Fuarlar ve Türkiye’nin Marka ve Turquality destekleri: Türkiye’nin uluslararası görünümü
Türkiye ekonomisi son 40 yıllık dönemde ihracatını artırarak uluslararası piyasalara açılma yönünde sürekli çabalıyor. Tekstil ve deri sektörlerinde dalgalı bir seyir izlemekle birlikte, uluslararası piyasada göz ardı edilmeyecek bir potansiyele ve pozitif imaja sahip. 20-22 Eylül 2022 tarihlerinde Milano’da deri fuarı vardı. Bu fuar, ham deri, yarı işlenmiş deri, deri işleme dolapları, deri kimyasalları, trend ürünler ve yeni moda ürünler gibi değer zincirinin hemen her halkasının bir iş kolu olarak temsil edildiği en popüler fuar olarak nitelendiriliyor. Kışa ve yaza girerken yapılan Milano fuarında 50 civarında Türk firması da yer aldı. Reklam ve tanıtım bakımından Türk firmalarının dikkat çekici bir görünürlüğü vardı. Elbette fuarın gözdesi İtalyan firmalarının bulunduğu salondu.
Deri endüstrisinin alt kolu olan kürksüet piyasasında Çorlu bölgesi dünyada ilk sırada yer alıyor. Ne var ki Kovid-19 salgınıyla birlikte enerji ve lojistikteki dramatik maliyet artışları kürk süet piyasasını önemli ölçüde olumsuz etkilemiştir. Bir yandan kapanma, diğer yandan gerileyen gelir düzeyi ile düşen talep, kürk tüketimini azaltmıştır. Kürkün nispeten lüks bir mal olması, yani talebinin inelastik olması talep düşüşünü sınırlı tutsa da Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ana hedef pazarın mutlak bir daralmasıyla sonuçlanmıştır. Aşağıdaki grafikte Türkiye’nin toplam ihracatı içinde işlenmemiş kösele, deri ve kürk ihracatının payı yer almaktadır. Grafikten görüldüğü gibi, toplam ihracat içindeki oranı 2013 yılında binde 1,5 olan söz konusu ürünler 2021 yılında binde 0,4 oranına kadar gerilemiştir. Türkiye’nin ihracatında yüksek teknolojili ürünler yüzde 2’nin altında bir paya sahiptir. Dolayısıyla, Türkiye’nin dünyada söz sahibi olma potansiyeli yüksek endüstrileri özendirmesi ve bu sektörlerdeki hakimiyetini veya liderliğini sürdürmek için özendirici mekanizma ve araçları kurgulaması büyük önem arz ediyor. Deri ürünlerinde, Ticaret Bakanlığı internet sitesindeki verilere göre, marka destek programlarından yararlanan sadece iki firma bulunmaktadır.
22 Eylül 2022 tarihinde Ticaret Bakanlığı sitesinden çekilen verilere göre, marka destek programından yararlanan firma sayısı 149, Turquality destek programından yararlanan firma sayısı ise 222’dir. Türkiye gibi büyük ölçekli bir ülke bakımından destek programlarından yararlanan firma ve marka sayılarının düşük olduğu söylenebilir. Ancak, bu programların tasarlanmış olması başlangıç olması bakımından önemli görülmelidir. Sektörel bazdaki marka desteklerinin sürdürülebilir olması ayrıca önceliklendirilmesi gereken bir boyuttur. Türkiye’nin belirli sektörlerde öne çıkan markalarının olması, Türkiye markasının yaygın tanınması bakımından dikkat çekmektedir. Ticaret Bakanlığı halihazırda aşağıdaki alanlarda marka destek programları yürütmektedir: (1) Patent, faydalı model, endüstriyel tasarım ve marka tesciline ilişkin harcamaları, (2) sertifikasyona ilişkin giderleri, (3) moda/endüstriyel ürün tasarımcısı/şef/aşçı istihdamına ilişkin giderleri, (4)tanıtım, reklam ve pazarlama faaliyetleri, (5) yurtdışı birimlere ilişkin giderleri, (6) danışmanlık (yönetim, tasarım, hukuk, bilişim) giderleri.
Yazının devamı Z Raporu 41. Sayısında