Geleceğin modası: Teknik tekstil
Yeni iş stratejilerinin temel test alanlarından biri olan tekstil sektörü, teknoloji ve inovasyonla buluşarak her geçen gün daha da büyümeye devam ediyor. Tekstil sektörünün en hızlı büyüyen alanı olarak ifade edilen ve 1980’lı yıllarda dünya pazarlarında yerini alan teknik tekstil, Türkiye’de de önemli bir yere sahip. Kendini temizleyen perdelerden antibakteriyel nevresimlere, ısıyı ve rengini değiştiren kıyafetlerden bilim insanlarının koruyucu kıyafetlerine kadar birçok ürün sunan teknik tekstil sektörü, 2022 yılında 12,9 milyar dolar olan Türkiye’nin tekstil ihracatından 2,5 milyar dolar pay aldı. Sürdürülebilirliğin, teknolojinin ve insanın merkezde olduğu bu ürünler, geleceğin modasını şekillendirecek gibi duruyor.
En temel anlamı ile diğer kumaşlara göre işlevselliğini artıran ekstra nitelikler sağlayan kumaşlar olarak ifade ediliyor teknik tekstil. Estetik ve dekoratif özelliklerinden ziyade yüksek teknik ve kalite gerekliliklerini karşılayan ve onlara teknik işlevler sunan bu ürünler, iş güvenliğinden havacılığa, otomotivden sağlık hizmetlerine kadar birçok alanda kullanılıyor. 1980'li yıllarda görünüş ve estetik karakteristiklerinden ziyade teknik özellikleri ve performansları için geliştirilen ve çeşitliliği her geçen gün artan teknik tekstil, kimyasallara, hava şartlarına, mikro organizmalara ve ısıya dayanıklı olarak yüksek katma değerli ve mukavemetli ürünlerden oluşuyor.
Geleneksel tekstilden teknik tekstile
Küresel pazarda teknik tekstil sektörünün geleneksel tekstil sektörü içerisindeki payı yüzde 45-50’lerde. Geleneksel tekstil ve konfeksiyon sektörlerinin toplamındaki payı ise yüzde 15-20’lere kadar ulaştı. 2022'de 188,43 milyar dolar olan teknik tekstil pazar büyüklüğünün 2030 yılına kadar 267,96 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Almanya ve Kuzey Amerika teknik tekstil sektörünün ihracat lideri konumundayken Türkiye’de de her geçen gün yükseliş devam ediyor. 2022 yılında Türkiye’nin tekstil ihracatı 12,9 milyar dolarken, aynı dönemde teknik tekstil ihracatı ise 2,5 milyar dolar oldu. Teknik tekstiller, geleneksel tekstil ve hazır giyim sektörlerinin aksine sürekli olarak güçlü bir şekilde büyümeye ve gelecek vaat etmeye devam edecek gibi gözüküyor.
En yüksek performans ve konfor standartları ile daha iyi bir yaşam kalitesi sağlayan teknik tekstil ürünleri arasında antibakteriyel nevresimler, akar geçirmez dokumalar, aleve dayanıklı halılar kozmetik-medikal etki sağlayan kumaşlar, anti-UV ve anti-elektromanyetik radyasyonlu kumaşlar, sağlık fonksiyonlarını hesaplayan giysiler, ortamın havasını değiştiren perdeler ve ısıyı ve rengini değiştiren kıyafetlere kadar birçok ürün yer alıyor.
“Köy evlerinden çöp çıkmaz”
Giyilebilir teknolojinin öncü isimlerinden, Bilişim Vadisi Tasarım Kümelenmesi Giyilebilir Teknolojiler Koordinatörü ve Yaşam Bilimleri ve Sağlıkta Bilişim Teknolojileri Derneği Başkanı Arzu Kaprol, sahip olduğu hammadde kaynaklarıyla yetişmiş insan gücü ve teknolojik altyapısıyla Türkiye’nin, teknik tekstil alanında önemli bir potansiyele sahip olduğunu söylüyor. Sürdürülebilir modayı, bu topraklarda çok eskiden beri uygulanan bir alışkanlık olarak değerlendiren Kaprol, “Köy evlerinden çöp çıkmaz. Çünkü ortaya çıkan her atık, başka bir şeye dönüştürülür. Bu bilinci günümüze uyarlar ve yaygınlaştırırsak, sürdürülebilirliği tam olarak anlamış oluruz” dedi. Teknoloji ve dijitalleşmeyle uzun zamandır ilgilendiklerini ve teknolojinin etkilerini koleksiyonlarının her aşamasında kullandıklarına değinen Kaprol, teknolojiyi kullanırken, insanın merkezde olduğu bir inovasyon değeri taşıdıklarını, koleksiyonlarını özellikle online iletişim alanlarında ve doğru kanallarda sunmak için teknolojiyi kullandıklarını ekledi.
Satışların 28’i teknik tekstil
Özellikle otomotiv sektörünün talep ettiği katma değeri yüksek, özel proseslere ihtiyaç duyan, ileri teknolojili ürünler sunan Korteks’in Genel Müdürü Barış Mert, “Biobazlı ve biyobozunur ürünler için çalışmalarımız var. Ayrıca Bioloop ürünümüze recycle gibi farklı fonksiyonel özellikler kazandırmak için çalışmalarımız sürüyor. Üretim tesisisimizin tamamı “high count” gibi nitelikli ve özellikli filament iplikler üretebilecek yapıda tasarlandı” dedi. Tekstil pazarlarında rekabet gücü yüksek olarak sundukları ürünleri döşemelik, halı, havlu, medikal, polar, üst ve spor giyim, dış ortam ve otomotiv kumaşları gibi farklı alanlarda kullandıklarını da ekledi. Mert, “Küresel pazarlarda rekabetçi olabilmek için katma değerimizi artırmamız gerektiği konusuna daha fazla odaklanmalıyız. Bunun yollarından biri de teknik ve akıllı tekstile daha çok yoğunlaşıp buradaki yatırımların güçlendirilmesi. Eğer tekstil içerisinde böyle yenilikçi alanları daha da büyütebilirsek Türkiye tekstilde dünya devleri ile yarışacak konuma gelecektir” dedi.
Antarktika’da görev yapan Türk bilim insanlarına koruyucu kıyafetler
Arzu Kaprol, teknik tekstil alanındaki ilk ürünü olan ısı değişikliğine göre fonksiyon değiştiren ‘Akıllı Ceket’i de 2015 yılında hayata geçirdi. Kaprol, “Heyecanla yürütmeye ve tıp doktorlarıyla birlikte sağlık alanında fark yaratacak giyilebilir teknolojileri kapsayan projelerde yer almaya devam ediyorum. En son gerçekleştirdiğimiz ve bana çok heyecan veren proje ise; 2 yıllık bir çalışma sürecinin ardından, proje partnerlerimiz Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK Kutup Araştırmaları Merkezi, Bilişim Vadisi, Sun Tekstil ve İltema ile birlikte Antarktika’da görev yapan Türk bilim insanları için tasarladığım koruyucu kıyafetler oldu” dedi. Artan hassasiyetlerden dolayı özellikle pandemi sonrası, giyilebilir teknolojiler alanında yapılan yatırımların çok fazla yükseldiğinden bahseden Kaprol, uzaktan yaşamsal verileri takip edebilme ihtiyacını giyilebilir teknolojilerle cevaplandırabildiklerini de ekledi.