Harem-i İbrahim Camii'ni süsleyen Osmanlı motifleri

İşgal altındaki Batı Şeria’nın El-Halil kentinde bulunan Harem-i İbrahim Camii’ni yüzlerce yıldır Osmanlı dönemine ait hatlar, motifler ve nakışlardan oluşan tarihî eserler süslemeye devam ediyor.

Harem-i İbrahim Camii'nin Müdürü Şeyh Hıfzı Ebu Suneyne, AA muhabirine yaptığı açıklamada, caminin etrafına sülüs hattıyla yazılan yazılar ve nakışların, Osmanlıya ait öne çıkan eserlerden olduğunu söyledi.

• Harem-i İbrahim Camii'nin tavanındaki süslemeler, Hazret-i Muhammed'in ve 4 halifenin isminin yazılı olduğu levhaların yanı sıra İbrahim ve Yakub Peygamberler ve eşlerinin makamına nakşedilen Kur'ân-ı Kerîm ayetleri cami içindeki Osmanlı eserlerinden bazıları.

Müdür Ebu Suneyne, caminin duvarına yazılan ve mihraptan başlayıp yine mihrapta biten bir surenin yanı sıra mihrabın içinin süslemeleri ve caminin aydınlatılmasında kullanılan şamdanın da Osmanlı eserleri arasında yer aldığını ifade etti.

Harem-i İbrahim'in içi ve dışı Osmanlı eserleriyle çevrili

Camiye girince sağ tarafta duvara sülüs hattıyla yazılan altın varaklı yazıların da Osmanlı dönemine ait olduğunu hatırlatan Ebu Suneyne, bunların 1895-1896 yıllarında Filistinli İbrahim es-Selfitî tarafından yazıldığını aktardı.

Harem-i İbrahim Camii'nin içindeki Osmanlı eserlerini sınıflandıran El-Halil tarihinin araştırmacısı Muhammed Ebu Salih de bunların çoğunun Türk çinisi, süslemeler, sancaklar, perdeler, pencereler, mermerler, ahşap ve derilerden oluştuğunu söyledi.

Cami dışındaki Osmanlı eserleriyle ilgili ise Ebu Salih, cami çevresindeki çarşıların yanı sıra türbeler ve Türk hamamlarının Filistin'de en önde gelen Osmanlı eserleri arasında yer aldığını kaydetti.

Büyüleyici tarihinin yanı sıra büyüleyici bir mimari eser

• El-Halil Belediyesi'nin internet sitesinde, Osmanlının Filistin'e hükmettiği 1517-1917 yılları arasında Harem-i İbrahim Camii'nin binasını korumaya özen göstererek, orijinalliğini bozacak yeni büyük eklemeler yapmadığı belirtiliyor.

Cami, bazıları uzunluğu 7 metreyi aşan ve yüksekliği bir metreyi bulan devasa taşlarla inşa edildi ve yüksekliği 15 metreye ulaşıyor.

Caminin altında yer alan Hazret-i İbrahim ve eşinin kabirlerinin yanı sıra Hazret-i İshak, Hazret-i Yakup, Hazret-i Yusuf ve hanımlarının mezarlarının bulunduğuna inanılan mağara, İsrail tarafından "Ata Babalar (Machpelah)” olarak isimlendiriliyor. Harem-i İbrahim Camii, bu nedenle sık sık fanatik Yahudilerin baskınlarına uğruyor.

Tarihi yaklaşık 4 bin yıl önce yaşadığına inanılan Hazret-i İbrahim’in dönemine uzanan Harem-i İbrahim’in üzerine, Roma İmparatorluğu’nun “Yahudiye’ye” atadığı Yahudi Kralı Hirodes tarafından milattan önce 20 yılında inşa edildiği belirtilen surlar hala varlığını koruyor.

Yapı itibarıyla Mescid-i Aksâ’ya benzeyen Harem-i İbrahim, Roma ve Bizans dönemlerinde kilise olarak kullanılırken, 634 yılında İslâm ordularının hükmüyle camiye çevriliyor.

Ancak buna rağmen, Haçlı seferleriyle birlikte 90 yıl boyunca bir kez daha kilise olarak kullanılmaya başlanan Harem-i İbrahim, en son Salahaddîn Eyyûbî döneminde yeniden camiye dönüştürülüyor.

Harem-i İbrahim, Yahudi inancına göre Mescid-i Aksâ’da olduğuna inanılan “Süleyman Mabedi”nden sonra yeryüzündeki en kutsal mabet olarak kabul ediliyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'ne (UNESCO) bağlı Dünya Miras Komitesi, 2017 yılında Harem-i İbrahim Camii ve caminin içinde bulunduğu Eski Şehir bölgesinin "Filistin'e ait tehlike altındaki dünya mirası" olarak Dünya Miras Listesi'ne eklenmesine karar vermişti.

İsrail'in göz yumduğu katliam

İsrail'in 1967 yılından beri işgal altında tuttuğu Batı Şeria'nın El Halil kentinde bulunan cami, 25 Şubat 1994'te sabah namazını kılan Müslümanların üzerine ateş açan Baruch Goldstein adlı aşırı sağcı bir Yahudi fanatiğin eyleminden sonra kapatılmış ve yeniden açıldığında ise, güvenlik gerekçesiyle, yüzde 63'ü İsrail tarafından Yahudilere, yüzde 37'lik bir alan da Müslümanlara tahsis edilerek ikiye bölünmüştü.

Tarihe "Harem-i İbrahim Katliamı" olarak geçen saldırıda 29 Filistinli şehit olmuş, 150'den fazla kişi yaralanmıştı.