Oscar Niemeyer’in UFO’su: Niterói Çağdaş Sanat Müzesi

Ünlü Brezilyalı mimar Oscar Niemeyer tarafından tasarlanan Museu de Arte Contemporânea de Niterói kısaca MAC, Atlantik Okyanusu’na doğru uzanan Guanabara Körfezi’ndeki Mirante da Boa Viagem burnunda konumlanıyor. Niemeyer uçurumun ucundaki ikonik yapının tasarımında “çözümün doğal olarak geldiğini”nden bahsediyor.

Niemeyer, tasarımdaki “doğal” çözümün, “dar ve denizle çevrili” alandan geldiğini söylüyor. Doğal çözüm; okyanus üzerinde yükselen, hafiflik hissi oluşturan, tam panoramik manzara sunan, kıvrımlı, UFO benzeri bir yapı olarak meydana geliyor. Tek bir noktadan, zeminden ortaya çıkan yapı, kayalardan yükselerek bir çiçek gibi her yönde kesintisiz büyüyor ve genişliyor.

• “İnsanlar onu uçan bir daire olarak görüyor, ama öyle değil; o bir çiçek.” - Oscar Niemeyer

Dört katlı yapıda katlar, birbirine sarmal bir merdivenle bağlanıyor. Kısmen toprak altında yer alan bodrum katta depolama alanları, kafe, restoran ve 54 kişilik küçük bir oditoryum konumlanıyor. Kafe ve restoran kayalıkların üzerindeki ince bant bir pencereden okyanusa bakıyor. Birinci katta müzenin lobi ve yönetim ofisleri bulunuyor. İkinci kat, beş orta boy sergi odasını ve 400 m²’lik çift yükseklikte bir sergi salonunu barındırıyor. Üçüncü kat, 5 galeriye bölünmüş 700 metrekarelik bir sergi alanı içeriyor ve üzeri 50 metre çapında bir kubbe ile örtülüyor.

Yapı, 60 cm derinliğindeki bir havuz içerisinden çıkan 9 metre çapında bir silindir üzerinde yükseliyor. Beyaz renkteki yapıya kırmızı halı kaplı döner bir rampa ile ulaşılıyor. Rampa birinci kattaki müze girişine ve ikinci kattaki ziyaretçilerin çıkışına erişiyor. Yapının ikinci katındaki sergi alanı, kırk derecelik bir açıya sahip eğimli bant pencere ile çevriliyor.

Bulunduğu konumda bir “Bilbao Etkisi” oluşturan Niterói Çağdaş Sanat Müzesi tamamlandığında 90 yaşında olan Niemeyer, Brezilya Ulusal Kongre Binası ve Brasilia Katedrali ile birlikte Niterói Çağdaş Sanat Müzesi’nin en sevdiği eserlerinden biri olduğunu belirtiyor.

MAC, sanat dünyasından olmayan insanlara çağdaş sanat üretimini açık kamusal bir alanda sergilemeyi misyon ediniyor. Müze koleksiyonunun büyük bölümünü João Sattamini tarafından bağışlanan eserler oluşturuyor. João Sattamini, 1950'lerden 1990'lara kadar çok sayıda Brezilyalı sanatçı tarafından yapılan yaklaşık 1.200 eseri koleksiyonunda bulunduruyor. Bu koleksiyon Brezilya’daki en büyük ikinci çağdaş sanat koleksiyonu olma özelliğini taşıyor.