Sahiden yaşasın mı halkların kardeşliği?: Potemkin Zırhlısı

BETÜL DURDU
Abone Ol

Sovyet Rusya yönetimi tarafından 1905 Ayaklanması'nın 20. yıldönümüne özel Sergey Eisenstein'a yaptırılan film, pek çok açıdan sinema tarihinin en önemli filmleri arasındadır. Günümüzden bakıldığında son derece dramatik görüntüler içermesi nedeniyle hâlâ güncelliğini koruyan üst seviyede bir propaganda filmi örneğidir.

  • Yapım: 1925
  • Senaristler: Nina Agadjanova, Nikolay Aseyev, Sergey Eyzenşteyn, Sergey Tretyakov
  • Yönetmen: Sergey Eisenstein

Potemkin Zırhlısı (Bronyenosyets Potyomkin) filmi, 1905 yılında Çarlık Rusya'sının savaş gemilerinden Potemkin Zırhlısı'ndaki mürettabatın kurtlu çorba yememek için isyan etmeleri ve bu isyanın tüm ülkeye yayılmasını anlatıyor. Filmde konu edilen 1905 Ayaklanması, Çarlık Rusyası'nın yıkılıp Bolşevikler tarafından Ekim Devrimi ile Sovyet Rusya'nın kuruluşuna uzanan sürecin ilk olayıdır. Sovyet Rusya yönetimi tarafından 1905 Ayaklanması'nın 20. yıldönümüne özel Sergey Eisenstein'a yaptırılan film, pek çok açıdan sinema tarihinin en önemli filmleri arasındadır. Günümüzden bakıldığında son derece dramatik görüntüler içermesi nedeniyle hâlâ güncelliğini koruyan üst seviyede bir propaganda filmi örneğidir.

  • - Potemkin Zırhlısı, konu aldığı 1905 Ayaklanması'ndan mütevellit Sovyet Rusya'nın kuruluş mitinin sinemada yeniden üretilmiş bir hâlidir.
  • - Sergey Eisenstein'ın ilk kez kullandığı diyalektik kurgu tekniği nedeniyle film, Marksistler tarafından devrimci bir sanatın ilk adımları olarak nitelendirilmiştir.
  • - Film yayınlandığı dönemde devrimci işçi hareketlerini kışkırtma ihtimali nedeniyle Amerika'da ve Avrupa'da birçok ülkede yasaklanmıştır.
  • - Potemkin Zırhlısı'nın anlatımındaki güçlü propaganda, Nazilerin ünlü propaganda bakanı Joseph Goebbels'e de Nazi propaganda stratejilerini belirlemede ilham kaynağı olmuştur.
  • - Eisenstein'ın filmde kullandığı diyalektik kurgu tekniği art arda iki görüntünün (tez ve antitez) çakışarak yeni bir anlam (sentez) ortaya çıkarmasına dayanır.
  • - Bugün Ukrayna sınırları içinde yer Odessa şehrinin limana inen merdivenlerinde çekilen filmin ikonik sahnesinden sonra söz konusu merdivenler halk arasında "Potemkin Merdivenleri" olarak ünlenmiştir.
  • - Sovyet rejiminin filmi olmasına rağmen, gemicilerin düzene başkaldırması sahnelerinin istenmeyen etkileri olabileceğini düşünen Stalin'in zamanında filmin gösterilmesi SSCB'de de yasaklanmış ve rejimin sonradan kötü adam ilan ettiği devrimci lider Troçki'nin filmin başında yer alan sözleri kesilmiştir.