Kibbutzlardan başbakanlığa: Golda Meir
İsrail’in dördüncü Başbakanı Golda Meir, 1898 Mayısında dönemin Rusya İmparatorluğu’na bağlı Kiev’de doğdu, 1906 yılında ailesiyle birlikte Amerika’ya göç etti. Lise yıllarında Siyonist bir gruba dahil olan Meir, ilerleyen yıllarda öğretmenliğe başladığı dönemlerde sosyalist Siyonist hareketi Habonim Dror’un en aktif üyelerinden biri oldu ve İngilizlerin kontrolüne geçen Filistin’de kurulmaya başlanan ilk “kibbutz”ları destekleyen eylemler düzenledi. 1921 yılına gelindiğinde iyiden iyiye Siyonist fikirlerin tesirine giren Golda ve kocası Morris, Filistin’e göç ettiler. 1948 yılına gelinip de İsrail Devleti kurulduktan sonraki yıllarda milletvekili seçilerek Knesset’e giren Meir, 7 yıl çalışma bakanlığı, 1956-1966 yılları arasında dışişleri bakanlığı yaptı. 10 Mart 1969’da ülkesinin ilk, dünyanın üçüncü kadın başbakanı olarak göreve başladı. 1973 yılında Arap ülkeleri ile yaşanan Yom Kippur Savaşı’nda verilen ağır kayıplardan sorumlu tutulan Golda Meir, üzerinde oluşan baskıya dayanamadı ve 10 Nisan 1974’te başbakanlık görevinden istifa ederek aktif siyaset sahnesinden de çekildi. Emeklilik günlerinde “Hayatım” adlı bir otobiyografi kaleme alan Golda Meir, 8 Aralık 1978 günü Kudüs’te hayatını kaybetti.
Golda Meir, 1898 Mayısı'nda dönemin Rusya İmparatorluğu’na bağlı Kiev’de, Moshe ve Bluma Mabovitz’in kızları Goldie Mabovitz olarak dünyaya geldi. Çocukluğunu Kiev’de geçiren Golda, 1906 yılında ailesiyle birlikte Amerika’ya göç etti.
North Division’da lise eğitimine devam ettiği sırada Siyonist bir gruba dahil oldu. Ailesinin okulu bırakıp evlenmesi yönündeki baskılarına rağmen eğitimine Wisconsin-Milwaukee Üniversite’sinde devam eden Golda, hem öğretmenlik lisansı aldı hem de aynı dönemlerde Morris Meyerson ile evlendi. Öğretmenliğe başladığı dönemlerde bu kez sosyalist Siyonist hareketi Habonim Dror ile yolları kesişti. Birinci Dünya Savaşı döneminde bu örgütün en aktif üyelerinden biri oldu ve İngilizlerin kontrolüne geçen Filistin’de kurulmaya başlanan ilk “kibbutz”ları destekleyen eylemler düzenledi.
1921 yılına gelindiğinde iyiden iyiye Siyonist fikirlerin tesirine giren Golda ve Morris, Filistin’e göç ettiler. Golda, burada da aktif olarak çalışmaya devam etti ve kısa zamanda Tel Aviv’e gelen göçmen Yahudiler arasındaki siyasî örgütlenmenin alt yapısının oluşmasına katkıda bulundu. Özellikle “Kadın Konseyi” olarak bilinen siyasî hareketin için aldığı görevlerle tanınır bir yüz hâline geldi.
1932 yılında tekrar ABD’ye giderek burada “müstakbel” İsrail devletinin temsilciliği görevini yürütmeye başladı. İki yıl sonra yeniden Filistin’e döndü ve bu kez İsrail İşçi Sendikası’nda çalışmaya başladı. Bir yandan kurulması hedeflenen İsrail’e ait siyasî kurumlara alt yapı oluşturmak için çabalarken bir yandan da Filistin’i kontrolü altında tutan İngiltere ve bölgenin diğer bir önemli aktörü ABD ile diyaloğu geliştirecek faaliyetlerde yer aldı. 1948 yılına gelinip de İsrail Devleti kurulduğunda bağımsızlık bildirgesinin altındaki imzalardan biri Golda’ya aitti.
Aynı yıl yeni kurulan ülkesinin büyükelçiliğinde görev almak üzere Moskova’ya gitti. Sovyetlerle iyi ilişkiler kurulmasında da etkin rol oynadıktan sonra Başbakan Ben Gurion’un talimatıyla yeniden ABD’nin yolunu tuttu. Burada Siyonist gruplarla görüşerek askerî harcamalar için gerekli bütçeyi bağış yoluyla elde etmek için çalıştı ve yaklaşık 50 milyon dolar topladı. Ülkesine döndükten sonra milletvekili seçilerek Knesset’e girdi ve çok geçmeden çalışma bakanlığı görevine getirildi.
1949’da geldiği çalışma bakanlığında 7 yıl boyunca görev yaptıktan sonra bu kez de dışişleri bakanlığı koltuğuna getirildi. 1956-1966 yılları arasında dışişleri bakanlığı görevini sürdüren Meir, on yıl sonunda sağlık sorunları gerekçesiyle istifa etse de aktif siyasete dönmesi çok uzun sürmedi ve 1967 yılında Mapai’nin Genel Sekreterliğine getirildi. İki yıl içerisinde partisini yeniden yapılandıran, İsrail İşçi Partisi ve diğer iki partiyle daha birleşmeyi sağlayan Meir, dönemin başbakanı Levi Eshkol’un Şubat 1969’daki ölümüyle emekliliğini ikinci kez ertelemek zorunda kaldı.
10 Mart 1969’da ülkesinin ilk, dünyanın üçüncü kadın başbakanı olarak göreve başladı. 1973 yılında Arap ülkeleri ile yaşanan Yom Kippur Savaşı’nda verilen ağır kayıplardan sorumlu tutulan Golda Meir, üzerinde oluşan baskıya dayanamadı ve 10 Nisan 1974’te başbakanlık görevinden istifa ederek aktif siyaset sahnesinden de çekildi.
Emeklilik günlerinde “Hayatım” adlı bir otobiyografi kaleme alan Golda Meir, 8 Aralık 1978 günü Kudüs’te hayatını kaybetti ve yine Kudüs’te bulunan Herzl Tepesi’ne gömüldü.