Endüstriyel binanın peyzajla mükemmel harmanı: Angelos Organik Zeytinyağı Tesisi

2016 yılında tamamlanan tesis, İzmir’in kuzeyinde Bademli Köyü’nde yer alıyor. Denize bakan 250.000m2’lik zeytinliğin içerisine konumlandırılmış olan tesiste, Ege bölgesinin karakteristik peyzaj özellikleri hakim.

Konuk evini, dükkanı ve üretim alanını içerisinde bulunduran tesis, 1000 m2’lik bir alanı kapsıyor. Yerel yöntemler ile yapılan zeytinyağı üretiminin yanı sıra, ziyaretçiler ağırlanıyor ve organik ürünlerin satışı yapılıyor.

Han Tümertekin projede odak noktası olarak “Endüstriyel bir yapı bu peyzajla nasıl kenetlenir?” sorusuna cevap aramış. Yanı sıra, yağ üretiminde pompa kullanılmasını istemeyen tesis sahiplerinin bu taleplerini göz önünde bulundurularak mekan, zeytin/yağının kendi ağırlığıyla kayıp gidebileceği bir planda tasarlanmış.

Pompa kullanılmadan yapılan üretimde zeytinlerin preslenmesi gerekli hale geliyor. Toplanan zeytinler üst kotlarda işleniyor, zeytin işlendikçe eğim sayesinde kotlar arasında kayıp gidiyor ve farklı işlemlere tabi tutuluyor. Son aşamada şişelenerek kamyonlarla tesisten ayrılıyor.

Tesisin yapımında lojistik senaryonun sağlığı için güçlü kesit ilişkilerine sahip, nitelikli bir topografya araştırılmış. İnşaat ve lojistik yol için kullanılacak alan, zeytinliklere ve bitki örtüsüne zarar vermeyecek şekilde konumlandırılmış.

Tesisin inşaat alanına karar verildikten sonra iş gücü için yerel halk ile birlikte çalışılması düşünülmüş. Bu sayede yerel mimari ile modern inşaat teknikleriarasında bir uyum yakalanması amaçlanmış. İstanbul’da yapılan çelik konstrüksiyon, yerel ustabaşlarının becerileri ile doğal taşlarla doldurularak yeni alanlar oluşturulmuş.

Genel olarak galvanizli çelik konstrüksiyonun arası doğal taşlarla örülü olan tesis yapısında, betonarme temel subasmanda devam ettirilerek brüt bırakılmış. Çatı kaplaması olarak da bakır kullanılmış. Tesisin bakıma ihtiyaç duymadan uzun yıllar çalışabilmesi için malzemelerin özenle seçildiği farkediliyor.

Tesis planının amaçlarından biri de kamusal alandan özel alana kademeli bir geçiş yaratmak. Kamusal dükkandan, özel konuk evine geçiş; yarı kamusal üretim alanı ile sağlanıyor. Açık ve yarı açık alanlar ise bu geçişi desteklemenin yanı sıra iklim koşullarından korunmak üzere gölge alanlar yaratıyor.

Mimarlar ve Han Tümertekin projesi Angelos Organik Zeytinyağı Tesisi, 2017 yılında Mies van der Rohe Ödülü ön seçim listesine giren 40 proje arasında yer alıyor.