Kültürleri buluşturan iç mimar: Zeynep Fadıllıoğlu

1995 yılında İstanbul’da kurduğu Zeynep Fadıllıoğlu Design; sanat, zanaat, mimarlık ve tasarım alanlarında faaliyet gösteriyor. Şimdiye kadar 500’den fazla projeye imza atan tasarımcı, Üsküdar’da bulunan Şakirin Camii iç mekan tasarımıyla dünyadaki ilk kadın cami tasarımcısı ünvanını aldı.

1955 İstanbuldoğumlu olan Fadıllıoğlu, çocukluğunu Yeniköy’de bir yalıda geçirdi. Yalı, Sultan II. Mahmut, I. Abdülmecid ve Abdülaziz’in hassa mimarlarından olan ve Dolmabahçe Sarayı’nda da imzası bulunan Garabet Amira Balyan tarafından tasarlanıp inşa edildi. Fadıllıoğlu, çocukluğunu geçirdiği bu mekanın estetik duygusu üzerindeki etkilerinin kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Fadıllıoğlu’nun tasarımlarında doğuyu ve batıyı harmanlayan çizgilerin yanı sıra çağdaş ve geleneksel uyumu sağlayan dokulara rastlamak mümkün.

Eğitimine Sussex Üniversitesi bilgisayar bölümünde başlayan tasarımcı, Control Data Institute’ta Bilgisayar Programcılığı ve Sistem Analistliği bölümünde devam eder. Ardından Fadıllıoğlu, kariyerini tamamen farklı bir yöne çevirmeye karar verir ve Londra Inchbald School of Design'daSanat Tarihi ve Tasarım dersleri alır.

Eşi Metin Fadıllıoğlu ile restoran yönetimi ve tasarımı alanında çalışan Zeynep Fadıllıoğlu, böylelikle tasarıma ilk adımlarını atmış olur. Zanaatkar ve sanatçılarla birlikte çalışarak hayata geçirdiği iz bırakan işleri,1995 yılında kendi ofisini kurmasıyla gelişerek devam ediyor.

Zeynep Fadıllıoğlu; mimar, iç mimar ve tasarımcılardan oluşan 30 kişilik ekibiyle başta İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir ve Bodrum olmak üzere, New York, Londra, Paris, St. Tropez, Berlin, Hollanda, Kuveyt, Doha, Yeni Delhi, Mumbai, Bahreyn, Cidde, Umman, Ürdün gibi dünyanın çeşitli yerlerinde projeler yapıyor. Farklı ölçeklerdeki tasarımları arasında camiler, konutlar, oteller, restoran ve kulüpler, iş yerleri, mağazalar, ürün tasarımı, set tasarımı ve özel etkinlikleri de içeren 500'ün üzerinde projesi bulunuyor.

Fadıllıoğlu; tasarımı kendisine ait olan Londra’daki Chintamani Restoranı’nın, kendisini en çok yansıtan projelerinden biri olduğunu söylüyor. Geniş bir alanda bulunan sofistike mekanın cesaret gerektiren bir proje olmasının yanı sıra yurtdışında yaşanan uygulama zorluklarına rağmen ortaya çıkan sonuçtan gurur duyduğunu ifade ediyor.

Doğu ile batıyı harmanlarken hikayeyi; renkler, dokular, tekstil, aksesuar ve mimari üzerinden anlattık. Sanatçı ve zanaatkarlarımızı mekana özel uygulamalar yapmak üzere Londra’ya götürdük. Geleneksel ile çağdaş arasında bir çizgide tasarlayıp özel tasarımlar ürettik. Her anlamda dahil olan herkese zenginlik katan bir projeydi. Yerel kültürleri evrensel tasarımlara dönüştürme kabiliyetimizin dünya çapında bilinirliği ve kabulü Chintamani ile başladı diyebilirim”.

İstanbul Üsküdar’da Karacaahmet Mezarlığı içerisinde bulunan Şakirin Cami’ni kariyerinde bir mihenk taşı olarak nitelendiren tasarımcı, bu camiyi en farklı ve etkileyici işlerinden biri olarak görüyor. Fadıllıoğlu, Şakirin Camii tasarımı ile dünyadaki ilk kadın cami tasarımcısı ünvanını elde etti.

İç mekan tasarımı Zeynep Fadıllıoğlu’na ait olan caminin mimarlığını ise Kocatepe Camii‘nin de mimarı olan Hüsrev Tayla üstleniyor.Fadıllıoğlu, iç mekan tasarımlarını yaparken ‘Bir camide kendim nasıl hissetmek isterim?’ sorusuna odaklandığını belirtiyor. 2009 yılında hizmete açılan camii 500 kişilik kapasitesi ile 10.000m² lik bir alana inşa ediliyor. Yapımı yaklaşık 4 yıl süren cami, 2010 Aga Khan Ödülü için kısa listeye alınıyor.

Cami klasik planlı bir cami olmasına rağmen modern dokunuşlara sahip. Yeniden yorumlanan kubbeler, yapının ön plana çıkan kısımlarından biri. Modern yaklaşım, caminin iç mekanında da etkisini devam ettiriyor. Mihrap ve minber, oval formlarıyla caminin içine girildiği an göze çarpıyor. Yapı içerisindeki birçok eleman ve uygulama farklı tasarımcılar tarafından tasarlanıyor.

Mihrap ve minber tasarımı Zeynep Fadıllıoğlu ve ekibine ait iken minber üzerindeki kainatı temsil eden yapraklar, Prof. Dr.Tayfun Erdoğmuş imzası taşıyor. Pleksiglass cam, ayna ve metal malzeme kullanılarak Orhan Koçan ve Nahide Büyükkaymakçı tarafından tasarlanan avize, Allah’ın 99 ismini ve Nur Suresini üzerinde bulunduruyor. Yapı içindeki ve dışındaki ışık tasarım ve uygulama, İngiliz tasarımcı Arnold Chan tarafından gerçekleştiriliyor. İç avluda bulunan şadırvan tasarımı ve uygulaması ise William Pye imzalı.

Harim bölümünün cephe iç kaplamaları Nur Suresi satır aralarından oluşturularak tasarlanıyor ve desenleri cam üzerine işlenen panellerin kapatılmasıyla oluşturuluyor. Bu kaplamalara ek olarak iç avlu giriş kapıları, cami giriş kapısı ve sergi alanı giriş kapısı tasarımları ve uygulamaları da Orhan Koçan tarafından yapılıyor.

Caminin dış cephe ve zemin kaplamasında Kayseri taşı kullanılırken; ana kubbe cephesinde; kadınlar mahfilinde, korkuluk ve revaklardaki şebekelerde ise alüminyum kullanılıyorve Kaya Kalaycı tarafından yapılıyor. Yine Kubbe kaplamalarında da alüminyum kompozit kaplama tercih ediliyor.

Katar’ın başkenti Doha’da,Cultural Village Project bünyesinde inşa edilen iki farklı cami tasarımı da Fadıllıoğlu imzası taşıyor. Bunlardan biri Cuma Cami (Friday Mosque), diğeri ise dış cephesi 24 ayar altınla kaplıAltın Cami (Golden Mosque). Aynı yerde bulunan Şeker Paşa Restoran’ın tasarımı da Fadıllıoğlu’na ait.

Fadıllıoğlu, 2002 yılında Andrew Martin Tasarım Ödülleri’ndeYılın Tasarımcısı ödülünü kazandı. 18 yıldır da Andrew Martin Design Review listesinde. 2002'de House & Garden Yılın Uluslararası İç Tasarımcısı, 2005 yılında Tasarım ve Dekorasyon Ödülleri Yılın Modern Tasarımcısı ve 2011 yılında The Wifts Foundation Uluslararası Vizyoner ödülü kazandı.

2013 yılında Paris Maison & Objets Fuarı’nda, Zeynep Fadıllıoğlu Mobilya Tasarım Koleksiyonu tanıtıldı.

Zeynep Fadıllıoğlu ile yapılan röportaja linkten ulaşabilirsiniz.

https://www.bbc.com/culture/ar...