Üç yıllık bir perspektif ile hazırlanan OVP’ler, hükümetin makroekonomik hedeflerini, pek çok alana ilişkin önceliklerini, gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri ve tahminleri içerdiğinden ekonomideki tüm aktörler tarafından dikkatle takip ediliyor.

2024 ila 2026 yıllarını kapsayan son OVP; büyüme, istihdam, fiyat istikrarı, ödemeler dengesi, finansal istikrar, kamu maliyesi, afet yönetimi, yeşil dönüşüm, dijital dönüşüm ve iş ve yatırım ortamı başlıkları ile yayımlandı. Her bir başlık altında ise izlenecek politika ve tedbirler sıralanıyor.

Biz bu yazımızda kamu maliyesi alanına merceğimizi tutacak ve gelecek üç yılın vergi öncelikleri ile tedbirlerine değineceğiz.

Mali disiplin ve güçlü eşgüdüm vurgusu

• Programda, kamu maliyesine dair iki vurgu öne çıkıyor: Mali disiplin ve ekonomi politikası araçları arasında (para, maliye ve gelirler) güçlü eşgüdüm.

Bu tonun programın tedbirler ve öncelikler listesine de yansıdığını görüyoruz. Bu çerçevede bazı rakamsal hedeflere bakalım:

-Kamu açığının GSYH’ye oranının 2024 yılı sonunda yüzde 3,6’ya düşürülmesi; 2026 sonunda yüzde 0,3 fazlaya dönmesi

-Bütçe giderlerinin GSYH’ya oranının 2024 yılında yüzde 26,9, merkezi yönetim bütçesi faiz hariç bütçe giderlerinin GSYH’ya oranının ise yüzde 23,9 olarak gerçekleşmesi

-Genel yönetim borç stoğunun GSYH’ya oranının 2024 yılında yüzde 35,2’ye; 2026 sonunda yüzde 33,2’ye düşürülmesi

-Toplam vergi yükünün GSYH’ya oranının 2024 yılında 1,6 puan artışla yüzde 24,5’e çıkması, program sonunda yüzde 24 olarak gerçekleşmesi

-Genel bütçe vergi gelirlerinin GSYH’ya oranının bir önceki program hedefine göre yüzde 0,8 artarak yüzde 18 olarak gerçekleşmesi

Vergi sisteminde reform işaretleri

OVP hazırlık sürecinde vergi sisteminin adalet ve etkinlik başta olmak üzere pek çok açıdan sorunları olduğu hem kamu tarafından hem de ekonominin muhtelif paydaşları tarafından sıklıkla dile getirilmişti. Bu konuyu biz de bir önceki ay yayımlanan yazımızda ele almıştık. OVP’de vergiye ilişkin politika ve alınacak tedbirlere baktığımızda, bu söylemlerin dikkate alındığı açıkça görülüyor. Programda bizi bu kanaate ulaştıran başlıca vergi tedbirleri olarak şunlar yer alıyor:

-Vergi tabanının genişletilmesi

-Orta vadede doğrudan vergilerin payını artırılması

-Etkin olmayan vergi istisna, muafiyet ve indirimlerin kaldırılması

-Sade ve kolay uygulanabilir bir vergi yapısı oluşturulması

-Yatırımı, istihdamı, üretimi, ihracatı ve rekabet ortamını destekleyen vergi politikalarına öncelik verilmesi

-Vergiye gönüllü uyumun arttırılması

-Vergi tahsilatının performansını artırıcı tedbirler alınması, cezaların caydırıcılığının artırılması

-Vergi idare ve denetiminin teknolojik imkanlarla güçlendirilmesi

-Vergi mevzuatının AB ve diğer uluslararası mevzuat düzenlemelerine uyumunun sağlanması.

Program ekinde yer alan Öncelikli Reform Alanlarına İlişkin Düzenlemeler tablosunda, yukarıdaki adımlara ilişkin kanuni düzenlemelerin, 2024 yılı üçüncü çeyreğinde çıkarılması hedefleniyor.

Yeşil ekonomi ve dijital ekonomiye vergi dokunuşu

OVP’de küresel meselelerden yeşil dönüşüm ve dijitalleşme etrafında oluşan yeni ekonomiye dair vergisel önceliklere de yer verilmiş. Bu hedefler şunlardır:

-Enerji verimliliği, temiz enerji ve çevre temizliğine yönelik vergisel düzenlemeler geliştirilmesi ve yapılması

-Kripto varlıklar, NFT vb. kullanılarak yapılan işlemlere yönelik düzenlemeler yapılması

-Karbon vergisi ve benzeri düzenlemelerin (karbon fiyatlandırma araçları) yapılması

-Dijital faaliyetlerdeki kayıt dışılığı kavrayacak ve yatırım ortamının cazibesini artıracak vergi uygulamaları geliştirilmesi

-Mükelleflere sunulan hizmetlerin ve uygulamaların etkinliği artırılacak, son teknolojik gelişmeleri kapsayan yeni nesil iletişim kanalları kullanılarak mükelleflere 7/24 gerçek zamanlı hizmet sunulması