Tasarımın her alanında isimlerinden söz ettiren çift: Charles ve Ray Eames
Endüstriyel tasarım, mimarlık, grafik tasarım gibi çeşitli dallarda 40 yılı aşkın süre boyunca yaptıkları tasarımlarla ünlenen Charles ve Ray Eames çifti, ortaya çıkardıkları ürünlerle isimlerinden uzun bir süre söz ettirmeyi başardılar. Modern mimari ve mobilyanın tarihsel gelişimine büyük katkıları bulunan Amerikalı çift, materyal çalışması ve form konusuna gösterdikleri özen sayesinde sıradanlaşmış kalıplara meydan okudular.
20. yüzyılda birçok ikonik mobilya ve ürün tasarımı ortaya koyan Eames Office’in ortaklarından biri olan Bernice Alexandra KaiserEames (Ray), 1912 yılında Kaliforniya’da doğdu. Ray ve ailesi, yaşadıkları apartmandan şehir dışında bir bungalova taşındılar. Ray, burada doğadan keyif almayı ve nesnelere değer vermeyi öğrendi. Ailesinden öğrendikleri, Ray’in ilerideki hayatında kariyerini şekillendirmesinde büyük rol oynadı.
Ray, lise öğreniminden sonra 1933 yılında ünlü ressam Hans Hofmann’dan resim dersleri almak üzere New York’a gitti. 1936 yılında, Amerikan Soyut Sanatçılar (AAA) grubunun kurucu üyesi oldu. 1937 yılında ise Riverside Müzesi’nde ilk kez resimleri sergilendi. Üye olduğu AAA grubu, soyut sanatı insanlara sevdirmeyi amaçladı. Ray, hasta annesine bakmak için Hoffman Stüdyosu’ndan ayrılmak zorunda kaldı. Annesi, 1940 yılında vefat etti.
Ray, 1940 yılında annesinin vefatından sonra Kaliforniya’ya taşınmayı ve orada bir ev inşa etmeyi hayal etmeye başladı. Bu hayalini gerçekleştirmek için Canbrook Sanat Akademisi’nde eğitim aldı. Burada resim yapmanın dışında, kariyerine yardımcı olacak sanat dallarıyla ilgili dersler gördü. Ray, eğitim gördüğü Canbrook Sanat Akademisi’nde endüstriyel tasarım bölümü başkanı olan Charles Eames ile tanıştı. Charles, ilk eşinden boşandıktan sonra 1941 yılında Ray ile evlendi. Ray, Kaiser olan soyadını Eames olarak değiştirdi ve tüm dünyada bu isimle tanındı.
Ray’in hayat arkadaşı ve Eames Office’in ortaklarından bir diğeri olan Charles Eames, 1907 yılında doğdu. Washington Üniversitesi’nde mimarlık bursu kazandı. Ancak modern bakış açısı ve Frank Lloyd Wright'ın uygulamalarına olan bağlılığı yüzünden hocalarıyla yaşadığı sorunlar dolayısıyla 2 yıl sonra okuldan atıldı. Charles, 1930’ların başında ilk işini kurduğu dönemde Büyük Buhran başladı. İşini bırakmak zorunda kalan Charles, zamanının bir kısmını Meksika’da geçirdi. Geri döndüğünde ise Robert Walsh ile bu kez Eames & Walsh ofisini kurdu.
Eero Saarinen tarafından Cranbrook Sanat Akademisi’ne davet edildi. Burada mimarlık ve şehir planlama programına başladı ve sonrasında Endüstriyel Tasarım bölüm başkanı oldu. Eero Saarinen ile tasarladıkları ‘Organic Chair’ isimli sandalye, MoMA ödülüne layık görüldü. Ancak ödül kazanan sandalye, formu nedeniyle üretilemedi. Eames ve Saarinen bunu bir başarısızlık olarak gördüler. Charles, kariyerinin geri kalanına eşi Ray ile devam etti.
Charles ve Ray’e ait tasarım ofisi 1943 yılında kuruldu ve kırk yılı aşkın bir süre faaliyet gösterdi. Çift, haftanın ortalama 6 günü, günde yaklaşık 13 saat olacak şekilde çalıştılar. Aynı zamanda ofislerinde çalışan ekibin çalışmalarını da yönettiler. Çalışanları arasında Gregory Ain, Don Albinson, Harry Bertoia, Annette Del Zoppo, Peter Jon Pearce ve DeborahSussman gibi önemli tasarımcılar da yer aldı.
Arts & Architecture dergisi, Charles ve Ray’den Örnek Ev Programı’na katılmalarını istedi. Programın amacı savaş zamanında endüstriyel malzemelerin kullanıldığı uygun fiyatlı modern ev örneklerini sergilemekti. Derginin sahibi ve aynı zamanda editörü olan John Entenza, Charles ve Ray’in kariyerlerindeki başarıyı fark ederek çiftle arkadaşlık kurdu. Charles ve Eero Saarinen, 1945 yılında Charles ve Ray’in oturacağı 8 numaraları Case Study House’u tasarlamak üzere çalışmaya başladılar. Evin ilk taslağı olan ‘Köprü Ev’in inşasından vazgeçildi. İkinci taslak için Charles ve Ray birlikte çalıştılar. Evin inşaatı 1949 yılında tamamlandı ve Eames çifti bu tarihten sonra hayatları boyunca burada yaşadılar.
Charles ve Ray çifti grafik, tekstil, kontrplak, sandalye gibi birden fazla alanda çalışmalar ürettiler. Bu çalışmaların yanında film sektörüyle de ilgilendiler ve filmler çektiler. Eames Ofisi’nin grafik tasarımları büyük ölçüde Ray’e aitti. Ray, 1942-1948 yılları arasında Arts & Architecture dergisinin 27 kapağını tasarladı ve 1948’den sonra Herman Miller reklamlarına katkıda bulundu. Ray aynı zamanda ofisteki tüm belgelerden ve yıllar boyunca çekilmiş tüm fotoğrafları korumaktan sorumluydu.
Charles ve Ray, 1947 yılında ‘Crosspatch’ ve ‘Sea Things’ gibi birkaç tekstil tasarımı ürettiler. Bu üretimler için, Salvador Dali ve Frank Llyod Wright’ın tekstil üretimlerini de yapan Schiffer Prints ile işbirliği yaptılar. Tekstil desenlerinden iki tanesi MoMA ödülü aldı. Çiftin üretimleri, Maharam tarafından ‘Textiles of the Twentieth Century’ isimli koleksiyonda yeniden sergilendi.
Eames Ofisi, 1943-1978 yılları arasında malzemesi kontrplak olan çok sayıda mobilya tasarladı. İlk kontrplak tasarımları ise ABD Donanması için yapılmış olan ateldi. Bu tasarımdan kazandıkları parayı, üretimlerini geliştirmek ve kontrplak mobilya denemeleri için kullandılar. Çiftin bükülmüş kontrplak kullanmaya başlamaları kariyerleri için önemli bir adım oldu. Aynı malzemeyi, ünlü Long Chair Wood ve Eames Lounge Chair isimli sandalye tasarımlarında da kullandılar. Tasarladıkları organik formlu sandalye, Modern Sanat Müzesi'nin ‘Ev Mobilyalarında Organik Tasarımlar’ yarışmasını kazandı. Tasarım, Herman Miller tarafından 1946 yılında üretilmeye başlandı. Time Dergisi, 1999 yılındaki bir sayısında Eames Ofis’e ait olan bu sandalye tasarımını yüzyılın en iyi tasarımı olarak nitelendirdi.
Ray ve Charles, her ne kadar tasarladıkları mobilyalarla hatırlansalar da aslında tasarımları bununla sınırlı değildi. Bütünsel bir tasarım felsefesini benimsediler. Film yapımcılığı ve tasarım teorisyenliği de dahil olmak üzere tasarımın birden fazla alanında çalıştılar. Eames çifti aynı zamanda 1970’lerin ortalarına kadar IBM için sergiler tasarladılar ve şirkete danışmanlık sağladılar. 1960 ve 1970’lerin başına kadar IBM için sergiler tasarladılar. 1961 yılında IBM ile birlikte ‘Mathematica: A World of Numbers… and Beyond’ isimli sergiyi açtılar.
Charles Eames, Ağustos 1978 yılında vefat etti. Şirketin üretkenliği bu ölümden sonra azaldı. Ray Eames, Charles’ın ölümünden sonra danışmanlık yaptı, kitaplar yayınladı, konferanslar verdi. Eşini ve eşinin mirası olan ofisi en iyi şekilde yönetmeye çalıştı. Ray, eşinin ölümden 10 yıl sonra Ağustos 1988 yılında vefat etti. Ray’in de ölmesiyle beraber ofis tamamen kapandı. Çiftin mobilya tasarımlarının çoğu, Vitra Tasarım Müzesi tarafından 1988 yılında satın alındı.
Ünlü tasarımcı çiftlerin çoğunda olduğu gibi Ray ve Charles’ın ilişkisinde de Ray genellikle arka planda kaldı. Birlikte tasarladıkları çoğu üründe Ray, Charles’ın yardımcısı olarak nitelendirildi. Ancak son yıllarda Ray’in çalışmaları daha popüler hale gelmeye başladı. Tasarımın hemen her alanında isimlerinden söz ettiren çiftin, ilişkileri tanıştıkları andan vefat ettikleri güne kadar sürdü.