Yapay zeka ve insan davranışını birleştiren enstalasyon: PLAY

Uluslararası tanınırlığa sahip görsel sanatçı Urs Fischer, ziyaretçileri dokuz parlak renkliofis koltuğundan oluşan “PLAY” isimli kinetik yapay zeka enstalasyonuyla etkileşime geçmeye davet ediyor. Tel Aviv Sanat Müzesi'ndeki geniş boş bir salonda serbestçe dolaşan sandalyeler, ziyaretçileri daha yakına gelmeye ve beklenmedik davranışlarını keşfetmeye teşvik ediyor.

Fischer, mizah ve ustalıkla, zamanımızda beliren bir dizi soruyu ele alıyor ve bunların en başında şunlar geliyor: Yapay zekânın egemen olduğu bir dünyada insan ilişkilerinin geleceği nedir? Cansız bir varlığın kişiliği olabilir mi? İnsanlar ve makineler birbirinin yerine geçebilir mi?

Enstalasyon, insan öngörüsünü bir araç olarak kullanıyor. Ziyaretçiler gözlemliyor veya etkileşime giriyor. Öğelere yaklaşırken, sandalyeler farklı kişilikler olarak tepki veriyor; örneğin biri uzaklaşabilir ve köşeye saklanmaya çalışabilir, diğeri size doğru hızlanabilir veya varlığınızı tamamen görmezden gelerek hareketsiz kalabilir.

Sandalyeler, bağımsız hareket etmelerini sağlayan kendi güç kaynaklarına sahip ve her biri kendisine insan karakteri veya kişilik özellikleri sağlayan bir yapay zeka algoritması ile programlanıyor. Her biri utangaç, arkadaş canlısı, dışa dönük vs. farklı karakteristiklere sahip. Heykel, insan davranışı ve koreografiyi birleştiren enstalasyon, gözlem ve kayıt amacıyla kameralar ve sensörler bulunduruyor.

İlk bakışta öngörülebilir şekillerde davranıyor gibi görünseler de her sandalyenin kendi karakteri bulunuyor. Aynı sandalyeye birden çok kez yaklaşıldığında, tepkileri her seferinde farklı olabiliyor. Örneğin bir sandalye ilk başta size doğru gelerek sizi karşılayabilir. Bir dahaki sefere utangaç olabilir ve ziyaretçiden uzaklaşmak için kaçabilir. Akabinde herhangi bir etkileşim olmaksızın hareketsiz kalabilir. Bu tepkisizlik sonucunda çoğu kişi sandalyenin işlevini yitirdiğini ya da bozulduğunu varsayıyor. Günlük hayatımızda da olduğu gibi, eğer bir teknolojik alet anında yanıt/tepki vermiyorsa, çalışmıyorsa onun bozuk olduğunu düşünürüz. Fischer, bu yaklaşımımızı “Bir şey soruyorsun ve cevap alamıyorsun, tekrar soruyorsun ve belki cevap daha karmaşık ama dinlemiyorsun” şeklinde ifade ediyor.

Sergi, interaktif sandalyelerin yanı sıra Fischer'in imzası bir mum heykeline de ev sahipliği yapıyor. Heykel, Fischer'in İtalyan küratör arkadaşı Francesco Bonami'yi tasvir ediyor. Yarı açık bir buzdolabının üzerinde gelişigüzel bir şekilde duruyor ve telefonuna bakıyor.

Sanatçı, bu enstalasyon aracılığıyla insanın gündelik halini yansıtmaya çalıştığını ifade ediyor. Sergi süresince yavaş yavaş yanarak eriyen balmumu heykel, sergi sonunda tamamen yok oluyor. Cep telefonuna bakan adamın pozu, dijital dünyaya artan bağımlılığımızı tasvir ediyor.

Sergide ayrıca hesap makinesi, masa tenisi raketi, su terazisi ve anahtar gibi günlük öğelerin basılı resimlerinin bulunduğu sekiz aynalı kutudan oluşan bir set de yer alıyor. Sıradan ve işlevsel görünen bu nesneleri alışılmıştan daha büyük boyutlarda sunan Fischer, nesnelerin varlıklarını belirginleştirmeye ve ziyaretçilerin ilgisini çekmeye çalışıyor.

Urs Fischer - PLAY_EN from Tel Aviv Museum of Art on Vimeo.