Dijital seçimden kaçış yok
Yeni bir yayın. Digital Report. İlk sayısı Haziran’da yayınlanmış. İlginç konular var. Bir bakın. Bir de araştırma yer almış ilk sayıda. Poltio tarafından hazırlanmış. Adı “Türkiye Çevrimiçi Seçim Araştırması”. Çevrimiçi’nin İngilizcesi ‘Online’… Yani seçimi dijital olanaklarla yapmak. Online ve Realtime…
Dünyada bugüne dek 25 ülkede e-seçim yapılmaktaymış… Araştırmada, Türkiye’de insanların, seçimlerde dijital kültür olanaklarının kullanılarak yapılması konusundaki görüşleri tespit edilmiş. Türkiye’nin 55 ilinden 18-55 yaş arası katılımcılara sorulmuş. Sonuçlara göre; Türkiye’nin yüzde 44’ü dijital seçim fikrine olumlu bakıyormuş… Bazı endişeler yok muymuş? Varmış tabii ki.
Mesela 18-24 ve 25-35 yaş grupları içinde bu konuda kararsız olanların sayısı yüksek. Sonuçların müdahaleye açık olması, internet ve elektrik kesintileri, sonuçların karışması gibi endişeler kararsızların en önemli çekinceleri.
Öte yandan, ev rahatlığında oy verme, seçim masraflarının azalması (yüzde 48), sonuçların hızla ve sıfır hata ve sıfır geçersiz oy gibi olumlu yönler de yabana atılır gibi değil. “Siyasi seçimlerin online ortamda yapılmasını nasıl değerlendirirsiniz” sorusuna erkek katılımcıların yüzde 51’i olumlu yanıt verirken, kadınlarda bu oran yüzde 37 olmuş. Ne de olsa kadınlarımız daha garanticidir… Ev rahatlığında oy verme imkânı en çok 46-55 yaş arasındaki katılımcıları memnun ederken, deneklerin yarısı katılımın artacağını düşüyormuş.
En şaşırtıcı sonuç e-seçimin daha güvenilir olacağı konusunda alınmış. Yalnızca yüzde 14 “güvenli olmaz”, demiş. Katılımcıların elektronik seçimde gördüğü sakıncaların başında yüzde 62 ile “sonuçların müdahaleye açık olması” gelmiş.
Tamamen elektronik seçime geçiş 2000’lerin başında gündeme gelmiş. Estonya’da bölgesel düzeyde başlayan e-seçimler, artık tamamen internet üzerinden ve tüm ülkede yapılıyormuş.
Almanya, Belçika, Hollanda ve İrlanda’nın saydam olmadığı ve güvensiz bulduğu gerekçesiyle iptal ettiği elektronik seçimler hakkında siber güvenlik uzmanları da genelde olumsuz konuşuyorlarmış. Kısa süre önce ABD’nin oy makinelerinin, 2 dakika içerisinde sıradan bir dolmakalemle ‘hack’lenebildiğini gösteren videonun internette popüler olduğu bildiriliyor.
İsviçre ise elektronik oy sisteminin güvenliğini test etmek için herkese açık bir ‘hack’ yarışması düzenlemiş ve ‘hacker’ların kısa sürede bulduğu açıklar sebebiyle elektronik seçim sistemini devreden çıkarmış. Ancak uzmanların görüşüne göre, özellikle blockchain teknolojisinin devreye alınmasıyla, tüm çekinceler ortadan kaldırılacak ve kaçınılamaz olarak tüm seçimler elektronik ortamda yapılacak. Çok ucuz ve hızlı olması nedeniyle, sık sık yapılabileceği için demokrasinin en geniş anlamda kullanılmasına izin vereceğinden, demokrasi anlayışının da bir dönüşümden geçeceği iddia ediliyor…
Türkiye’de demokrasi kültürü hayli eskidir. Vesayet rejimleri sevdalılarınca birkaç kez inkıtaa uğratılmış olsa da Zümrüdü Anka kuşu gibi küllerinden yeniden doğup kanatlanmıştır hep…
Bu kez de öyle olmuştur. Batı’nın tam da “Türkiye’de iktidar değişikliği artık demokratik yollardan gerçekleşemez” (Bkz. Der Spiegel 06.05.2019) dediği bir dönemde, bütün dünyaya millî iradeye nasıl sahip çıkılacağının dersini vermiştir.
Bu kültür ve refleks nedeniyle Türkiye e-seçim konusunda da dünyada öncü alabilir… Çeşitli referandum olanaklarıyla millî iradeyi ülke yönetiminin güncel yönetiminin bir parçası haline getirebilir…