“Sevmek Zamanı”, “Susuz Yaz” ve daha nice filmleri ile bizi ele geçiren yönetmen: Metin Erksan

NURCAN ÜÇ
Abone Ol

TRT sinema kuşağında izlediğiniz o "en tutkulu" filmlerin ustasına ve onun en unutulmaz filmlerine yakından bakmaya ne dersiniz?


Metin Erksan, entelektüel kişiliği ve biraz da huysuz tavırlarıyla her dönem adından söz ettiren, zaman zaman yoğun eleştirilere maruz kalan, yine de yaptığı filmlerle adından çokça söz ettiren bir yönetmen.Türk Sinemasının auteur yönetmenlerinden Erksan, bir anlamda ilklerin yönetmeni. Sinema endüstrisi tarafından değeri geç anlaşılan yönetmen, bugün, çektiği filmlerle teknik, dil ve diyaloglarla Türk Sinemasının en kült mertebesine ulaşmış eserlerin sahibi.
Döneminden oldukça ileri konu ve tekniklerle ve biraz da bildik formülleri uygulamayarak sinemaya farklılık katan Erksan, edebiyat uyarlamalarına yönelerek kırsal kesim insanlarının sorunlarını işlediği filmlerle başarı kazandı. Toplumsal sorunları ele alan yönetmen, filmlerinde mülkiyet kavramını sorguladı. Ki bu filmleri özellikle Anadolu'da gişe rekorlarına sahip.
Onun filmlerinin en önemli özelliği ise kötülerin er ya da geç yenilgisi, çöküşü, yok oluşu ile sonuçlanıyor olması. Bu bakımdan Erksan filmlerinde suç ve ceza kavramlarına farklı dinamiklere dayanıyor. Tıpkı, Yılanların Öcü, Susuz Yaz ve Kuyu'da olduğu gibi.
Şimdi karşınızda Metin Erksan filmografisinden en unutulmazlar...


1. Kuyu - 1968
Türk sinemasında "kadın" kavramının incelenmesi bakımından önemli bir eser olan Kuyu, Metin Erksan'ın bir gazete haberinden yola çıkarak senaryosunu yazıp yönettiği filmdir. Erksan filme bir ayetle girer: "Kadınlara iyilikle davranın" Filmin mesajı budur çünkü. Bu defa mülkiyet kavramı kadın-erkek ilişkisi üzerinden irdelenir.
2. Yılanların Öcü - 1962
Toplumcu gerçekçi sinemadaki mihenk taşı bu filmdir. Döneminde bir hayli tartışma yaratan Fakir Baykurt'un aynı isimli romanından uyarlama olan bu filme zamanında sansür uygulansa da dönemin Cumhurbaşkanının özel izniyle yeniden yayınlanır. Yaşlı anası Irazca, eşi ve çocukları ile yoksul köylü Kara Bayram'ın evinin önüne Köy Kurulu üyelerinden Haceli, muhtarın da desteği ile ev inşa etmek ister. Kara Bayram ve ailesi, Haceli ve muhtarla amasız mücadele verir. Aliye Rona Irazca rolü ile mükemmel bir iş çıkarır.
Yılanların Öcü 1996'da Kartaca Film Şenliğinde birincilik kazandı.
3. Sevmek Zamanı - 1965

Surete aşık olma teması üzerine kurulu filmin gerçek değeri postmodernite, göstergebilim ve hatta tasavvufun çağdaş sanata etkileri aranırken anlaşıldı. Konusu ile zamanının çok ötesinde olan film, sadece eski İstanbul manzaralarını görmek için dahi izlenebilir. Dönemin popüler Türk filmlerinden ayrılan yanı aşkı ve tutkuyu soyut bir yaklaşımla ele almasıdır. Müşfik Kenter ve Selma Özcan'ın olağanüstü bir oyunculuk sergilediği bu film tam bir başyapıttır.

4. Susuz Yaz - 1963
Berlin Film Festivali'nde ilk uluslararası ödül bu film ile geldi. Susuz Yaz filmi Necati Cumalı eserinden uyarlamadır; Metin Erksan ise bu filmde hem senarist hem de yönetmendir. Başrollerini Hülya Koçyiğit, Ulvi Doğan ve Erol Taş'ın oynadığı fimde, su mülkiyeti tartışmaları, kardeşler arasındaki fikir ayrılığı etkili biçimde seyirciye aktarılıyor. Ayrıca su teması, o dönemin gerçek sorunları arasındadır. Erksan toplumcu gerçekçi bir yönetmen olan Erksan, bu sorunu dile getiren filmlere imza attı.