Destinasyon zengini Türkiye

Türkiye yerli ve yabancı turistler için popüler destinasyonlardan birisi olma özelliğini koruyor. Her ne kadar pandemi turizm davranışlarını etkilese de yerli ve yabancı talep de toparlanma sürüyor. Özellikle döviz gelirleri açısından önemli bir yere sahip olan turizm sektörü sezonun da açılması ile kıpırdamaya başlıyor. Pandeminin Türkiye’de hissedildiği Mart 2019 baz alındığında 710 bin seviyelerinde olan yurtdışı turist sayısı, Mart 2021’de 900 bin civarına yönelmiş, Mart 2022’de ise bu sayı 2 milyonu aşmıştır. Pandeminin net etkisini gösterdiği sektör bu senenin Mart ayında geçen yılın Haziran rakamlarını yakalamışa benziyor. Pandemi yabancı turist sayısı, turizm gelirleri, turizm harcamaları gibi göstergelerin yanı sıra turist olma potansiyeli taşıyan tüm bireylerin turizm alışkanlıklarını da etkilemiş durumda. Areda Piar olarak Haziran 2020’den bu yana davranış değişimlerini gözlemlediğimiz turizm alışkanlığı davranışları bize turizm sektöründeki yerli potansiyelin fotoğrafını çekiyor.

08-15 Haziran 2022 tarihlerinde tatil yapmayı planlayan 1100 kişi ile gerçekleştirilen araştırma sonuçlarımız bu yaz her üç yerli turistten en az birinin tatil yapma potansiyeli taşıdığını gösteriyor. Pandemi şartlarının ortadan kalkması turizm planlaması yapan turist oranını geçen yıla nazaran artırırken, erken rezervasyon imkânından yararlanamayan ya da bireylerin sosyal ve mesleki hayatlarındaki belirsizliklerden dolayı geç kalan turistler artan fiyatların da etkisi ile tatil planlarını başka yaza ertelemişe benziyorlar. Ya da turizm sektörünün bileşenlerinin kendilerine bir fırsat sürprizi yapmasını bekliyorlar.

Doğadan denize hızlı dönüş

Pandeminin ortaya çıktığı ilk dönemleri takip eden yaz da yerli turistler destinasyon tercihlerini denizin yerine doğadan, memleketten (aile yanı/akraba dahil) yana kullanmışlardı. Pandemi şartlarının hafiflemesi ve ortadan kalkması ile birlikte deniz turizmi yeniden popülerliğini kazanmışa benziyor. Doğa turizminin ağırlığını giderek kaybetmesi ve yerini tarihi ve kültürel turizme bırakması yerli turistin eski turizm anlayışına dönmeye çalıştığına işaret ediyor.

Otellere alternatif arayışı sürüyor

Her ne kadar tatil yeri konusunda anlayış eskiye dönse de konaklama türü açısından bu durumu yeniye doğru yolculuğa işaret ediyor. Özellikle pandemide deneyimlenen kiralık, müstakil ev/ villa ve bungalov konaklama türü yerli turistlerin turizm anlayışlarına merkezine yerleşmişe benziyor. Otel tercihindeki durağanlığın aksine kiralık, müstakil ev/villa tercihindeki yüzde 20,4’ten yüzde 30,4’e yükseliş, kamp/bungalov tercihindeki yüzde 13,3’ten yüzde 28,9’a yükseliş yeni turizm anlayışının geleceği hakkında sektöre sinyal veriyor.

Mecburi yön: Otobüs

Pandeminin turizm alışkanlıklarında etkili olduğu önemli bir alan da seyahat şekline yönelikti. Pandeminin etkisini hissettirdiği dönemlerde oluşan kaygı bireyleri kendi araçları ile seyahat yapmaya zorlamıştı. Bu zorlayış kendisini tatil alışkanlıklarında da göstermiş, insanların tatile yoğun bir şekilde kendi araçları ile gitme planlamasını zorunlu kılmıştı. Ancak pandeminin etkisini yitirmesine ek olarak ulaştırma maliyetlerine ortaya çıkan dalgalanmalar tatil planı yapan insanları seçenek olarak daha fazla olan otobüs alternatifine yöneltmiş durumda. İnsanların kendi araç tercihlerindeki dramatik düşüş ve buna paralel otobüs tercihlerinden artış yerli turistlerin seyahat planlamaları hakkında ipuçlarını ortaya koyuyor.

Öncelikle kriter fiyat ve ulaşım olanağı, güvenlik kaygısına dikkat

Satın alma davranışı gösteren ve fayda maksimizasyonunu amaçlayan birey için fiyatlar her zaman önemli olmuştur. Enflasyonist sürecin yaşandığı bir dönemde fiyatların tatil planlamasında yüzde 59,6 ile ilk dikkat edilecek unsur olmuş doğal bir sonuç olarak öne çıkıyor. İnsanların özel araçları yerine otobüs ve diğer ulaşım seçeneklerini de planlamalarına dahil etmeleri tatil planlamasında ulaşım olanağını yüzde 38,9 ile ayrıştırıyor. Hijyen ve temizlik pandemi şartlarından bağımsız turizm alışkanlığında yerli turistlerin önem verdikleri bir husus olarak varlığını yüzde 38,1 ile koruyor. Pandemi şartları ile karşılaştırıldığında insanların daha az nüfus yoğunluğunu önceleme oranlarının düştüğünü, salgının etkisi ile kalabalık ortamlardan uzak durma dürtüsünün yerini sosyalleşmeye bıraktığını net bir şekilde görüyoruz. Özellikle alışveriş imkanı sosyalleşme aracı olarak kullanılabilecek bir davranış olarak dikkat çekiyor.

Bunun yanı sıra yiyecek ve içecek zenginliğinin de geçtiğimiz yıla nazaran öne çıkması yerli turistlerin benzer şekilde sosyalleşme arzusuna işaret ediyor. Araştırmamızın bu soruda sektörün bileşenlerine en önemli mesajı yerli turistlerin bir güvenlik kaygısı ile tatil planlaması yaptığıdır. Özellikle son dönemde yaygın toplumsal bir olgu haline getirilmeye çalışılan mülteci/göçmen meselesi insanların tatil planlamalarında da dikkat çekiyor.

Fiyatta beklenti: Denize yakınlık

Yerli turistlerin konaklayacakları tesis için ödeyecekleri tutarın en çok denize yakınlık ile karşılanacaklarını ifade ettiklerini görüyoruz. Pandeminin var olduğu dönemle kıyasladığımız zaman konfor, hijyen/temizlik beklentilerinin yerini yoğun bir şekilde denize yakınlığa bıraktığını görebiliyoruz. İnsanların en önemli konfor alanlarının denize yakınlık olması tüketici zihnindeki bedelin karşılığını ortaya koyuyor.

Tatil web site tercihinde güven

Turizm sezonlarında yazılı ve görsel medyada sıkça rastlanılan haberlerden birisi de insanların satın aldıkları tatil paketlerinin karşılıklarının olmadığına yöneliktir. Tatilinizi satın alırsınız, gidersiniz ve kötü bir sürprizle karşılaşırsınız. Ya satın aldığınız tesisi karşınızda bulamazsınız, ya birden fazla kişiye satılmış bir durumla karşılaşırsınız ya da beklentilerinizden çok uzak bir konsept ile baş başa kalırsınız. Kötü örnek elbette emsal olmaz ama tüm bu durumlar olasılık dâhilinde olduğu veya tüketici zihninde yer edindiği için tatil web sitesi tercihinde güven önemli. Tatil web sitelerinde tüketici ile tesis edilen güven ilişkisi sürdürülebilir bir memnuniyete dönüşürse sadakat ilişkisi kaçınılmaz oluyor. Ancak tüketicinin pek çok ürün farklılaştırması ile karşı karşıya olması, alternatif satın alma kanallarının yoğunluğu marka sadakatini ister istemez üçüncü plana atıyor.

Tatil web sitesinde gezinti

Yerli ya da yabancı turist olsun tatil web sitesinden bir tatil satın alma arayışı başladığında tesisi incelenir, tatilin planlandığı takvim girilir ve öncelikli fiyatına bakılır. Eğer fiyat tüketicinin zihnindeki makul seviyeyi karşılıyorsa tüketici diğer özelliklere dikkat kesilir. Araştırma sonuçlarımız da aşağı yukarı temsili turist davranışını yansıtıyor. Katılımcılar öncelikli olarak yüzde 62,3 ile fiyat bilgisine erişmeyi istiyorlar. İkinci olarak yüzde 53,8 ile otel resimlerine, yüzde 45,1 ile kampanya ve promosyonlara, yüzde 44,8 ile garanti ve iade koşullarına, yüzde 44,1 ile ödeme seçeneklerine dikkat ediyorlar. Aslında tüketici fiyatı ve oteli tatil yapılabilir nitelikte bulmayı önceliyor sonrasında ise ödeme fırsatlarına ve seçeneklerine odaklanıyor. Ayrıca olası karşılıklı bir cayma ya da güncelleme durumlarında önemli olan garanti ve iade koşulları da öne çıkıyor. Aslında web sitelerinden tatil yapan bireylerde satın alma bilincinin yerleştiğine işaret eden sonuçlarla karşılaştığımızı görüyoruz.

Öyle ki tüketici tatil web sitesi tercih ederken her ne kadar indirim ve kampanyayı öncelese de tatil sitelerinin bilinirliği/popülerliği ve geçmiş deneyimler tüketicinin güveni öncelediği gerçeğini bir kez daha öne çıkarıyor. Bunun yanı sıra İade seçenekleri, yerinde ödeme seçeneği, paket tatil seçeneğinin varlığı, web sitelerinin bağlantı güvenliği, güvenli alışveriş imkânı, çoklu tatil imkânı tüketicinin beklentilerini karşılamaya yönelik önemli kriterler olarak varlığını koruyor.

Turizm planlaması yapan tüketicinin öncelediği güven, beğeni ve sadakatin ilk adresinin yüzde 21,8 ile ETS Tur olduğu GBS skorumuza yansımış durumda. Her ne kadar ETS öne çıkmış olsa da popülerliğini koruyan Trivago, Enuygun, Tatilbudur, Booking, Jollytur, Setur, Tatilsepeti, tatil sitesi web siteleri arasındaki sıcak rekabet yaza damgasını vuracağa benziyor.

Metodoloji

Areda Piar tarafından 8 -15 Haziran 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilen Turizm Alışkanlıkları ve Tatil Web Sitelerinde Benim Markam araştırmasına 1100 kişi katıldı. Tüketici eğilimlerini düzenli olarak ele alan araştırma, kantitatif araştırma yöntemlerinden CAWI tekniği ile “Areda Survey’in Profil Bazlı Dijital Paneli” kullanılarak gerçekleştirildi.