Türkiye’nin insani gelişme yolculuğu
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) İnsani Gelişme Endeksi ölçümünde sadece GSYH ve satın alma gücündeki gelişmeleri baz almıyor. Bunun yanında uzun ve sağlıklı yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır yaşam standardı araştırılıyor. Bu kategorilerdeki gelişmeler endeksteki ölçümlemede baz alınıyor. Pandemi nedeniyle her kategoride dünya genelinde gerilemeler görülürken Türkiye’de ise artış görüldü.
1990-2021 yılları arasında Türkiye’de insani gelişim endeksinin uzun ve sağlıklı yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır yaşam standartları olmak üzere araştırmanın her üç boyutunda Türkiye’de ilerleme görüldü. Türkiye’nin İnsani Gelime Endeksi (İGE) değeri 2021 yılında 0,838’e yükseldi. Bu değerle Türkiye, Çok Yüksek İnsani Gelişme kategorisinde yer aldı. Türkiye bu değerle 191 ülke içerisinde 48. oldu. Türkiye’nin 1990 yılındaki İGE değeri 0,600’dü. 1990-2021 yılları arasında Türkiye’nin İGE değeri 0,600’den 0,838’e yükselerek yüzde 39,7’lik bir değişim gösterdi.
UNDP tarafından yapılan endeks ölçümlemelerinde 1990-2021 yılları arasında Türkiye’deki ortalamalar önemli oranda artış gösterdi. En yüksek artışlar ise son 20 yılda yaşandı. 1990-2021 yılları arasında yaşam süresi 8,3 yıl arttı. Ortalama öğrenim süresi 4,2 yıl arttı. Öğrenim süresi 9,3 yıl arttı. Kişi başına düşen GSMH yüzde 138,7 oranında artış gösterdi.