Zengezur Koridoru ve enerji güvenliği
Avrupa’nın enerji güvenliği, Azeri gazının yıllık arzını artırma ve yeni ortaklar bulma sorunuyla birlikte önde gelen birçok medya kuruluşu için bir numaralı gündem maddesi olmaya devam ediyor.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev geçtiğimiz günlerde verdiği bir röportajda, Zengezur Koridoru’nun sadece demiryolu, karayolu ve hava taşımacılığı için değil, aynı zamanda koridor üzerinden farklı enerji türlerinin ihracatında ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ne elektrik sağlamada rol oynayacağını bir kez daha vurguladı.
Avrupa Birliği, Zengezur Koridoru yolu da dahil olmak üzere Azerbaycan ile işbirliği içinde enerji güvenliğini artırmak için tüm olasılıkları etkin olarak değerlendirirken, Azerbaycan, Zengezur Koridoru üzerinden Nahçıvan’a elektrik sağlamak için Cebrayıl şehrindeki Ağcabedi’den 330 kilovoltluk bir kablo döşemeyi ve ardından Türkiye üzerinden Avrupa pazarına ihraç etmeyi planlıyor.
Özellikle Güney Kafkasya bölgesinde barışın istikrarı ve refahın tesisi için elzem olan bu girişim, sadece Azerbaycan’a değil, aynı zamanda Ermenistan’a da kalkınma ve iç siyaseti istikrara kavuşturma açısından fayda sağlayacaktır. Bu nedenle Zengezur Koridoru üzerinden enerji ihracatı, diğer karayolu, demiryolu ve havayolu projelerine paralel olarak hayata geçirilecek çok önemli bir girişimdir.
Azerbaycan, Avrupa’nın güvenilir bir enerji ortağı olarak çok önemli bir role sahiptir. Bu ortaklığın daha da geliştirilmesi, Şubat ayında Bakü’de düzenlenen Güney Gaz Koridoru Danışma Konseyi’nin bakanlar toplantısında ele alındı. Kuzey Akım 2 ile ilgili durum ve Avrupa Birliği’nin mevcut enerji krizinden dolayı, Avrupa’nın Azerbaycan ile enerji işbirliği bir kez daha bir numaralı gündem maddesi haline geldi.
Öte yandan Türkmen gazının ihracatı da önemli bir konu. Yılda 30 milyar metreküp gaz taşıma kapasiteli kıyıdan kıyıya uzanan Trans-Hazar Gaz Boru Hattı’na gelince, bu projenin geçmişinde, Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının başarısını mümkün kılan iki önemli unsur eksik kalmıştır. Bunlar Washington ve Tiflis taraflarının siyasi iradesidir. Ayrıca hali hazırda başka endişeleri olan Aşkabat’ın projeye odaklanması bazen zor olsa da, uzun vadede işler değişebilir.
Hazar Denizi’nde Türkmenistan ve Azerbaycan’ın petrol iskeleleri arasında bulunan son zamanlarda haberlerde yer alan küçük boru hattına gelince, ilk olarak 17 yıl önce ortaya atılmış olan bu fikrin şu anda neden geçmişte olduğundan daha fazla gerçekleştirilme şansına sahip olduğu da açık değil.
Türkmenistan, İran üzerinden Azerbaycan’a takas yoluyla az miktarda gaz ihraç etmeye başladı. Bu hacim muhtemelen nispeten düşük kalacağı için, Azerbaycan, Hazar bölgesinin Avrupa’ya ana gaz ihracatçısı olmaya devam edecek ve elbette bu, Azerbaycan’ın kendi çıkarlarına daha uygun olacaktır.