Sanayinin üretim üslerinde kapasite sıkıntısı
Türkiye’de üretimin yüzde 45’ini sırtlayan organize sanayi bölgelerinin sayısı 378’e ulaştı. OSB’lerin pek çoğunda doluluk oranı yüzde yüze ulaştı. Türkiye’nin küresel tedarik zincirinin en önemli aktörlerinden biri haline gelmesiyle pek çok sektörde kapasiteler talebe yetişmekte zorlanıyor. Üretim kapasitesini artırmayı planlayan sanayici yeni alan tahsisi için sırasını bekliyor.
Yeni yatırımlar için yeni sanayi alanları
Türkiye’de 270’i hâlihazırda işletmede olan tarıma dayalı OSB'ler de dahil 378 organize sanayi bölgesi, ülke sanayi üretiminin yüzde 45’ini üstleniyor. Türkiye’nin üreten gücü olarak değerlendirilen bölgeler, 81 ildeki 67 bin işletme ile 2 milyon 420 bin kişiye doğrudan istihdam sağlıyor.
Sanayi yatırımlarının ivmelenmesi sağlanarak 2002 yılından itibaren, önceki 40 yıla göre OSB’lerde mevcut parsel sayısı yüzde 170 artırılarak 82 bin parsele, tahsisi yapılan parsel sayısı yaklaşık 22 binden 67 bine, üretimde bulunan parsel sayısı ise yaklaşık beş katına çıkarak 11 binden 57 bine yükseldi. Türkiye geneli OSB’lerde 57 bin 77 parselde hâlihazırda üretim devam ederken, 4 bin 779 parselde inşaat, 5 bin 346 parselde de proje çalışmaları devam ediyor.
2022’de 12 OSB daha tamamlandı
Türkiye’deki tüm illerde organize sanayi bölgesi kurarak, yatırım yeri sorununu tümüyle ortadan kaldırdıklarını dile getiren Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede, altyapı inşaatlarını tamamlayarak üretime geçen OSB’lerde tahsis doluluk oranlarının yüzde 90 seviyelerine ulaştığını söylüyor. Büyükdede, “2022 yılında 2 bin 382 hektar büyüklüğünde yaklaşık 60 bin kişiye daha istihdam imkânı sunacak olan toplamda 12 OSB (9 altyapı-3 Arıtma) projesini daha tamamladık. Bakanlığımız 2022 yılı Yatırım Programı’nda 22 bin 895 hektar büyüklüğünde 35 yeni OSB projesi ile birlikte devam eden 130 OSB projesine bugüne kadar 2022 yılı fiyatlarıyla toplamda 3,2 milyar TL harcama yaptı. Bakanlığımızca büyümek ve kapasitesini artırmak isteyen sanayicilerimiz için OSB uygulamalarına yönelik istikrarlı devlet desteğinin sağlanmasına da devam ediyoruz” dedi.
Türkiye’de çok değerli bir yatırım ve üretim iştahı olduğunu vurgulayan Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) ve Konya Sanayi Odası Başkanı Memiş Kütükcü, bu iştahı fırsata çevirmek için yeni genişleme alanı açma ihtiyacı olan OSB’lerin yer seçimi ve kamulaştırma süreçlerinin hızlandırılmasının son derece önemli hale geldiğinin altını çizdi.
Bütün dünyada ve Türkiye’de yaşanan zorluklara rağmen sanayicinin yatırım iştahını koruyarak ölçek büyütmek istediklerine dikkat çeken Kütükcü, “Özel sektör olarak halen yüksek bir yatırım iştahımız var. Bu fırsatı kaçırmamalıyız. Ancak OSB’lerimizde yer seçimi ve kamulaştırma süreçleri çok uzun süreler aldığı için maalesef yeni sanayi alanları üretmekte çok gecikiyoruz. Oysaki bizim yeni yatırımlar için hızla, yeni ve planlı sanayi alanları üretmemiz lazım” dedi.
Kocaeli OSB, Avrupa pazarına yakınlığı ile dikkat çekiyor
Avrupa ile Asya arasındaki bağlantı yolları üzerinde bulunan ve 35 limana sahip olan Kocaeli OSB, konum olarak en çok tercih edilen bölgelerden biri. Avrupa pazarına yakınlığı ile dikkat çeken OSB’nin, 2021 yılında il gelirindeki payı ise yüzde 65. Sanayi kuruluşlarının doğal bir liman olan İzmit Körfezi etrafında konuşlanmasının bir tesadüf olmadığından bahseden Kocaeli Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, bu konumun lojistik anlamında firmalara önemli fırsatlar sunduğunu söylüyor.
Avrupa’nın yedinci liman kenti olan ve Türkiye imalat sanayiine yüzde 13 katkı sağlayan Kocaeli, yüzölçümünün sadece yüzde 1,9’luk kısmını sanayi alanına ayırıyor.
Türkiye araç üretiminin yüzde 38,9’unu, kimya sanayinin yüzde 27’sini, metal sanayinin de yüzde 19’unu karşılayan şehir, Türkiye’nin en büyük 500 firmasının 84’ünü, ilk bin firmasının da 138’ini bünyesinde barındırıyor. Türkiye’de en fazla yabancı sermayeli firmanın yer aldığı bölge, barındırdığı üretim potansiyeli sayesinde de kapasitesini artırmak isteyen sanayicilerden talepler alıyor. Bu konuda değerlendirmelerde bulunan Zeytinoğlu, “Kentimizin dinamikleriyle el ele verip, sanayi alanlarına ilişkin yeni bir çalışma yapmamız gerektiğine inanarak gerekli girişimlerimizi sürdürüyoruz” dedi.
TOGG, Yalova OSB’ye talepleri artırdı
2017 yılında ‘Yerli, Yenilikçi, Yeşil, Yüksek Teknolojili ve Yalın Üretim Üssü’ olma mottosu ile yola çıkan Yalova Makine İhtisas OSB’nin çalışmaları 4,3 milyon metrekarelik alan içinde devam ediyor. Anadolu 5.0 konsepti ile üstyapı ve modern konseptte altyapı çalışmaları ile hareket eden OSB’nin Kamu-Sanayi iş birliğini desteklemesi ve nitelikli iş gücüne yeni bir ağırlık merkezi kazandırması hedefleniyor. Otomotiv sektörüne, Yalova ve Tuzla tersaneler bölgesine, deniz ve demiryolu ulaşım sektörüne yakınlığı ile dikkat çeken OSB, içinde bulundurduğu test ve kalibrasyon merkezi ile Türkiye'de bir ilki gerçekleştirmeyi hedefliyor. Yeşil ve sürdürülebilir bir yaşam alanı ile hareket eden OSB’nin, kendi alanı ve komşu tarım alanlarının kesintisiz su arzını karşılaması için Yalova Makine İhtisas OSB Barajı projesi de devam ediyor. Türkiye’nin Otomobili Togg’un Bursa’nın Gemlik ilçesinde kurulmasının ardından, stratejik bir konuma sahip olan OSB’ye yan sanayi desteğinde bulunmak isteyen girişimcilerin talepleri de arttı. Üretim alanları, sosyal donatıları, bilim, teknoloji ve yeşil yatırımlarıyla 21’inci yüzyılın gerektirdiği insan odaklı ve sürdürülebilir sanayi anlayışıyla hareket eden Yalova Makine İhtisas OSB’nin Nisan 2023’te açılması planlanıyor.
İstanbul’a yakın OSB’lere talep var
151 hektar alan, yaklaşık 900 firma ve yüzde 98 doluluk oranına sahip Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi’nde de sanayicinin kapasite artış talebine karşılık 5 yeni parselde çalışmalar devam ediyor. Beylikdüzü OSB’nin ana ulaşım akslarına, İstanbul Havalimanı’na ve Ambarlı Limanı’na yakın olmasından dolayı çok fazla talep gördüğünden bahseden İstanbul Beylikdüzü OSB Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Keleşoğlu, “Üretime geçmeyen 5 parselimizde proje ve inşaat çalışmaları devam ediyor. Ancak şu an bölgemizin etrafında genişleyebileceği bir alan olmadığı için başvuru yapan firmalara yardımcı olamıyoruz. Bu konuda iş yerini büyütmek isteyen firmalar, İstanbul’a yakın diğer OSB’lerde yer arayışına gidiyor ve yatırım yapıyorlar” dedi.
Artan talepler karşısında tedbirlerimizi önceden aldık
Türkiye’nin en büyük organize sanayi bölgesine sahip Gaziantep, doluluk oranından dolayı merkezde 6’ıncı organize sanayi bölgesini açmaya hazırlanıyor. En büyük OSB olmasının dışında en çok istihdama sahip olan Gaziantep, 241 bin kişiye istihdam sağlıyor. 160 çeşit sektörde binlerce üretim yaptıklarından bahseden Gaziantep Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Ünverdi, “Gaziantep’in OSB’ye olan ihtiyacı her zaman var. Ancak bizim OSB konusunda bir arsa problemimiz yok. Çünkü artan talepler karşısında tedbirimizi daha önceden aldık” dedi. Gaziantep merkezde yer alan OSB’lerde doluluk seviyesine ulaşıldığı için yakın zamanda açılacak olan altıncı OSB’nin müjdesini veren Ünverdi, kuruluş çalışmaları devam eden 880 bin metrekare alana sahip olacak Gaziantep Ayakkabı Terlik ve Yan Sanayi İhtisas OSB’nin de nitelikli üretim imkânları ile sektörü yukarı taşıyacağını vurguladı. Önümüzdeki dönemde merkezdeki OSB sayısını 12’ye çıkarmayı hedeflediklerini de dile getiren Ünverdi, ilçeleri İslâhiye’de yeni OSB çalışmalarının sürdüğünü, Nizip’te ise ikinci OSB’yi faaliyete geçirdiklerini ekledi.
45 milyon metrekare alana sahip Türkiye’nin en büyük OSB’sinin temelleri atıldı
- Türkiye’de bir ilk olan ve iki il tarafından hayata geçirilen Gaziantep ve Kilis ortak organize sanayi bölgesinin de temelleri atıldı.
45 milyon metrekare alana sahip olan Polateli-Şahinbey OSB tamamlandığında Türkiye’nin en büyük OSB’si olacak. 75 bin kişiye istihdam sağlaması planlanan bölge için ilk etapta 6,5 milyon metrekarelik arsa tahsisi yapıldı. Bölge, tercih edilme sebebini artıracak limana ise Amanos Tüneli’nin yapımı ile 87 kilometrede bağlanacak. Avrupa ve Orta Asya arasında kritik bir noktada olan Polateli-Şahinbey OSB’de GES’e uygun bir planlama yapıp, orta ve yüksek teknolojili üretimler gerçekleştirilmek isteniyor.