Cins kafa: Peyami Safa
HABER MASASI
Peyami Safa, zorluklar içinde büyüyüp kendi kendini yetiştiren, güçlü kalemiyle Türk edebiyatında derin izler bırakan bir yazar. Eserlerinde kullandığı yetkin dili ve fikirleriyle edebiyatımızın önemli figürlerinden biri olmuştur.
- 1899 yılında İstanbul’da doğdu. Babası, Servet-i Fünun edebî topluluğunun önde gelen isimlerinden şair İsmail Safa. İsmail Safa, oğlunun doğduğu yıl II. Abdülhamid’e düşmanlık nedeniyle Sivas’a sürgüne gönderilir. 1901 yılında verem sebebiyle sürgünde vefat eder. Babasız büyüyen Peyami Safa, fakir ve kimsesizdir. Güçlüklerle büyür. Düzenli bir tahsil hayatı görmemesine rağmen kendi kendini yetiştirir.
- 8-9 yaşlarında kemik hastalığına yakalanır. 17 yaşına kadar da bu hastalığın fizyolojik ve psikolojik acılarını çeker. Doktorlar bacağının kesilmesi gerektiğini söyler fakat Safa, buna karşı gelir. O günlerde hastalık sebebiyle yaşadığı sıkıntıları Dokuzuncu Hariciye Koğuşu isimli romanında anlatır.
- Safa; psikoloji, felsefe ve edebiyatla ilgilenir. Cumhuriyet yıllarından itibaren yazdığı romanlarla devrin yazarları arasında önemli bir yer tutmaya başlar. Gazetecilikle meşgul olur. Çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yapar. Tercüman-ı Hakikat, Tasviri Efkar, Son Posta gazetelerinde günlük yazıları yayımlanır. Cumhuriyet gazetesinde Server Bedi adıyla yazılar yazmaya başlar.
- Server Bedi imzasıyla dönemin popüler kitaplarını kaleme alır. Para kazanmak için yazdığı eserlerin en meşhuru Cingöz Recai’dir. Yazarın eserlerinde dikkat çeken birtakım özellikler vardır. Bunlardan ilki, kullandığı dildir. Yetkin bir dile sahip olan Safa, roman sanatında dili ileri taşımayı başarır; öyle ki kendisi adına sözlük hazırlanır. Romanlarında kullandığı sözcük sayısı 8 bindir. Romanlarında dikkat çeken bir diğer husus, fikrin önemli bir yer tutmasıdır. Bu durum Peyami Safa’nın sadece bir romancı değil, aynı zamanda entelektüel olmasıyla da alakalıdır çünkü o, bir fikir adamıdır da.
- 11 yaşında yazmış olduğu Piyano Muallimesi isimli eseriyle edebiyat dünyasına adım atar. Sözde Kızlar, Gençliğimiz, Şimşek, Mahşer, Canan, Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Biz İnsanlar, Yalnızız, Matmazel Noralya’nın Koltuğu, Bir Tereddütün Romanı, Fatih Harbiye romanlarına; Türk İnkılabına Bakışlar, Sosyalizm, Nasyonalizm, Mistisizm gibi düşünce kitaplarına sahiptir.
- Safa’nın nerede ne yazdığı tam olarak tespit edilemediğinden bibliyografyası yoktur. Ancak irili ufaklı kitaplarının sayısı 500 kadar olduğu tahmin edilir. Türkçeye yüzlerce ölümsüz eser kazandıran yazar, 15 Haziran 1961 yılında vefat eder.
- Peyami Safa, Tercüman’da yayımlanan 3 Kasım 1959 tarihli yazısında kendi gibi olan yoksul ve kimsesiz gençlere şöyle seslenir: “Aranızda hastalara, fakirlere, kimsesizlere hitap ediyorum. Sizin kırbaçlayıcı, koşturucu, çalıştırıcı ve yaratıcı yoksulluk gibi bir haminiz ve dostunuz var. O sizi her türlü başarısızlık, sıhhatsizlik, himayesizlik ve kültürsüzlükten koruyan bir enerji kaynağıdır. Kendinizi sağlam, zengin ve arkalı farz ediniz. Öyle çalışınız. Aldanmayınız. İstediğiniz her şeyi elde edeceksiniz, sırtınız yere gelmeyecek.”