Kenti ve doğayı birleştiren yeniden canlandırma projesi: Tebet Eco Park

Tebet Eco Park, Endonezya’nın Cakarta şehrinde yer alıyor. Park, 7,3 hektarlık bir kamu parkı canlandırma projesi olarak ele alınıyor. Projede, ağaçların korunması, mavi ve yeşil altyapının geliştirilmesi sayesinde ekolojinin aktif şekilde yenilenmesine odaklanılıyor. Ekolojik peyzaj tasarımı yaklaşımı sayesinde, nehirdeki sel riski azaltılıyor. Böylece çeşitli rekreasyonel faaliyetlere izin veren doğal bir ortam oluşturuluyor.

Tebet Eco Park’ın yer aldığı Cakarta şehri hızla büyüyor. Karmaşık kentsel dokulara ve ağlara sahip olan megapolün nüfusu 10 milyonu aşıyor. Yoğun nüfus ve kalabalık şehir hayatı, sosyalleşmeye ve açık hava aktivitelerine ihtiyaç duyan bir topluluğu ortaya çıkarıyor. Açık alanların, sosyal ihtiyaçların yanında şehre ekolojik bir değer katması da önemli hale geliyor. Böylece projede, tüm bu ihtiyaçlara yanıt verecek bütüncül bir tasarım yaklaşımı benimseniyor. Toplumdaki her yaştan, kesimden ve koşuldan insanın aktif katılımını sağlamak amacıyla yola çıkılan projede, multidisipliner bir çalışma yürütülüyor.

Tebet Eco Park, filtrelenmemiş su akışı sebebiyle yoğun şekilde kirlenmiş olan 714 metrelik bir kanalla ikiye bölünüyor. Şiddetli fırtınalar, iklim değişiklikleri ve yoğun yağışlar nedeniyle park sık sık sular altında kaldığından dolayı bu sorunu çözmek tasarımcıların ilk hedeflerinden biri haline geliyor. Doğa temelli bir sistem sayesinde su yollarının performansı iyileştiriliyor. Böylece eskiden oldukça kirli olan kanal, günümüzde temiz ve aktif bir su yolu olarak işlevini sürdürüyor. Sistemin temelinde, nehir kıyısının bitki örtüsüyle kaplanması sayesinde çevredeki akıntının filtrelenerek temizlenmesi yatıyor. Böylece alandaki biyolojik çeşitlilik ve su kalitesi artıyor. Daha geniş ve kıvrımlı bir su yolu oluşturularak taşkın yatağı için daha esnek bir alan sağlanıyor.

Parkta yer alan 1500’ün üzerindeki ağaç, uzmanlar tarafından değerlendiriliyor ve değerli bulunan ağaçlar tasarım esnasında korunuyor. Böylece ağaçlara en az düzeyde müdahalede bulunularak alanın doğal kaynakları olduğu şekliyle tasarıma dahil ediliyor. Kanalda önceden bulunan taşlar ve kesilen ağaçların kütükleri gibi malzemeler, yeni parkın inşaatında kullanılarak tasarımın bir parçası haline getiriliyor. Sağlıksız bulunan ağaçlar ise yeni bir yere taşınarak ya da parkta mobilya amacıyla kullanılarak değerlendiriliyor.

Tebet Eco Park’ın tasarımcıları, işbirlikçi bir park yaklaşımını benimsiyor. Parkta bulunan aktif ve pasif alanlar, şehirde yaşayanlar için çeşitli rekreasyonel, eğitsel ve sosyal faaliyetlerde bulunulmasına imkan sağlıyor.

Tebet Eco Park tasarlanmadan önceki park alanı, nehir ile yoğun trafik yolu arasında bulunan yaya bağlantısı için elverişli halde değilken yenilenen tasarım erişebilirliği artırıyor. Halka açık olan park, tüm insanlar için erişilebilir hale getiriliyor. Sonsuzluk işareti şeklindeki yaya köprüsü, araç yolu ile ayrılan parkları birbirine bağlamak amacıyla tasarlanıyor. Dikkat çeken turuncu renkteki köprü, mevcut ağaçlara temasta bulunmaması için kıvrımlı şekilde planlanıyor.

Tebet Eco Park, 8 farklı noktadan meydana geliyor. Bunlardan ilki olan kırmızı yaya köprüsü, 6 metrelik yükseklikte bulunuyor. Köprü, kendisini çevreleyen Leda Ağacı’dan (Eucalyptus deglupta Blume) esinlenilerek kırmızı-turuncu tonlarda tasarlanıyor.

Parkın önemli bölümlerinden biri olan ‘Topluluk Bahçesi’, öğrenciler ve halk için eğitim faaliyetleri yürütülen bir merkez olarak ortaya çıkıyor. Mekanın beyaz üst örtüsü, mevcut ağaçların korunması için açıklıklı biçimde tasarlanıyor.

Parkta bulunan çocuk oyun alanlarının yerleştirilmesinde, arazideki kot farklarından ve mevcut duvarlardan yararlanılıyor. Kot farklılıkları sayesinde kaydırak gibi oyun elemanlarının alana dahil edilmesi kolaylaşıyor. ‘Çocuk Oyun Alanı’ bölgesi, peyzaj koşullarından yararlanılarak tasarlanan oyun alanlarından oluşuyor.

Parkta aynı zamanda ‘Topluluk Çimenliği’ isminde bir bölüm yer alıyor. Bu alan, Bauhinia purpurea ismindeki çalı gruplarıyla çevreleniyor. Böylece gruplar halinde buraya gelen insanlara daha samimi bir alan sağlanıyor.

Parkta, ziyaretçilerin ağaçların altında yürüyebileceği sakin bir orman bölgesi bulunuyor. İnsanları bilinçlendirmek adına ağaçların yanında eğitici tabelalar ve ilginç bilgiler de yer alıyor. Aynı zamanda bu alan ağaçlar sayesinde, çok gürültülü bir otoyolun ses kirliliğini azaltmaya da yardımcı oluyor.

Yaya köprüsünün yanı sıra, parkın ortasından geçen nehrin üzerinden geçmeyi kolaylaştırmak amacıyla küçük köprüler bulunuyor. Aynı zamanda nehir kenarında bulunan çalılar sayesinde su kalitesinin artırılması amaçlanıyor.

Proje ile ilgili videoya linkten ulaşabilirsiniz.