Ukrayna’daki savaşın ekonomik etkileri
Rusya ve Ukrayna arasında 24 Şubat’ta başlayan savaşın ekonomik sonuçları şimdiden hissedilmeye başlandı. Dünya ekonomisinde Kovid-19 pandemisinden kaynaklanan büyümedeki toparlanmanın savaş nedeniyle yavaşlaması bekleniyor. Savaş üç önemli problemi ortaya çıkardı.
Birincisi, mülteci akını ve mültecilere sağlanması gereken destek ihtiyacı artıyor Savaşın başında itibaren 3 milyondan fazla insan Ukrayna’dan başta Avrupa olmak üzere birçok ülkeye sığındı. Önümüzdeki haftalarda daha büyük mülteci dalgası bekleniyor. Şimdiye kadar, mülteciler öncelikle başta Polonya olmak üzere komşu ülkeye gitti. Mültecilerin barınma ve diğer ihtiyaçları için ev sahibi ülkelere maddi desteğe ihtiyaç duyulacak.
Mültecilere daha fazla destek sağlanması için Avrupa Birliği yeni destek paketi üzerinde çalışıyor. İkincisi, küresel ekonomik büyüme yavaşlıyor ve enflasyon yükseliyor. Küresel ekonomi savaştan kaynaklanan yeni bir arz şokuyla karşı karşıya.
Kovid-19 sonrası ekonomik toparlanmaya ilişkin pozitif senaryonun gerçekleşme olasılığı ötelenmiş gözüküyor. Özellikle savaş ile ülkeler arasındaki karşılıklı ambargolar, enerji ve gıda fiyatlarını olumsuz etkiledi. OECD tahminlerine göre, yılın başında zaten yüksek olan enflasyonun şimdi önceki tahminlerden 2,47 puan daha yüksek olması bekleniyor. OECD tahminine göre savaşın GSYİH’yı negatif etkilemesi bekleniyor. Şüphesiz başta ABD ve Euro Bölgesi’nde büyümede yavaşlama, istihdam piyasasında negatif etkisinin olması şaşırtıcı olmayacaktır. Böyle bir tablo stagflasyonu işaret ediyor. Bir yandan enflasyon yükselirken, ekonomilerdeki daralma, işsizliğin artmasına neden olacaktır. Enflasyondaki artışla hanehalkının satın alma gücünün zayıflamasını ve doğal olarak talep de yavaşlamayı beraberinde getirecektir. Dolayısıyla birçok sektörün bilançolarında daralmanın olması kaçınılmaz gözüküyor.
Üçüncüsü ise enerji ve gıda fiyatları yükseliyor
Rusya dünyanın en büyük enerji ihracatçıları arasında yer alıyor. Rusya dünya doğalgazının yaklaşık yüzde 19’unu ve petrolün yüzde 11’ini sağlıyor. Özellikle Avrupa, Rus gazına ve petrolüne büyük ölçüde bağımlıdır. Avrupa’da gaz spot fiyatları bir yıl öncesine göre 10 kat yükselirken, aynı dönemde petrol maliyeti neredeyse iki katına çıktı. Öte yandan emtia fiyatları da sert bir şekilde yükseldi.
Rusya ve Ukrayna, nikel ve paladyum gibi sanayide kullanılan ürünler ile buğday, gübre ve metallerin önemli üreticileridir. Buğday, mısır ve gübredeki aksaklıklar, dünya genelinde, özellikle gelişmekte olan piyasalarda gıda güvenliği riski taşıyor. Yükselen metal fiyatlarının, uçak, otomobil ve çip üretimi gibi çok çeşitli endüstrileri etkilemeye devam etmesi bekleniyor.