Çörekotu: Kendi minik dermanı kocaman

Çörekotuna halk arasında karacaot (karacot), çöreotu da denilir. Arapçası nahve… Ancak Arap ülkelerinde ‘habbetü›s-sevdâ’ olarak bilinir. İran›da ‘şevnîz’, bazı ülkelerde ‘siyah kimyon’ veya ‘Hind kimyonu’ da denilmektedir. Latin dillerindeki adı ise nigella. Düğün çiçeğigillerden minik ve narin yapılı lakin hünerli bir yıllık otsu bitkidir. Bu bitki çöreklerin üstüne serpildiği için bu adla anılmaya başlanır.

Çörek otunun mizacı, sıcak ve kurudur. Rutubet ve soğuktan meydana gelen hastalıklar için gayet faydalıdır. Çörek otunun olmadığı ev ve unlu mamul neredeyse yok gibidir. Eskiden beri tütsü olarak da kullanılmaktadır. Türkiye’nin her yerinde yetişir. Trakya ve Kuzey Anadolu’da yabanî olarak da yetişir. Bahçelerde süs bitkisi olarak da yetiştirilir. Tohumlarının yüzde 30-45 kadarı sabit yağdan oluşur. Ayrıca yüzde 0,5 kadar uçucu yağ bulunur. A, H, C, B1, B2 ve B6 vitaminleri ile selenyum, çinko, potasyum, magnezyumun yanı sıra alkaloitler, acı madde ve saponin ihtiva eder. Onu yılan gibi pek çok hayvan da çok sever. Ürünü korumak için çevresine ve içine sarımsak ekilmelidir.

Çörekotu İle İlgili Hadis-i Şerifler

Hz Peygamber (a.s.v.)’in de övgüsüne mazhar olmuş, çörek otu hakkında çok sayıda Hadis-i Şerif sadır olmuştur. “Sizlere şu çörekotunu tavsiye ederim. Zira bunda ölümden başka birçok hastalık için şifa vardır.”

“Bilmiş olunuz ki, mantar göz ilacıdır. Medine’nin acve isimli hurması ise cennet meyvelerindendir. Tuz ile karıştırılmış çörekotu ise ölümden başka birçok hastalık için şifadır.”

Enes İbni Mâlik (r.a.) demiştir ki: “Peygamber (a.s.v.) hastalandığı zaman, ağzına bir avuç çörekotu atar, üzerine de su, (zemzem suyu) veya bal şerbeti içerdi.”

Tâbiînden Hâlid b. Saîd (r.a.) de şöyle der: “Gâlib b. Ebcer (r.a.) ile bir yolculuğa çıktık. Gâlib yolda (nezle) hastalığına yakalandı. Nihâyet Medine’ye geldik, hastalığı devam ediyordu. İbni Ebî Atîk (r.a.) onu ziyarete geldi ve bize şöyle dedi: “Size şu çörekotunu tavsiye ederim. Ondan beş veya yedi tane alıp iyice dövünüz. Sonra birkaç damla zeytinyağı ile karıştırıp hastanın burun deliklerinden damlatınız! Çünkü Aişe (r.anha) Peygamber (a.s.v.)’ın, “Gerçekten şu çörekotu birçok hastalık için şifadır” buyurduklarını işittim demiştir.”

Tabip İbn Kayyim, “Hadîs-i Şerifte geçen “birçok hastalık için şifadır” ifadesinin Yüce Allah’ın: “O rüzgâr, Rabbinin emri ile her şeyi altüst eder” ayetindeki mânâya benzer bir sözdür. “Altüst olmayı kabul eden her şeyi altüst eder” demektir” der.

Faydalarından Bazıları

Çörekotunun özellikleri sayılamayacak kadar çoktur. Bu sebeple "çörekotu her derde devadır" denilmiştir. Bu sözden maksat "birçok hastalıklara şifadır" demektir.

■ İştah açıcı ve hazmı kolaylaştırıcıdır.

■ Kavrularak buruna çekildiğinde baş ağrılarını giderir. Soğuktan meydana gelen nezle hastalığına karşı şifadır. Övütülüp bir tülbent içine konup devamlı koklandığı zaman nezleyi giderir. Ayrıca vücuda kuvvet verir.

■ Burun tıkanıklığını açar. Yağından içmek nefes darlığına karşı faydalıdır.

■ Çörekotu yağı, tohumların sıkılmasıyla elde edilen, kırmızımsı kestane renginde sıvı bir yağdır. Çörekotu yağı kepeklenmeye ve saç dökülmesine karşı başa sürülerek kullanılır. Yağı, saç ve sakala sürülürse saç ve sakalı çabuk bitirir ve beyazlaşmasını geciktirir.

■ Yağının idrar ve süt artırıcı, iştah açıcı ve âdet söktürücü etkileri vardır.

■ Kuvvet verici, uyarıcıdır. Çilek kokulu uçucu yağı parfüm sanayisinde kullanılır.

■ Çörekotu, soğuktan meydana gelen hastalıklar için şifadır. Nezle, sara ve baş ağrısında tütsü, suyu sivilcelere pansuman için kullanılır. Şeker veya bal ile karıştırılır ve hastaya verilir.

■ Çocukların gaz ve sancıları için, bir miktar çörekotu tohumu, bir tane Hindistan cevizi ile dövülür, sonra dövülmüş kısım bir tülbentte konur ve çocuğun ağzına konularak emdirilir.

■ Vücudunun muhtelif yerlerinde sızısı olanlar, sabunlu sıcak su ile yıkanır, çörekotu kavrularak dövülür ve zeytinyağı içine konulur. Bu yağ, sızılı kimsenin tepesinden aşağısına kadar sürülür, hasta giydirilir, yel değmeden yatağa yatırılır ve iyice terletilir. Hasta terledikten sonra, bütün sızılar geçer ve vücut yumuşar.

■ Karın ağrısında tohumları dövülüp, bir çay kaşığı ıhlamur veya çay ile içilir.

■ Ateşli hastalıklara da diğer ilaçlarla birlikte verilir, böylece daha çabuk tesir eder. Meselâ kâfurdan yapılan ilaçların terkibine safran katıldığı gibi, çörekotu şişkinliği, alaca hastalığını ve balgamdan meydana gelen ve dört günde bir nöbetle gelen sıtma hastalığını giderir.

■ Ağrı-sızıyı dağıtır. Midenin suyunu alır.

■ Barsak şeritlerini düşürür, kulunç ve siyatik ağrılarına karşı faydalıdır. Sirke ile macun yapılıp karın üzerine vurulursa, bağırsak kurtlarını öldürür, Çörekotu yağını sivilce ve benler üzerine sürmek faydalıdır.

■ Çörekotu tütsüsü haşeratı kaçırır.

■ Çörekotu içinde parazit barınmaz.

■ Ekmeğe katılırsa şişkinlik yapmaz.

■ Baş ağrısına, felce, yüz ve ağız felçlerine, yarım baş ağrısına, uyku hastalığına, unutkanlığa, baş dönmesine ve nefes darlığına karşı faydalıdır. Çörekotu yağı, buruna çekildiği zaman, yüz felcine karşı faydalıdır.

■ Uyuz, deri kavlaması, sedef hastalığı, sivilce ve siğillere iyi gelir.

■ Baş dönmesi, diş ağrısı, göz yaşarmasına, örümcek sokmasına karşı faydalıdır.

■ Böbrek ve mesâne taşları için çörekotu havanda dövülür ve bal ile macun yapılır ve ılık su ile içilirse böbrek ve mesanedeki taşları eritir, birkaç gün devam edilecek olursa, idrarı, âdet kanamasını ve kadının sütünü söktürüp çoğaltır.

■ Parlatıcı, kesici ve çözücü özellikleri vardır.

■ Eğer toz hâlinde buruna çekilecek olursa, gözlerde meydana gelen su toplanmasına iyi gelir.

■ Balgamlı müzmin şişlikleri ve sert şişlikleri çözer.

■ Çörekotu yağından 2,5 gr veya 5 gr kadar içildiği zaman böcek sokmalarına karşı iyi gelir. Çörekotu iyice dövülür, sakız ağacının tohumunun yağı ile karıştırılır ve kulağa üç damla kadar damlatılacak olursa, sonradan meydana gelen üşütme, rüzgâr alma ve tıkanıklığa karşı gayet faydalıdır.

■ Havanda dövülmüş çörekotu, sirke ile karıştırılıp macun yapılıp, sonra abraş, alaca ve mantar gibi hastalıklar için cilde sürülürse fayda görülür.

• Nasıl Kullanılmalı?
• Çörekotu tohumları suya konularak bir müddet bekletildikten sonra o su nezle için burundan damlatılır.
• Havanda dövülüp toz haline getirildikten sonra zeytinyağı ile karıştırılır ve buruna damlatılır.
• Toz haline getirildikten sonra bir beze konulur ve hasta kimse iyileşinceye kadar koklanır.