Devasa saçağıyla kültürel bir simge: House of Wisdom

Şarika Yatırım ve Geliştirme Kurumu, UNESCO'nun projeyi;2019 Dünya Kitap Başkenti ilan etmesiyle harekete geçiyor. Uluslararası olan bu organizasyon, 2001 yılında Madrid'de başlıyor.

Kitapları ve okuryazarlığı teşvik eden organizasyon yıllık olarak düzenleniyor. House of Wisdom projesi resmi olarak ilk kez Nisan 2019'da Şarika’nın Dünya Kitap Başkenti festivallerinde tanıtılıyor ve 2021'de tamamlanıyor.

Şarika, Birleşik Arap Emirlikleri'nin kültürel başkenti olarak kabul görüyor. House of Wisdom, şehir merkezine 10 kilometre uzaklıkta, yeni oluşturulan kültür bölgesinde yer alıyor.

Aynı zamanda Şarika Uluslararası Havaalanı’nın karşısında yer alan House of Wisdom’ın, turistler için bir çekim noktası olması hedefleniyor. Şarika, Dubai ve Abu Dabi'den sonra BAE'deki en kalabalık üçüncü şehir konumunda yer alıyor ve yetkililer, House of Wisdom’ın kentin karakterini güçlendireceğini umuyor.

Foster + Partners'ın kıdemli yöneticilerinden Gerard Evenden, House of Wisdom’un 21. yüzyılda bir kütüphanenin nasıl olması gerektiğine dair ileriye dönük bir fikir sunduğunu belirtiyor. Proje, yenilik ve teknolojiyle desteklenen bir öğrenim merkezi olarak önemli bir rol oynuyor ve dijital bir geleceğe yelken açıyor.

Şeffaf, doğrusal hatlardan oluşan bina hacminin dört yanından geniş saçaklar uzanıyor. İki katlı olan bu yapı, açıklık ve hafiflik hissini somutlaştırıyor. 15 metre genişliğindeki saçak, gün içerisinde cepheleri gölgeliyor.

Cephelerde farklı yoğunluklara sahip, sabit alüminyum güneş kırıcılar, akşam güneşini önlüyor. Proje içerisindeki çeşitli mimari elemanlar, sıcak iklimde güneşin bina üzerindeki etkisini azaltıyor.

Zemin katta, sabit güneş kırıcı elemanlar yerine hareketli bambu perdeler yer alıyor. Bu perdeler, kullanıcılar tarafından isteğe göre kapatılıyor; böylece hem mahremiyet sağlanıyor hem de gün ışığı kontrollü bir şekilde yapı içerisine alınıyor. Bambu perdelerin açık bırakıldığı senaryoda ise zemin katla bahçeler arasında görsel bir bağlantı sağlanıyor.

Binaya erişim, batı cephesindeki yüksek tavana sahip bir alandan sağlanıyor. Bu alan, aynı zamanda iç mekana ışık erişimi sağlayan merkezi bir avluyu da bünyesinde barındırıyor. Yoğun bir peyzajla harmanlanan avlu; sosyal etkinlikler ve dinlenme için ideal bir dış mekan ortamı oluşturuyor.

Zemin katta; sergiler için geniş alanlar, çocuk eğitim odaları, kafe, arşiv ve okuma bölümleri bulunuyor. Okuma alanı, aynı zamanda istek üzerine kitap basan ve ciltleyen bir Espresso Book Machine (Kitap Makinesi) de içeriyor.

Bina kütlesinin etrafındaki saçağı oluşturan çatı, dört ana servis çekirdeği tarafından taşınıyor. Bu servis çekirdekleri sayesinde, zemin kat kolonsuz ve kesintisiz şekilde düzenleniyor.

Girişteki çekirdek, ziyaretçileri asma kata götüren anıtsal bir merdiven olarak tasarlanıyor. Üst kat, orta avlunun üzerinde asılı duran, bir dizi bölme içeriyor. Bu bölmeler; özel ve ortak çalışma alanları, sergi alanları, mescit ve okuma salonları gibi kadınlara özel bir mekan sunuyor.

House of Wisdom’ın iç mekanlarında, dışarıyla bir bağlantı kurma ve sürdürme vurgusu bulunuyor. Yapıyı çevreleyen peyzaj, iki bölüme ayrılıyor. Güney tarafındaki bölümde; çocuk oyun alanı ve havuz yer alıyor. Kuzeydeki bölümde ise "bilgi bahçesi" olarak tanımlanan bir alan bulunuyor.

Bilgi bahçesi, çeşitli yerli bitki türleri ve gölgeli yürüyüş yolları içeriyor. Bu bahçe, geometrik şekillerle düzenleniyor. İngiliz sanatçı Gerry Judah'ın The Scroll heykeli bu bahçenin en önemli parçası olarak ziyaretçileri karşılıyor.

Judah, eski Arap parşömenlerinden esinlenerek gökyüzüne doğru dönen spiral formda bir heykel tasarlıyor. Eser, lazerle kesilmiş ve haddelenmiş çelik plakalardan oluşuyor. Çelik plakalar, kum fırtınaları sırasında oluşacak erozyona karşı işleniyor.