Kullanıcı Deneyimi Tasarımı (User Experience Design - UXD) nedir?

Kullanıcı deneyimi, kullanıcı ile ürün arasındaki etkileşimi pozitif yönde artırmayı hedefliyor. Romalı mimar Vitruvius’a göre mimarinin temelinde utilitas, firmitas; venustas; işlevsellik, estetik ve sağlamlıktan oluşan 3 bileşen yer alıyor. Kullanıcı deneyimi tasarımı da bu üç ilkeden büyük oranda besleniyor. Ürünün işlevselliğini arttırırken aynı zamanda estetik ve sağlamlığını da artırmayı hedefliyor.

Kullanıcı deneyimi tasarımı aynı zamanda dijital veya fiziksel bir ürünün erişilebilir, kullanışlı ve çekici olarak tasarlanma sürecidir. Henüz net bir açıklaması olmaması ile beraber alanında uzman 15 iş insanına ‘Kullanıcı deneyimi tasarımını yeni öğrenen bir kişiyi nasıl tanımlarsınız?’ sorusu soruluyor.

Laure Klein: ‘Kullanıcı deneyimi, kullanıcının ürünle etkileşime girerken sahip olduğu deneyimse, kullanıcı deneyimi tasarımı bu deneyimin nasıl olması gerektiğini belirleyen süreçtir. Kullanıcı deneyimi her zaman gerçekleşiyor. Birileri sürekli kullanıcıların ve ürünün etkileşime nasıl gireceğini tasarlıyor. Bizler de gündelik hayatlarımızda farkında olmadan, içsel olarak bu süreç ile yüzleşiyoruz. Başarılı bir UX tasarımı, bu kararları hem kullanıcılarımızın hem de işimizin ihtiyaçlarını anlayacak ve yerine getirecek şekilde verdiğimizde gerçekleşir.’’

John-Amir Abbassi: ‘Kullanıcı Deneyimi Tasarımı, bir ürün veya hizmetin tüm yönlerini kullanıcıyla birlikte dikkate alan bir tasarım yaklaşımıdır. Bu, yalnızca bir ürünün veya akışın güzelliğini ve işlevini (kullanılabilirlik ve erişilebilirlik) değil, aynı zamanda haz ve duygu gibi şeyleri de içerir. Bir tasarımcı, bir akışta güzel, benzersiz, çekici ve işlevsel bir geçiş veya etkileşim oluşturabilirken; UXD, kullanıcı deneyimini bir bütün olarak kusursuz hale getirmek için bir araya gelen tüm disiplinleri kapsar. Kullanıcı deneyimi bünyesinde etkileşim tasarımcılarının yanı sıra içerik stratejistleri, bilgi mimarları, kullanıcı araştırmacıları, mühendisleri ve ürün yöneticileri de yer alır.’

Jason Ogle: ‘UXD, kullanıcıyı istenen hedeflere ulaştıran ve iş sürecindeki problemleri ortadan kaldıran empati odaklı çözüm üretme yöntemidir.’

Justin Mifsud: “Kullanıcı Deneyimi Tasarımı (UXD veya UED), kullanıcılarına harika bir deneyim sunmayı hedefleyen sistemi tasarlama sürecidir. Böylece UXD, kullanıcı ara yüzü tasarımı, kullanılabilirlik, erişilebilirlik, bilgi mimarisi ve insan-bilgisayar etkileşimi gibi bir dizi disiplinin teorilerini kapsıyor. Kullanıcı deneyimi tasarımı, özellikle kullanıcılar ve kullandıkları sistem arasındaki etkileşimle ilgilenen Kullanıcı Deneyimi Tasarımcıları tarafından uygulanmaktadır. Örneğin, bir UX tasarımcısı, bir ürünün nasıl erişilebilir hale getirileceğini belirten ilkeleri, sistemin tasarım sürecinde somutlaştırıyor. Böylece onunla etkileşimde olan kullanıcı, onu erişilebilir buluyor.

Steve Krug: "Kullanıcı Deneyimi", UX Araştırmasını (insanların bir ürünü, sistemi veya hizmeti nasıl algıladığını ve bunlarla nasıl etkileşime girdiğini anlamaya yönelik) ve tasarımını (ne kadar yararlı/kolay/hoş/pazarlanabilir olduğunu iyileştirme veya manipüle etmeyi) kapsar. UX, Iphone'un başarısının ardından Ergonomi, Kullanıcı Merkezli Tasarım ve Kullanılabilirlik/Bilgi Mimarisi'nden türeyerek 46 alt alana ayrılıyor. Zamanla kullanıcının deneyimini iyileştirme amacından yola çıkarak üreticinin daha fazla fayda sağlamasına doğru eviriliyor.’

Martyn Reding: “Kullanıcı deneyimi tasarımı, içerik, araştırma, tasarım ve stratejinin birleştiği alandır. Aynı zamanda dijital bir ürünün veya hizmetin teslimi, satışı ve kullanımı üzerindeki etkisidir. Çoğu durumda bir kullanıcı deneyimi, tesadüfi olarak kod ve insanlarla ilgili varsayımların bir araya gelmesiyle gerçekleşir. Bu yüzden bence ayrım, dikkatle hazırlanmış bir dijital deneyimin değerini tanıyan markalardır. Birçok yönden bir marka, müşterilerin nasıl hissettiklerini doğru bir şekilde değerlendirip ihtiyaçlarını karşılayabileceği ölçekte vaadini gerçekleştirir.’

Tomer Sharon: "UX tasarımı, ürün veya hizmetlerle etkileşime giren insanlar arasında olumlu duygular oluşturma sanatı ve bilimidir."

Marieke McCloskey: “UX tasarımı, müşteri düşünülerek oluşturulan ürünler tasarlamaya yönelik bir taahhüttür. Müşterilerin kim olduğunu ve neye ihtiyaç duyduklarını inceleyerek, bu bilgileri insanların yaşam kalitesini iyileştiren ürün ve hizmetler sağlamak için kullanmakla başlar. Tasarım fikirleri, gerçek müşteri geri bildirimleri ile doğrulanır ve nihai ürünün, onu kullanacak olanlar için iyi çalışmasını sağlamak amacıyla yenilenir.”

Paul Boag: "Benim için UX tasarımı, bir ekran tasarlamaktan çok daha fazlası. Kullanıcı deneyimi, yönetim kurulu odasından alınan kararlardan kodlayıcının performansına kadar birçok alandan etkilenir. Örneğin yeni Disney Magicband'ı ele alalım. Grafik kullanıcı ara yüzüne sahip değil, ancak sensörler ile iyi uygulanmış müşteri hizmetlerini kullanarak harika bir deneyim mümkün kılıyor."

Joshua Porter: “Kullanıcı deneyim tasarımı, ürününüz/hizmetiniz ile ilgili genel deneyimi oluşturan tüm temas noktalarının farkındalıkla üretilmesidir. Böylece ekran ve görsel tasarımının ötesine geçerek e-posta yazışmaları, insanların telefonlara cevap verme şekli, pazarlama mesajları, iade politikaları, sürüm notları ve bunların arasındaki her geçiş ağı etkilenir. İnternet çağında kullanıcılarınız ile yüz yüze iletişime geçemeyeceksiniz. Bu sebeple online platformlarda kullanıcının karşılaştığı her basamağı detaylı bir şekilde tasarlamanız gerekiyor. Bu aşamaların en sonunda kullanıcı deneyiminin, herhangi bir ürün veya hizmet tasarımının bir parçası olduğu anlaşılacaktır.”

Scott Johnsen: "UX tasarımı, kullanıcıya hem fayda hem de değer sunan deneyimler oluşturmak için mantık çerçevesinde hazırlanan uygulamalar bütünüdür. Kullanıcının ihtiyaçlarını ve hedeflerini derinlemesine anlama, en büyük sorunlarının nerede olduğunu belirleme ve üretken çözüm yolları tasarlama basamaklarını içeren bir çalışma sürecidir. Nadiren tek bir ekranın oluşturulmasına odaklanan UXD, aynı zamanda marka, tasarım ve kullanılabilirlik standartlarına bağlı kalırken, belirli bir ürün deneyimi içinde tüm kullanıcı yolculuğunu kapsayan sayısız etkileşimi, kasıtlı olarak tasarlama eylemidir."

Whitney Hess: “Kullanıcı Deneyimi, şefkat ve dürüstlükle ürün ve hizmetler geliştirme taahhüdüdür. Dünyayı müşterilerin bakış açısından görmek ve yaşam kalitelerini arttırmaya çalışmaktır. İşletmenin sağlığını korumak ve sürdürülebilir bir şekilde büyümesine yardımcı olacak yeni yollar bulmak için hiç bitmeyen bir süreçtir. Para kazanmak ve anlam yaratmak arasındaki mükemmel dengedir.”

Cory Lebson: ‘Büyük fotoğrafı hedeflediğinizde, UX araştırmacısı olarak, etkileşim tasarımı, kullanıcı deneyimi tasarımını oluşturan pastanın sadece bir dilimidir. İnsanların beni ‘araştırma yapan kullanıcı deneyimi tasarımcısı’ olarak nitelendirebileceği birçok araştırmanın içinde bulundum. Tabii ki UX tasarımcısı olarak araştırma yapan birçok insan var ama o ben değilim. Benim UX kimliğim sadece bir araştırmacıdan oluşuyor. UX alanının bir başka kısmında ama yine de ona paralel bağlı bir alanda çalışıyorum.’

Reed Jones: "Pek çok insan, deneyimin tasarlanamayacağını; çünkü deneyimlerin insanların sahip olduğu bir şey olduğunu, tasarlanabilecek bir şey olmadığını belirtiyor. Bir yandan tamamen katılıyorum. Öte yandan, UX, kötü bir deneyime karşı neyin iyi bir deneyim oluşturduğunu belirlememizi sağlıyor ve iyi yapıldığında, bir deneyimin tasarlanmış unsurları görünmez hale geliyor ve kullanıcı memnun oluyor. Çünkü biz kullanıcıların ihtiyaçlarını, onlara ‘istemeyi düşünmedikleri’ bir şekilde sunuyoruz.’

15 iş insanının kullanıcı deneyimi tasarımının ne olduğuna dair yorumlarından sonra kendinize her gün kullandığınız çay bardağını neden tercih ettiğinizi sorun. Daha önce düşünmeden içsel olarak verdiğiniz kararlar aslında sizin kullanıcı deneyiminizi belirliyor. O bardağı tercih etmenizde rol oynayan sebepler neydi?