‘Yapay zeka işimize hız kattı’

Türkiye bir dönem geleneksel sektörlerden çıkıp yüksek teknolojili sektörlere yönelmeyi tartıştı. Ancak son bir kaç yıl gösterdi ki, geleneksel sektörler gelişmelere uyum gösterirse, çok daha yüksek kazançlar sağlayabiliyor, yeni iş fırsatları oluşturabiliyor ve daha büyük istihdam potansiyeli içeriyor. Ki, Türkiye ekonomisine tarım gibi, tekstil gibi sektörler ile son dönemlerde bu anlamda daha fazla katkı sağlanır oldu. Tekstilde 2,5 milyon kişi istihdam ediliyor, tarıma dayalı sektörlerin ihracatında diğer sektörlere göre daha fazla artış var. Türkiye ihracatını uzun yıllardır üst sıralarda yer alan tekstil ve hazırgiyim sektörünün sırtlandığı da aşikar. İhracat başarısında tekstil ve hazırgiyimin başarısı artık tartışılmıyor. Zaman gösterdi ki, geleneksel sektörler gibi şirketler de benzer yaklaşımla, büyük başarılara imza atabiliyor. Bir tekstil yan ürünleri markası olan Leras’in farkı da burada yatıyor. Leras bir aile şirketi ve yapay zekayı kullanarak, müşterilerini artırıyor, yeni istihdamlar oluşturuyor. Gençlik enerjisiyle desteklenen bir yönetim, yeni ekonominin uzantısı uygulamaları şirkete enjekte edebilme becerisi ve aile şirketinin deneyimleri... Uluslararası pazarlarda da kendine yer edinmiş, büyümeye açık bir Türk markası olan Leras henüz genç bir firma olmasına rağmen, binlerce güçlü firma arasından sıyrılıp, emsallerinin çok ötesinde bir başarı gösteriyor. Peki işin sırrı ne? Leras Tekstil Genel Müdürü Betül Eren Işık bunu “uyumlu olmak” sözleriyle özetliyor.

‘Çağla uyumlu olması gerekiyor'

Aile şirketi olsun ya da olmasın her firmanın süreklilik ve markalaşmak için çağı yakalaması gerekir. Eren Işık, “Değişimi yakalamak çok meşakkatli bir şey. Çok güçlü firmalar biliyorum ki, o uyumu yakalayamadıkları için bittiler. Ama uyumu yakalayıp, yönetebiliyorsanız, şirketin çok güçlü olması gerekmez. Uyumlu olmak yeni ekonomidir, güçlü olmak değil. Çağla uyumlu olmak gerekiyor. Yeni düzene, dijitalleşmeye uyum diyebiliriz buna” diye belirtiyor.

1993’te eğitimci Mehmet Zeki Eren tarafından kurulmuş, çeyrek asırlık bir deneyime sahip Leras Tekstil’in genç yöneticisi Betül Eren Işık, kuruluştan üç yıl sonra şirkette görev almış ve 2000 yılından bu yana da genel müdürlük yapıyor. “Yönetime geldiğimden beri ihracat yapmaya başladık. Dört farklı marka şirketin bünyesinde yer alıyor. Çalışanlarımızın yarısı kadın, orta yönetimde ve üst yönetimde kadınlar var. Çin’de ofis kurduk. Yapay zekayı sistemimize kattık” diyen Işık, teknoloji kullanımının ve dijitalleşmenin şirketler için artık olmazsa olmaz bir olgu olduğunun farkında ve bunu şirkete de adapte edebilme başarısı göstermiş durumda. Sektörde yapay zekayı ilk kez uygulamaya alan kişi olarak biliniyor. Yapay zeka kullanımının öyküsünü de “2018’i Smart Leras diye belirledik. Dedik ki biz akıllı olmak zorundayız. Evet yapay zekayı ürünümüze katamayabiliriz ama sistemimize katabiliriz. Neden? Çünkü Türkiye’nin daha fazla üretim yapabilmesi için, daha fazla ihracat yapabilmemiz için tekstil hazırgiyimciyle aynı gemideysek, eğer onlara iyi hizmet vermemiz gerekiyorsa, bunu yapmalıyız. Değişimi bu anlayışla yola çıkarak yaptık” sözleriyle anlatıyor.

Dijital arşivinde 10 binlerce eser var

Betül Eren Işık yapay zekayı uygulamaya nasıl aldıklarını şu sözlerle dile getiriyor: “Yaklaşık 10 bin desenimizi tarayıp sistemimize yükledik. Dijital olarak onları bir arşivde bulunduruyoruz. Yurtdışından veya yurtiçinden müşterilerimiz bize şöyle bir desen sorduğu zaman saniyeler içerisinde sistemimiz cevap verir. Ya aynısı var der ya da 5-6 tane alternatif önerir. Normalde bunu arşivde bulabilmek için belki de saatlerce uğraşırdık. Makine öğrenmesi dediğimiz bir yöntemle sistem desenlerimizi öğrendi. Şu anda herhangi bir desen sorulduğunda sistem saniyeler içerisinde ulaşıyor. Bir insan zihninin ulaşamadığı kadar deseni tarayıp diyor ki, bunun aynısı var ya da benzerleri var, bunları müşterinize sunabilirsiniz. Bu bizim için müthiş kolaylık, konfor getiren bir durum. Benim sektörümde de bir ilk. Zaten yeni bir oluşum, 2018 itibariyle çalışmalara başladık. Sistemi bütün müşteri temsilcilerimiz, mağazalarımız kullanıyor.”

Çalışmalara hız katan yapay zeka kullanımı Leras’a beraberinde ihracat artışını da getirmiş. Leras bugün dünyanın en iyi markalarına, tekstil üreticilerine trend dantel ve brobe üretiyor.

İnsan beğenisi trendleri belirliyor. Trendlerin takibinde henüz yapay zeka kullanılmıyor ancak işlerin hızlanmasında oldukça büyük katkısı olduğu tartışılmaz. Betül Eren Işık,

“Trendi duygular belirliyor; insanlar, tüketici belirliyor. Aslında sokak belirliyor. Zaten dünyanın trend oluşturan belli ekolleri var. Biz onları çok iyi takip ediyoruz. Sokak modasını da takip ederek koleksiyonlarımızı oluşturuyoruz ve markalara, koleksiyonları ulaştırıyoruz” diye belirtiyor.

Hazırgiyimcilere hazır stokla katkı sağlıyor

Betül Eren Işık’ın dilinde “hız” olgusuna özel vurgu dikkat çekiyor. Müşterinin ihtiyaçlarına hızla cevap verebilmenin çözümü olarak da “stok bulundurmayı” görüyor. Betül Işık, daha kimse sormadan gelen talepleri karşılamak amacıyla stok yükünün altına girmeyi tercih ediyor. “Çünkü” diyor, “ İş gücü ucuz olan Çin, Bangladeş, Vietnam, Endonezya gibi ülkeler bizim diğer alanlarımızı kapattılar. Türkiye şu anda sadece maalesef hızlı olduğu için sipariş alabiliyor. Güçlü hazırgiyim sektörünün hız avantajını kullanabilmesi için, yan sanayide tedarik sağlayan bizim gibi firmaların siparişleri hızla yetiştirmesi gerekir, bu yükün altına biz gireceğiz dedik. Sadece müşterilerimiz daha hızlı hareket edebilsin diye yaklaşık 100 ton dantel stoğunu hazırda bulunduruyoruz.” Leras, müşterinin ihtiyaçlarına cevap vermek için trend analizinde oldukça aktif. Betül Eren Işık bunu, “Büyük ve küçük trendleri, temaları takip ediyoruz. Koleksiyonlarımızı sürekli yeniliyoruz, bununla ilgili müşterilerimize sürekli rapor hazırlıyoruz” sözleriyle anlatıyor.

Markalaşmak isteyen bir kitle var

Yeni nesil yöneticilikte çağa ayak uydurmanın bir gereği de şirket kadar sektör sorunlarıyla ilgilenmek var. Bunun da yolu, sektörü temsil etmekten geçiyor. İki çocuk annesi Betül Eren Işık burada da aktif rol almış. 10 yıldır Merter Sanayici ve İş Adamları Derneği’ne (MESİAD) üye ve 2013-2016 yılları arasında başkan yardımcılığı yapmış. Halihazırda başkanvekilliğini sürdürüyor ve derneği Hazır Giyim ve Moda Federasyonu’nda (MHGF) temsil ediyor. Ülkemizin vicdanı Türk Kızılayı’nın Merter Bölgesi yönetiminde aktif görev alan Işık’ın, yakın zamanda sivil toplum kuruluşlarında sorumluluklar alıp projeler geliştireceği ve ekonomiye etki edeceği beklenebilir. Bunun işaretini büyük markaların doğduğu Merter’e ilişkin değerlendirmesinde görmek mümkün: “Çok büyük ihracat firmaları, çok büyük markalara üretim Merter’den doğdu. Şu anki pozisyonda Merter tekstilin tam entegre olduğu bir yer. Evet Laleli’de de Osmanbey’de de üretim yapılıyor ama Merter yan sanayinin de içinde bulunduğu bir yer. Markalaşmak isteyen bir kitlemiz var. Merter’i Türkiye’nin tekstil merkezi yapabiliriz. Hakettiği değeri gösterebiliriz.”