Amman'ın sınır dışı ettiği ve BM'nin yardımları azalttığı Ürdün'deki Suriyeliler baskı altında

Suriye krizinden en çok etkilenen ülkelerden olan ve 1 milyonun üzerinde sığınmacıya ev sahipliği yapan Ürdün, temmuz ayında "bu yükü artık tek başına taşıyamayacağını" duyurdu.

Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es-Safedi, bilinen adıyla Twitter olan X adlı sosyal medya platformundan yaptığı açıklamada, "Mültecilere insan onuruna yakışır bir yaşam sağlamak küresel bir sorumluluktur. BM, gönüllü geri dönüşün sağlanması için çalışmalı ve o zamana kadar kurumları da yeterli desteği sağlamalıdır." ifadelerini kullandı.

• Safedi'nin açıklamalarının ardından Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, 19 Temmuz'da yayınladığı açıklamada, Ürdün'de ikamet eden 100 binden fazla Suriyeli sığınmacıya yaptığı aylık yardımın finansman yetersizliği nedeniyle 1 Ağustos'tan itibaren azaltılacağını duyurdu, ancak tamamen kesilmesine ilişkin herhangi bir beyanda bulunmadı.

Ürdün Dışişleri Bakanı, bir başka açıklamasında da Suriyelilerin ülkelerine dönüş koşullarının sağlanmasının, Amman yönetiminin "öncelikli meselesi" olduğunu vurguladı.

BM Dünya Gıda Programı'nın 1 Ağustos 2023 itibarıyla Ürdün'deki Suriyeli sığınmacılara yönelik hayatî önem taşıyan desteğini azaltması ise, sığınmacıları endişelendiriyor.

Ürdün'deki Suriyeli sığınmacılar, BM kurumlarının yardımları kesme kararının kendilerini ülkelerine geri dönmeye zorlamak için alındığını belirtiyor.

Suriyeliler, yardımların kesilmesi kararının ardından "aç kalma ya da ülkelerine dönme" arasında çift yönlü bir tehditle karşı karşıya bırakıldıklarını ifade ediyor.

Dünya Gıda Programı'ndan gelen yardım kuponlarıyla geçiniyorduk, yardımsız kaldık"

Ürdün'ün kuzeyinde, Suriye sınırında yer alan İrbid iline bağlı Ramse şehri, coğrafî konumu dolayısıyla Suriyelilerin en yoğun yaşadığı bölgeler arasında bulunuyor.

Suriye'den 11 yıl önce Ürdün'e gelen 60 yaşındaki Münir el-Hatib, daha önce Suriye Askeri Konseyi'nden yardım aldıklarını, yardımın durmasının ardından Zateri Mülteci Kampı'nda yaşamaya başladıklarını anlattı.

Sonrasında kamptan da ayrıldıklarını belirten Hatib, "Dünya Gıda Programı'ndan gelen yardım kuponlarıyla geçiniyorduk, şimdi yardımsız kaldık." dedi.

Hatib, "Yardımların askıya alınmasının bizi gönderme düşüncesiyle ilgisinin olduğunu göz ardı etmiyorum. Bazıları hiçbir meselesi olmadığı için döndü. Ancak, (muhaliflere bağlı) ordudan olanlar asla geri dönmeyecek, zira akıbetleri belli." şeklinde konuştu.

Yardım olmadan hayatlarını sürdürmelerinin mümkün olmadığını vurgulayan Hatib, "Mesela ben kalp ve damar hastasıyım. Hayırseverlerden gelen maddi yardımları tedavi için harcıyorum." ifadelerini kullandı.

Uluslararası toplumdan "Suriyelileri terk etmemesini" isteyen Hatib, Ürdün'ün geçmişte Suriyelilerle ilgili elinden geleni yaptığını ancak hâlihazırda akıbetlerinin ne olacağını bilmediklerini söyledi.

"Geri dönme ihtimali olsa, üzerimizde baskı olmadan da geri döneriz"

Suriye'de iken öğretmenlik yapan 64 yaşındaki Hikmet ez-Zabi ise hem barınma hem gıdaya ulaşım anlamında sıkıntılı bir durumda olduklarını aktardı.

• Zabi, "Dünya göç etmek zorunda kalan, geri dönemeyen ve yaşadıkları yaşam koşullarını sürdüremeyen Suriyeli mültecileri unutmamalı." ifadelerini kullandı.

Suriye'ye geri dönüş konusunda Zabi, "Suriye istikrarsız, orada ekonomik durum da zor. Geri dönme ihtimali olsa, üzerimizde baskı olmadan da geri döneriz." şeklinde konuştu.

Zabi, geri dönüş konusunda diğer bir endişesini dile getirerek, "Evlatlarımız şu anda askerlik çağında. Bu onların ayaklarıyla ölüme gidecekleri anlamına geliyor." dedi.

"Allah onların aklına bizi getirsin. Vallahi Suriyelilerin kimsesi yok"

Ülkesinden Ürdün'e göç ettikleri zamanlarda kendisinin ve ailesinin yaşadıkları zorlukları hatırlayan 80 yaşındaki Hacer Hind Mahmud ise gözyaşlarını tutamadı.

Mahmud, "Kocası Dera'da (Suriye'nin güneyi) çok sayıda genç adamla infaz edilip gençliğinin baharında dul kalan kızımla birlikte yaşıyorum." dedi.

Mahmud, "Allah onların aklına bizi getirsin. Vallahi Suriyelilerin kimsesi yok." ifadelerini kullandı.

Suriye'de iç savaşın patlak verdiği 2011'den bu yana güvenli bir yer bulabilmek için evlerini terk etmek zorunda kalan binlerce Suriyeli, Ürdün'deki Zateri Kampı'nda zor şartlar altında hayatlarını sürdürmeye çalışıyor.

Ülkedeki 1 milyon 300 bin Suriyelinin yaklaşık yarısının ise 2011'den önce evlilik, ticaret ve akrabalık bağları sebebiyle ülkeye giriş yaptığı biliniyor.