İstihdamda güçlü artış var
Sağlıklı ve sürdürülebilir büyümenin en önemli göstergesi hiç şüphesiz istihdamın artması ve işsizlik oranının gerilemesi. Tüm ekonomilerde hedef tam istihdama ulaşmak. Tam istihdamdan kasıt, çalışabilecek durumda olup çalışmak isteyen herkesin çalışır durumda olması. Ancak tam istihdama ulaşabilmek neredeyse tüm ülkeler için hayalden öteye geçememekte. Gelişen ülkelerde ise tam istihdama ulaşabilmek daha zor. Gelişen ülkelerin genç nüfus oranının daha yoğun olması o ülkelerdeki iş gücüne katılımı da aynı oranda artırmakta. Gelişmişlik durumuyla demografi yapı arasındaki ilişki çoğu zaman paralellik taşıyan bir durum olsa da nüfusun yaşlı olması gelişmişlik göstergesi anlamına gelmiyor.
Türkiye de genç bir nüfusa sahip olduğu için her yıl değişiklik gösterse de yılda 1 ila 1,5 milyon aralığında iş gücüne yeni katılım yaşanıyor. Dolayısıyla Türkiye’de emekli olanları da hesaba katmak gerekirse her yıl bu oranlarda yeni istihdam alanlarının oluşturulması gerekiyor. Dolayısıyla Türkiye’nin 1 milyon civarında yeni iş alanları oluşturacak bir büyüme oluşturması gerekiyor. Türkiye’nin son 21 yılda yakalanan büyüme oranlarında en çok eleştirilen noktalardan biri de bu oldu. İşsizlik oranları son 22 yıl boyunca çift hane sınırında seyretse de istihdam sayısı ve oranları sürekli artmaya devam etti. Başka bir ifadeyle iş gücünde her yıl yaşanan artışı karşılayacak istihdam alanları karşılandı. Ancak genç nüfustaki artışla birlikte iş gücündeki artışa karşılık güçlü istihdam artışları işsizlik oranını ancak yine tek haneyle çift hane sınırına çekebildi. Bunun yanında istihdam piyasasında kayıt dışılıkla mücadele bu dönemin atılan en önemli adımlarından biri oldu. Kayıt dışı istihdam oranının yüzde 50 seviyelerinden yüzde 33’e kadar gerilemesi, kayıt dışılıkla mücadele, çalışanların sosyal güvenceleri ve çalışma hayatının niteliği bakımından önemli bir gelişme oldu.
İstihdam sayısı açısından bakıldığında 2003 sonrasında istihdam hacmi sürekli artış gösterdi. Ve yıllık yaklaşık net bir milyon yeni istihdam artışı sağlandı. Öyle ki 2002 yılında toplam istihdam edilen kişi sayısı 20 milyon 869 bin iken daha sonraki yıllarda meydana gelen artışla birlikte 2021 yılı itibarıyla bu rakam 28 milyon 797 bin kişiye ulaştı hatta 2022 yılı sonu itibarıyla 30 milyon 752 bine ulaştı.
Türkiye’nin nüfustaki artıştan bağımsız olarak iş gücü ve istihdam verilerini değerlendirdiğimizde önemli bir artış gözleniyor. Bu artışa karşılık olarak başta hizmetler sektörü olmak üzere pek çok alanda da doğru istihdama ulaşamama sorununun çözümü için 2003 yılında İş Kur dönüştürüldü. Bu dönüşümle birlikte işletmeler doğru çalışana daha hızlı ulaşabildi, iş arayanlar da kendileri için en doğru işyerini bulabildi, mesleki eğitimlerini tamamlayabildi. İş Kur başka bir ifadeyle doğru işçiyi doğru işyeriyle buluşturdu.
İş gücü verilerinin son 21 yıldaki gelişimini incelerken kadın istihdamındaki artışı gözden kaçırmamak gerekir. Kadın istihdam oranlarında toplam istihdam oranlarındaki artıştan daha hızlı bir atış yaşandı. Bu gelişmenin arkasında hiç şüphesiz başörtüsü sorununun giderilmesi, çalışan kadınlara verilen bakıcı ve kreş destekleri var. Kadınlarda iş gücüne katılımda dikkat çeken bir artış gösterdi. Bu dönemde kadınlarda iş gücüne katılım oranı yüzde 26’lardan yüzde 31’e yükseldi.