Yeni dijital dolaşım çağı

Dördüncü Endüstri Devrimi ifadesini her geçen gün daha sık duyuyoruz, Duymaya da devam edeceğiz. 1990'lar ile internetin hayatımıza girmesi sonucu, tüm ilişki ağları geri dönülemez biçimde değişmeye başladı. İnsanlar arası ilişkilerden, siyasete ve ekonomiye kadar 20. yüzyılın tüm genel geçer yapıları, birbiri ardına çökmekte ya da biçim değiştiriyor. Küreselleşme olarak adlandırılan fenomen de bu değişimden ayrı düşünülemez. Dijital devrimin her geçen gün etkinliğini artırdığı bir dönemde küresel ekonominin işleyişi de farklılıklar göstermeye başladı. Bu çerçevede MCKinsey Küresel Enstitüsü Mart ayında önemli ve satır satır okunması gereken bir rapor yayınladı. Dijital Küreselleşme: Küresel Dolaşımların Yeni Çağı başlıklı rapor, 2008 yılında yaşanan küresel finansal krizi milat alarak, dijitalleşmenin küresel ekonominin yapısında meydan getirdiği değişikliği dikkat çekici bir şekilde tanımlıyor. Rapor, başlangıç bölümünde bu trendi şu şekilde tanımlıyor: “20'nci yüzyılı karakterize eden uluslararası ticaret ve finanstaki hızla yükselen dolaşım, 2008'den beri ya yatay devam ediyor ya da düşüş eğilimi göstermekte. Halbuki dijital dolaşımlar – bilginin, fikirlerin ve inovasyonun dünya genelinde iletimi ve küresel ekonomide artan işbirliği çerçevesinde genişliyor. Raporda da ifade edildiği gibi küreselleşmenin daha dijital bir formuna geçiş, ekonomik faydaların hangi yöne yol aldığı, sınır ötesi iş yapmanın niteliğinin ve katılımının değiştiği bir süreci ifade ediyor.

Üç yeni boyut

McKinsey'in yayınladığı rapora göre günümüz küresel ekonomi yapısının dikkat çeken üç yönü var. Bunlardan birincisi, yükselen ekonomilerin, küresel ticaret hacminin neredeyse yarısını oluşturmaları. Özellikle güneyden güneye ticaret akışının güçlü bir şekilde artması bu noktada dikkatlerden kaçmıyor. İkincisi ise, sınırötesi kullanılan ağ genişliğinin 2005 yılından bugüne 45 kat artış göstermesi. Gelecek 5 yılda bu genişliğin, ticaret, bilgi, aramalar, video, iletişim ve şirket içi trafik artışının büyümeye devam edeceği dikkate alınarak 9 kat daha artması öngörülüyor. Kaldı ki bu ölçüm internet, özellikle de mobil bağlantı hızının her geçen gün daha da artış gösterdiği bir ortamda beklentinin çok daha üstünde bir seviyeye ulaşabileceğini söylemek mümkün. Raporda vurgu yapılan üçüncü önemli nokta ise, mikro-çokuluslu şirketlerin yükselişi. eBay, Amazon, Facebook ve Alibaba gibi dijital ticaret platformaları altında faaliyet gösteren küçük işletmeler bu grubu oluşturuyor. Öyle ki rapora göre artık yeni faaliyete geçen pek çok işletme küresel bir şirket olarak küresel piyasaya adım atabilir. Küçük işletmelerin küresel bir boyuta ulaşması küresel ekonomik büyümeye pozitif katkı yapan bir unsur olduğu da raporda dikkat çekilen önemli bir nokta. Bugün Facebook'ta yaklaşık 50 milyon, Alibaba'da 10 milyon ve Amazon'da 2 milyon küçük işletme ticari faaliyette bulunuyor.

Bireysel emek küreselleşiyor

Raporda dijitalleşmenin bireyler bazında oluşturduğu ekonomik değere de vurgu yapılıyor. Bireyler, dijital platformları, iş bulmak, yeteneklerini göstermek, kişisel networklerini geliştirmek ve öğrenmek amaçlı kullanıyor. Sosyal medyada yaklaşık 900 milyon kişi en az bir tane uluslararası bağlantıya sahip, yine 360 milyon kişi sınır aşırı e-ticaret faaliyetinde bulunuyor. Örneğin Facebook'ta kullanıcıların yüzde 50'si yabancı bir ülkeden en az bir arkadaşa sahip. Bu oran gelişmekte olan ülkelerde her geçen gün artması da rapora göre dikkat çekici bir boyut. Yine rapordaki bir dikkat çekici veri de 44 milyon kişinin Freelancer.com, Upwork vb. dijital platformlar üstünden iş bulmuş olması. 400 milyon kişi de profesyonel profillerini LinkedIn üzerinden dünya ile paylaşıyor, kariyerlerini ve networklerini bu sosyal medya mecrası üzerinden geliştirmeyi amaçlıyor.

Kısacası, bireyler, dijital dolaşımın gücüyle küreselleşmenin sadece etkilenen değil etki oluşturan unsurlarından biri haline dönüşmüş durumda. Sanatçılar, girişimciler, yazılımcılar, hatta sıradan bireyler bu kümenin içindeler. KOBİ'ler her geçen gün küresel ekonomide ağırlıklarını daha fazla hissetiriyor. Küreselleşmenin ihtiyaç duyduğu esneklik ve hız en büyük avantajları. Yükselen dijital dalga onların sahip olduğu bu avantajları daha da güçlendiriyor. Rapora gore 50 milyon KOBİ Facebook’ta bir hesaba sahip. Ve bu hesapların takipçilerinin ortalama yüzde 30’u diğer ülkelerden geliyor. Dünya Bankasının 2010 yılı verilere gore dünya genelinde 125 milyon KOBİ’nin bulunduğu düşünüldüğünde, olağanüstü bir gelişme ile karşı karşıya olduğumuz daha rahat anlaşılacaktır. Dijital platformlar sayesinde küçük işletmeler ulusal sınırların çizdiği kısıtlamalardan kurtularak, küresel talebe yönelik arz imkanına sahip oluyor. Bu aynı zamanda ekonomik büyümeye de her alanda katkı oluşturuyor. Amazon, eBay, Alibaba gibi e-ticaret platformları, üçüncü taraflara yer vererek bu büyümeye önemli katkıda bulunyor. Mesela PayPal gibi alternatif ödeme imkanı sunan dijital platformlar da, sınır ötesi ticarette aracı rolü üslenerek küçük işletmelerin küresel ekonomide aktif yer almasına imkan veriyor.

Sanal mallar

Raporda bir başka önemli başlık ise internet hızı ve bant ağında artan genişlik sayesinde güçlenen yeni bir pazar: Sanal Mallar. E-kitap, mobil uygulamalar, online oyunlar (oyun içi satın almalar), MP3 müzik dosyaları ve müzik yayını yapan dijital platformlar, bilgisayar programları, cloud servisleri vb. sanal mallar internetin olduğu herhangi bir noktaya herhangi bir gümrüğe takılmadan aktarılabiliyor. Yine birçok önde gelen medya kuruluşlarının web siteleri, sosyal medya hesapları ve mobil uygulamalar ile kendi ulusal sınırlarındaki okuyucularından daha fazlasına uluslararası düzeyde hitap edebiliyor. Üyelik ve makale başına ücretlendirme ile gelir elde etme imkanına sahip olabiliyorlar. Son ayların popüler online platformu Netflix’in işin başında, ilgili adreslere film DVD’si dağıtım modeli ile başladığı günümüzde ise 190 ülkeye dizi, film ve şov satan bir dijital platforma dönüşmesi olarak gösteriliyor. Bununla birlikte raporda ilginç bir tanımlamaya da yer veriliyor “dijital ambalajlar.” Bu tanımlama diğer türdeki dolaşım değerini artıran ve etkinleştiren eklentilere verilen bir ad. Lojistik firmalarının nakliye ettikleri malların daha etkin takibini mümkün kılan sensörler, data ve bilgisayar programları bu kategoride. Böylece malların yüklenmesi, aktarılması en ince detaya kadar takip edilebilirken, değerli malların taşınması ve sigortalanmasında da önemli avantajlar elde edilmesi mümkün.