İsrail'in hedef aldığı en önemli Hamas liderleri

Filistin halkı ve İslâm dünyası Hamas Siyasî Büro Başkanı İsmail Haniye'nin yasını tutarken, onun suikastı, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nin işgaline karşı ilk topyekûn Filistin ayaklanmasının yaşandığı ve Filistin hareketinin 1987'de kurulmasından bu yana İsrail ordusunun politikacılar ve askerler de dahil olmak üzere Hamas liderlerine karşı gerçekleştirdiği bir dizi suikastın bir parçası olarak tarih kitaplarında yerini aldı.

İsrail’in Hamas’a yönelik art arda düzenlediği suikastları, aralarında kurucuların ve liderlerin de bulunduğu, seleflerin ve haleflerin de yer aldığı bir kuşağı ortadan kaldırırken Filistin direnişi güç kaybetmeden kaldığı yerden devam etti. İsrail’in büyük bir titizlikle uyguladığı bu suikastlardan bazıları “başarısız” olurken bazıları da “başarıyla” sonuçlandı. İşte, Hamas'ın "başarılı" suikastlara hedef olan en önemli liderleri:

Emad Akel

Emad Akel, 19 Haziran 1971'de Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’nda doğdu. Hamas'ın askerî kanadı olan İzzeddîn Kassâm Tugayları'nın komutanı olan Akel, Batı Şeria'da İsrail askerlerine ve yerleşimcilere karşı askerî operasyonlar yürütmekteydi.

24 Kasım 1993'te, İsrail askerî gücü, Gazze şehrinin Şucaiyye kentinde saklandığı evi kuşattı ve kaçmaya çalıştıklarında onu ve yardımcılarından birini katletti.

Yahya Ayyaş

“Mühendis” lakaplı Yahya Ayyaş, patlayıcılar konusunda uzmanlaşmış Hamas’ın bombalı saldırılarının mimarlarından biriydi. İsrail içinde bir dizi bombalama ve intihar eylemi gerçekleştirerek düzinelerce İsraillinin ölümünden sorumlu olmakla suçlanan Ayyaş, Siyonist işgal rejimine karşı gerçekleştirilen pek çok bombalı saldırının arkasındaki isimdi.

1996'nın başlarında, İsrail güvenlik servisi Şin Bet, Ayyaş'a bubi tuzaklı bir telefon teslim etmeyi başardı. 5 Ocak 1996 sabahı Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Lahya kentinde bulunan Ayyaş, Batı Şeria'daki babasıyla konuşurken, sesinden teşhis edilerek telefonu uzaktan patlatıldı.

Salah Şehâde

Hamas’ın askerî kanadı konumundaki İzzeddîn Kassâm Tugayları’nın ilk kurucularından olan Salah Şehâde, Kassam Tugayları’nın hücrelerini oluşturmuş ve şekillendirmişti. Silahlı kanadın eğitimlerini organize eden Şehade, işgalci güçlere yönelik silahlı direnişi de yönetiyordu.

Salah Şehade'nin çabaları; uzmanlaşmış askeri ve akademi birliklerle oluşturduğu üretim biriminin çalışmaları sayesinde 1948'de işgal altındaki Filistin topraklarına ilk "Kassam" füzesini fırlatarak meyvesini verdi. Şehâde, 1991'de Kassâm Tugayları'na dönüşene kadar örgütün başında kaldı.

22 Temmuz 2002'de İsrail savaş uçakları, Gazze şehrinin doğusundaki Darac Mahallesi'ndeki evinin üzerine bir ton patlayıcı ağırlığında bomba atarak onu ve beraberindeki 18 kişiyi katletti.

İsmail Ebu Şanab

İsmail Ebu Şanab, Hamas'ın en önemli kurucularından ve liderlerinden biri olarak kabul ediliyordu ve I. İntifada sırasında Hamas hareketini yönetmek suçlamasıyla 10 yıldan fazla İsrail hapishanelerinde kaldı.

İsrail, 21 Ağustos 2003'te, askerî bir helikopterden arabasına beş füze atarak İsmail Ebu Şanab'ı katletti.

Şeyh Ahmed Yasin

Hamas hareketinin kurucusu ve dinî lideri olan Şeyh Ahmed Yasin, İslâmî Direniş Hareketi tarihinin tartışmasız en etkili figürüydü. Yasin 1936'da doğdu ve 10 yaşındayken, Askalan’ın hemen dışındaki tüm köyü Nekbe sırasında İsrail ordusu tarafından etnik olarak temizlendi. Ailesi mülteci olarak Gazze'ye göç etti.

İsrail, Tekerlekli sandalyeye mahkûm olan Şeyh Yasin'i en son 1989'da olmak üzere birçok kez tutukladı. 1997'de Hâlid Meşal'e düzenlenen başarısız suikast girişiminin ardından Ürdün ile İsrail arasında yapılan takas anlaşmasından ömür boyu hapis ve 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

İsrail’in suikast girişimlerinden kurtulan Yasin, 22 Mart 2004 tarihinde 67 yaşındayken Gazze şehrinde sabah namazından çıkarken bir İsrail Apache Helikopteri tarafından ateşlenen Hellfire füzeleriyle katledildi.

Filistin’de ve İslâm âleminde geniş çaplı protestolara ve kınamalara yol açan suikast, İsrail-Filistin çatışmasında önemli bir tırmanışa sebep oldu.

Abdülaziz Rantisi

Hamas'ın kurucularından olan Filistinli doktor ve politikacı Abdülaziz Rantisi, 23 Ekim 1947 tarihinde Yibna şehrinde dünyaya geldi.

Aktif bir biçimde siyasetle uğraşan Rantisi, Filistin'de İsrail işgaline karşı yürütülen mücadelenin önemli isimlerinden oldu.

17 Aralık 1992'de, çoğu Hamas mensubu 415 kişi, İsrail tarafından Lübnan topraklarındaki Merc ez-Zuhûr'a sürgün edildi. Oldukça zor şartlar altında yaklaşık bir yıl kalan sürgünler arasında İsmail Haniye, Abdulaziz Rantisi ve Mahmud Zahar’da vardı.

İsrail tarafından 1983-1998 yılları arasında birçok kez tutuklanan Hamas lideri, toplamda 27 ay hapis yattı.

Mart 2004’te Şeyh Ahmed Yasin'in suikastının ardından hareketin liderliğini üstlendi, ancak bu görevi üstlenmesinden bir aydan kısa bir süre sonra İsrail, Gazze şehrinde arabasına füze atarak onu katletti.

Adnan el-Gul

Adnan el-Gul, Kassâm Tugayları'nın ilk nesil liderlerinden ve kurucularından biri ve Yahya Ayyaş'ın yardımcısı olarak kabul ediliyordu. El-Gul, yurtdışında mühendislik eğitimi aldı, yerel olarak bombalar, roketler ve füzeler üretti ve bu da Hamas'a daha önce sahip olmadığı yeni yetenekler kazandırdı.

Gul, Hamas'ın askerî kanadında iki numaraydı ve sık sık İsrail kasabalarına atılan “Kassâm” roketinin babası olarak biliniyordu.

Dokuz kez İsrail suikast girişimine maruz kaldı. Ancak 21 Ekim 2004'te, İsrail savaş uçakları, Gazze şehrinde aracını sürerken yardımcısı Emad Abbas ile birlikte ona saldırdı ve onu katletti.

Sid Sıyam

Hamas'ın 2006'da Gazze'deki seçimleri kazanmasının ardından Sid Sıyam, ilk Hamas hükümetinin İçişleri Bakanlığı görevini devraldı ve Gazze Şeridi'ndeki güvenlik hizmetlerini destekleyen yürütme gücünü oluşturdu.

İsrail ordusu, 2008-2009 Savaşı (Dökme Kurşun Operasyonu) sırasında Gazze şehrindeki evine düzenlediği hava saldırısında Sıyam'ı katletti.

Nizar Reyyan

6 Mart 1959 tarihinde Cibaliye Mülteci Kampı’nda dünyaya gelen mücahit âlim Nizar Reyyan, Hamas'ın önde gelen siyasî ve askerî liderlerinden biriydi.

Hadis ilminde profesörlük payesi bulunan Reyyan, aynı zamanda Kassâm Tugayları içerisinde askerî çalışmalara da dahil oluyor, savaşçılara dersler veriyor ve İsrail'e karşı operasyonlarda onlara liderlik ediyordu.

İsrail tarafından toplamda 4 yıl boyunca hapsedilen Reyyan, İsrail’in Gazze Şeridi'nde 2008 yılı sonu ve 2009 yılı başında başlattığı Dökme Kurşun Operasyonu’nun altıncı gününde evine düzenlediği hava saldırısında katledildi.

Mahmud el-Mabhuh

Mabhuh, Hamas'ın baş lojistik görevlisiydi ve hareketin silah ve ekipmanlarının çoğunu tedarik etmekten sorumlu kişi olarak görülüyordu.

19 Ocak 2010 tarihinde Mabhuh, yabancı pasaportlar kullanan 11 Mossad ajanı tarafından titizlikle takip edildikten sonra Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai şehrindeki otel odasında suikasta uğradı.

Ölümü ilk başta polisi şaşırttı çünkü kapısı içeriden kilitliydi. Daha sonra suikastçılar tarafından kendisine güçlü bir kas gevşetici be elektrik verildiği, ardından da yastıkla boğulduğu ortaya çıktı.

Suikast, İsrailli Mossad ajanlarının İngiltere ve Avrupa pasaportlarını kullanmaları nedeniyle büyük bir diplomatik olaya neden oldu ve bu da birkaç Avrupa ülkesinin Mossad faaliyetleri hakkında soruşturma başlatmasına ve hatta Almanya'nın isteği üzerine Polonya'da şüphelilerden birinin tutuklanmasına yol açtı.

Ahmed Cabarî

İsrail tarafından 'Hamas Hareketi Genelkurmay Başkanı olarak isimlendirilen ve İsrail'in en çok arananlar listesinde yer alan Ahmed Cabarî, 14 Kasım 2012'de, hacdan döndükten bir hafta sonra, Gazze şehrinde arabada seyir halindeyken İsrail’in düzenlediği hava saldırısında katledildi.

İsrail ordusunun Hamas'ın askerî kanadının şefi 52 yaşındaki Ahmed Cabarî'yi hedef alıp katletmesi, İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik yaklaşık 10 gün süren Bulut Sütunu Operasyonu'nu resmî olarak başlatmış oldu.

Cabari, İsrail tarafından İsrailli asker Gilad Şalit'in esir alınmasında rol oynamakla suçlanıyordu.

Raed el-Attar

1974 doğumlu Raed el-Attar, genç yaşlarında Kassâm Tugayları'na katıldı. Yıllar geçtikçe Hamas'ın askerî kapasitesini inşa etme konusunda ün kazandı ve Hamas'ın en üst düzey liderlerinden biri haline geldi.

Attar, Kassâm Tugayları'nın yüksek askerî konseyinin bir üyesi ve Rafah Tümeni komutanıydı. Ayrıca Hamas'ın seçkin komando birimi Nuhbe'nin de kurucularından biriydi.

Uluslararası krize sebep olan İsrailli asker Gilad Şalit'in kaçırılmasının mimarı olarak tanınan Attar, Şalit'i beş yıl boyunca Gazze'de gizli bir yerde tutmuştu.

Attar, 21 Ağustos 2014'te İsrail işgal uçaklarının Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ın en batı noktasındaki Tel es-Sultan bölgesindeki bir konut binasına düzenlediği dizi baskın sonucu katledildi.

Salih el-Aruri

Salih el-Aruri, Hamas hiyerarşisindeki en kıdemli isimlerden biriydi ve hem siyasî hem de askerî cephelerde önemli bir isimdi.

57 yaşındaki el-Aruri, Hamas'ın siyasî bürosunun başkan yardımcısıydı ve grubun Batı Şeria'daki operasyonlarının şefiydi. Aynı zamanda Kassâm Tugayları'nın kurucularından biri olan el-Aruri için ABD, 2015 yılında "küresel terörist" demiş ve onun hakkında her türlü bilgi için 5 milyon dolar ödül koymuştu.

7 Ekim'deki İsrail saldırıları başlamadan önce İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu da, onu öldürmekle tehdit etmişti.

2 Ocak 2024'te, Lübnan’ın başkenti Beyrut’un, Hizbullah’ın kalesi olarak tabir edilen “Dahiye” bölgesine İsrail’in insansız hava aracı ile Hamas ofisine düzenlediği saldırıda katledildi.