayımladı.

Irak Başbakanı, "Irak'ın, karşılıklı saygı ve ortak çıkarlar temelinde ABD ile ikili ilişkileri güçlendirme konusundaki kararlı kararlılığını teyit ediyoruz. Bu yeni aşamanın, iki ülke arasındaki çeşitli alanlardaki iş birliğinin derinleşmesinin başlangıcı olmasını ve bunun sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunmasını ve iki dost halka fayda sağlamasını dört gözle bekliyoruz." dedi.

Bundan sonra, iki ülke arasındaki önemli bir konu, ülkedeki bazı grupların -özellikle İran'la bağlantılı olanların- çekilmesi çağrısında bulunduğu Irak'taki Amerikan birliklerinin varlığı olacak.

Türkiye

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeniden seçilmek için "büyük bir mücadele" veren "dostunu" tebrik ettiğini söyledi.

Sosyal medyada, "Daha adil bir dünya için daha fazla çaba gösterileceğine inanıyorum. Seçimlerin ABD'nin dost ve müttefik halkı ve tüm insanlık için hayırlı olmasını umuyorum." diyen Erdoğan ayrıca Ukrayna ve Gazze'deki çatışmaların sona erdirilmesine yardımcı olmak için Trump ile işbirliği yapma isteğini vurguladı.

Trump'ın son başkanlığı sırasında Türk-ABD ilişkileri birçok konuda gergin olsa da, iki başkanın kişisel düzeyde iyi anlaştığı bildirildi.

Kasım 2019'da Trump kendisini Erdoğan'ın "büyük bir hayranı" olarak tanımladı ve "bir arkadaş" ve "harika bir lider" olduğunu söyledi.

İran

Bu coşkulu tepkilerin arasında, şu ana kadar göze çarpan bir yokluk İran oldu.

Tüm Ortadoğu ülkeleri arasında İran, tartışmasız bir şekilde, Trump ile en az dostane ilişkiye sahip ülke.

2015 nükleer anlaşmasından çekilme kararı, 2020'de Kudüs Gücü lideri Kasım Süleymani'yi öldürmesi ve ülkeye yönelik tekrarlanan şiddet tehditleri, yeniden seçilmesini muhtemelen İslâm Cumhuriyeti için korkutucu bir ihtimal haline getirmiştir.

Nitekim, İran Hükümet Sözcüsü Fatma Muhacerani, ABD başkanlık seçimlerine ilişkin yaptığı açıklamada, Kamala Harris ve Donald Trump arasında bir farklılık görmediklerini belirterek, "Trump’ın yeniden seçimleri kazanmasından endişe duymuyoruz. Bizim için ABD’de kimin başkan olacağı fark etmiyor, tüm program ve planlarımızı önceden yaptık. Ülkemize yıllardır uygulanan yaptırımlardan sonra İran artık olgunlaştı. Yaptırımlar, İran’ın iç gücünü artırdı ve yeni yaptırımlar ile başa çıkabilecek güçteyiz." ifadelerini kullandı.