Benin, Fransa'nın kaçırdığı 26 sanat eserini 129 yıl sonra geri aldı

HABER MASASI
Abone Ol

Batı Afrika ülkelerinden Benin, Fransız sömürgeliği döneminden kalma hasarlarını tamir ediyor. Abomey Sarayı'ndan 1892'de kaçırılan ve Kral Behanzin'in hazinesinde yer alan 26 parça Benin'e, ait olduğu topraklara geri döndü.

Fransa tarafından 129 yıl önce Benin'den kaçırılan tarihi eserler başkent Kotonu'ya ulaştı.

Fransa'nın Benin'e iade ettiği 26 parçalık sanat eserleri, Kotonu Havalimanı'nda, Cumhurbaşkanı Patrice Talon tarafından özel törenle teslim alındı.

Törende, siyasiler, dini ve askeri yetkililerin yanı sıra birçok davetli yer aldı.

Kartpostal 1890'lı yıllarda özellikle Avrupa kıtasında sıkça kullanılan bir iletişim aracıydı. Yurtdışı seyahatlerinden bir hatıra kalmasını isteyen seçkin ve orta sınıf Avrupalılar kartpostallar yoluyla gittikleri ülkelerdeki "farklılıkları" ve "çeşitlilikleri" ailelerine ve arkadaşlarına aktarmış oluyorlardı. Kartpostallar bir dönem Avrupa'da öyle büyük bir yaygınlık kazandı ki özellikle 1895'ten I. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar altın çağını yaşadı. Her tüketim nesnesi gibi zaman içinde çok fazla çeşitleri ortaya çıkmaya başlayan kartpostallar hızla Avrupa sömürgesi topraklardan "egzotik" ve "ilginç" görselleri Avrupa'nın dört bir yanına yaymaya başladı. Bu ilk bakışta masummuş gibi görünen renkli kartlar, sömürge haline getirilmiş topraklardan Avrupa'ya bilgi ve iyi dilekler aktarmanın yanı sıra belki de daha çok özellikle Avrupa'nın uzağında kalmış coğrafyalar ve halklar hakkındaki söylentileri ve klişeleri güçlendirmeye yaramıştı. Kartpostallarda yer alan görseller, gönderildikleri kişilere Avrupa sömürgesi halkların gündelik hayatını, yaşam şartlarını ve hatta ekonomik durumlarını -çoğunlukla karikatürize ederek- yansıtıyordu. Özellikle Afrika'yı anlatan çoğu kartpostal, aynı yıllarda çekilmiş pek çok fotoğraf ve görsel materyalden daha fazla Afrika'nın tarih ve kültürden yoksun karanlık bir kıta olduğu düşüncesini Batılıların zihninde güçlendiriyordu. Batı'nın "kültürel üstünlüğü"nün antitezi olarak, Afrikalılar ve Amerikan yerlileri kartpostal temsillerinde kültürel mülkiyeti olmayan "vahşi, medeniyetsiz, egzotik bir öteki" olarak nitelendirildi. İşte bu kartpostallarda yer alan Afrika halklarının basmakalıp görsel temsilleri, Avrupa'nın Afrika'daki sözde "uygarlaştırma misyonu" mantığında kritik bir rol oynadı. Genel olarak, Afrika kıtasıyla ilgili tasarlanan tüm kartpostallar sömürge-misyoneryerlerin yerli halk üzerindeki "medenileştirici" etkisine odaklanıyordu.

Eserler, 15 Ocak 2022'den başlayarak 2 ay boyunca Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda ziyaret edilebilecek, ardından sömürgecilik döneminde köle ticaretinin yapıldığı Ouidad kentindeki Kölelik Müzesi'ne taşınacak.

Yaklaşık 2 yıl burada kalacak eserler, kalıcı olarak Abomey'de inşa edilecek Amazonlar Destanı ve Dahomey Kralları Müzesi'nde sergilenecek.

- 7 günde 15 bin ziyaretçi

Benin, Ağustos 2016'da bu eserlerin iadesi için resmi talebini Fransa'ya iletmişti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Kasım 2017'de Burkina Faso'nun başkenti Vagadugu'ya gerçekleştirdiği ziyarette, eserlerin iadesi sözünü vermişti.

  • Abomey Sarayı'ndan 1892'de kaçırılan ve Kral Behanzin'in hazinesinde yer alan 26 parça, 2003'ten beri Paris'teki Quai Branly-Jacques Chirac Müzesi'nde sergileniyordu.

Eserler, Benin'e gönderilmeden önce 7 günde 15 bin kişi tarafından ziyaret edilmişti.

Benin'in UNESCO Daimi Temsilciliğine göre, Fransa'da Benin'e ait 4 bin 500 ila 6 bin eser bulunuyor.

- Fransa'da Afrika'ya ait yaklaşık 90 bin tarihi eser var

Fransa'nın elinde, 46 bini 1885-1960 döneminde kaçırılmış sahra altı Afrika'ya ait yaklaşık 90 bin tarihi eser bulunuyor.

Eserlerin büyük bölümü başta başkent Paris olmak üzere birçok şehirdeki müzelerde sergileniyor.

  • Fransa, 1524'te başlattığı sömürgecilik faaliyetleriyle Afrika'nın batısı ve kuzeyinde 20'den fazla ülkede hakimiyet kurmuş, kıtanın yüzde 35'i 300 yıl boyunca Fransızların kontrolünde kalmıştı.

- Benin'de nüfus ve etnik yapı

Tahmini olarak 9,6 milyonluk bir nüfusa sahip olan Benin’de, son nüfus sayımına göre Hristiyanlar nüfusun %42’sini, Müslümanlar %25’ini, yerel Vodu dinine mensup olanlar %17’sini, diğer yerli dinlere mensup olanlar %6’sını oluşturmakta. Yerel dinlerin Hristiyanlık ve İslam’dan daha yaygın olduğunu söyleyen kaynaklar mevcut olsa da, genel kanaat bahsedilen son veriler üzerinden şekillenmiştir. Sünniler ülkede yaşayan Müslümanların çoğunluğunu oluştururken, Lübnan ve çevresinden ticari gerekçelerle buraya gelmiş olan %0,5 oranında Şii de bulunmaktadır. Müslüman nüfus daha çok ülkenin kuzeyinde kümelenmiş durumdadır ve genellikle tarım ve hayvancılıkla geçinmektedir. Çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu 5.000 civarında Togolu siyasi mülteci de şu anda Benin’de yaşamaktadır.

Zengin Afrika'nın cömert sultanı: Mensa Musa
Mecra