Yapay zekâ, iş dünyasının dengelerini değiştiriyor. Yeni teknolojiler verimliliği artırırken, bazı sektörlerde iş gücüne duyulan ihtiyaç azalıyor. Peki, bu dönüşüm ekonomiyi ve istihdamın geleceğini nasıl şekillendirecek?

Yapay zekâ teknolojileri, özellikle bilişsel rutin işlerde yüksek verimlilik ve düşük hata oranıyla öne çıkıyor. Geçmişte teknolojik ilerlemeler, manuel işlerin yerini alırken, günümüzde akıllı otomasyon teknolojileri, beyaz yakalı çalışanların bilişsel rutin işlerini de üstlenebilir. Bu durum, verimlilik artışına yol açarak, belirli mesleklerde çok sayıda kişinin yaptığı işi, daha az sayıda kişinin daha hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirmesine imkân tanıyabilir. Bununla beraber yapay zekânın bazı meslekleri ortadan kaldırırken, yeni meslekleri ortaya çıkaracağına yönelik görüşler de var.

Kötümser senaryolar

Yapay zekâ kullanımının artışı ile beraber yayınlanan bazı raporlar, yakın gelecekte, yapay zekânın işlerini ellerinden alması dolayısıyla milyonlarca insanın işsiz kalacağını öngörüyor. İngiltere’de Kamu Politikaları Araştırma Enstitüsü’nün geçtiğimiz yıl yayınladığı bir rapor önümüzdeki üç ila beş yıl içinde yeni teknolojilerin yaygınlaşmasıyla giriş seviyesi, yarı zamanlı ve idari işlerin yapay zekâ tarafından en çok tehdit altında olacağını ortaya koydu. Raporda, şirketlerin artan bir hızla yapay zekâ teknolojilerini günlük iş süreçlerinde kullanmaya başlamasıyla şu anda işçilerin yaptığı görevlerin yüzde 11’inin risk altında olacağı, ancak teknolojik ilerlemelerle bu oranın yüzde 59’a kadar çıkabileceği öngörüldü.

McKinsey & Company tarafından yayınlanan bir başka araştırma, 2030 yılına kadar yapay zekâ nedeniyle dünya genelinde 400 ile 800 milyon arasında kişinin işsiz kalabileceği öngörülüyor. Özellikle beyaz yakalı çalışanları ve bilişsel işlerle uğraşanları etkileyebilecek bu dönüşüm, verimliliği artırırken bazı iş kollarını tamamen değiştirebilir. IMF ise yapay zekânın yüksek beceri gerektiren işleri bile tehdit ettiğini, bu nedenle gelir eşitsizliğini daha da kötüleştirebileceğin, dolayısıyla devletlerin şimdiden bu konuda önlem alması gerektiği uyarısında bulunuyor.

Goldman Sachs ekonomistleri ise üretken yapay zekânın yükselişiyle dünya çapında 300 milyona kadar tam zamanlı işin kaybolabileceğini veya yok olabileceğini, en büyük risk altında olanların ise beyaz yakalı çalışanlar olacağını belirtmişti.

İnsan kaynaklarında verimlilik dönemi

Yapay zekânın gelecekte milyonlarca işsizlik mağduru ortaya çıkaracağı iddiaları olsa da bazı uzmanlar bu kadar karamsar değil. Bu teknoloji ile insan kaynaklarının daha etkili ve yaratıcı işlere odaklanacağı, yapay zekânın ise işleri kolaylaştıran bir araç olduğunu dile getiriliyor.

Dünya Ekonomik Forumu’na göre, şirketlerin yaklaşık yarısı yapay zekânın yeni istihdam alanları yaratacağını düşünüyor. Buna göre araştırmaya katılanların yalnızca yüzde 23’ü yapay zekânın işlerin yerini alacağına inanırken, yapay zekâ ile veri bilimcisi, büyük veri uzmanı ve iş zekâsı analisti gibi yeni mesleklerin yüzde 30-35 oranında artacağı tahmin ediliyor. Dolayısıyla yapay zekâ yeni iş kolları oluşmasını sağlayacak ya da bazı işleri dönüştürecek.

EKMOB CEO'su Sunay Şener, yapay zekânın iş dünyasında operasyonel verimliliği artırma potansiyeline dikkat çekerek, “Yapay zekâ, tekrarlayan ve manuel görevleri otomasyon yoluyla hızlandırarak hem zaman hem de maliyet tasarrufu sağlıyor. Bu tasarruflar, şirketlerin kaynaklarını daha stratejik işlere yönlendirmelerine olanak tanıyor” şeklinde konuşarak insan kaynaklarının yapay zekâ yoluyla daha verimli kullanılabileceğine dikkat çekiyor.