BM, Nekbe'yi ilk kez anacak

Birleşmiş Milletler, yüz binlerce Filistinlinin bugünkü İsrail topraklarından göçlerinin 75. yıl dönümünde ilk kez resmen anacak.

• Birleşmiş Milletler, 15 Mayıs'a denk gelen Nekbe Günü'nü bu yıl ilk kez anıyor ancak hükümetlerarası örgüt henüz Filistin'e uluslararası kuruluşta tam üyeliğini vermedi. İlk anma BM'nin New York'taki merkezinde yapılacak .

Filistin BM büyükelçisi Riyad Mansur, BM kutlamalarını "tarihî" ve önemli olarak nitelendirdi çünkü Genel Kurul Filistin'in bölünmesinde kilit bir rol oynadığını aktardı. “Filistin halkına yönelik felâket hâlâ devam ediyor.” diyen Mansur, “Filistinlilerin hâlâ bağımsız bir devleti yok ve Aralık 1948'de kabul edilen bir Genel Kurul kararında talep edildiği gibi evlerine dönme hakları yok." dedi.

• Mansur yaptığı açıklamada, Filistinli mültecilerin 1948'i anımsatan "İsrail tarafından benzeri görülmemiş bir oranda zorla evlerinden çıkarıldığını ve zorla nakledildiğini" de söyledi.

İsrail'in BM Büyükelçisi Gilad Erdan, anmayı "iğrenç bir olay" ve "tarihî çarpıtmaya yönelik apaçık bir girişim" olarak nitelendirerek kınadı. Katılanların antisemitizme göz yumacağını ve Filistinlilere "iftira niteliğindeki anlatılarını yaymak için uluslararası organları sömürmeye devam etmeleri için" yeşil ışık yakacağını söyledi.

1947'de 57 üye ülkenin bulunduğu Genel Kurul, Filistin'i 10 çekimser oyla 33'e karşı 13 oyla bölen kararı onayladı. Yahudi tarafı BM'nin taksim planını kabul etti ve İngiliz mandasının 1948'de sona ermesinin ardından İsrail bağımsızlığını ilan etti. Araplar planı reddettiler ve komşu Arap ülkeleri Yahudi devletine savaş açtı.

• Orta Doğu'da 5 milyondan fazla olduğu tahmin edilen bu mültecilerin ve onların soyundan gelenlerin akıbeti, Arap-İsrail ihtilafında önemli bir tartışmalı konu olmaya devam ediyor. İsrail, ülkenin Yahudi karakterini tehdit edeceğini söyleyerek, mültecilerin uzun süredir kayıp olan evlerine kitlesel dönüşü taleplerini reddediyor.

• 75. yıl dönümünde 193 üyeli Genel Kurul geçtiğimiz Kasım ayında 90'a karşı 30 oyla ve 47 çekimser oyla BM Filistin Halkının Devredilemez Haklarının Kullanılması Komitesi'nden üst düzey bir toplantı düzenlemesini talep eden bir kararı onayladı. Karara karşı oy kullanmak için İsrail'e katılan ülkeler arasında ABD de yer aldı ve ABD Misyonu bugünkü anma törenine hiçbir Amerikalı diplomatın katılmayacağını söyledi.

Filistin Dışişleri Bakanı Riyad Malki, 25 Nisan'da BM Güvenlik Konseyi'nde yaptığı konuşmada , Filistinlilerin dünyadaki en uzun süreli mülteci krizinden mustarip olduğunu ve "Nekbe'yi sona erdirmenin zamanı geldi." dedi. Malki, henüz Filistin devletini tanımayan ülkelere "can çekişmekte olan iki devletli çözümü kurtarmanın bir yolu olarak bunu tanımaları" çağrısını yineledi.

Ayrıca ülkeleri, İsraillilerin ve Filistinlilerin barış içinde yan yana yaşadığı iki devletli bir çözüme uluslararası desteği gösterecek olan Filistin'in BM'ye tam üyelik talebini desteklemeye çağırdı.

Malki, İsrail'e ekonomik olarak zarar vermek için ülkeleri İsrail yerleşim yerlerinden gelen ürünleri ve yerleşim yerleriyle ticareti yasaklamaya, "yerleşim yerleri için para toplayanlara, onları savunanlara ve onları ilerletenlere yaptırım uygulamaya" ve cinayetler işleyen yerleşimci örgütleri listelemeye çağırdı ve uluslararası toplumu İsrail'i Uluslararası Adalet Divanı'na götürmeye çağırdı. Genel Kurul Aralık ayında mahkemeden, İsrail'in kınadığı bir hareket olan İsrail'in Filistin topraklarını işgalinin hukukî sonuçları hakkında görüş vermesini istedi.