Bir Ülke: İspanya

2008 finansal krizi etkilerini diğer Avrupa ülkelerine kıyasla çok daha uzun süre hisseden ve ‘Büyük Durgunluk’ periyoduna giren İspanya ekonomisi, 2014 yılında negatif eğilimini tersine çevirmeyi başararak tekrar istihdam yaratmaya ve ekonomisini büyütmeye başladı.

Yıllar süren uluslararası kurtarma ve sert kemer sıkma programlarından sonra İspanya, yatırımcıları çeken, büyümeyi ve ihracatı canlandıran ve rekor düzeydeki işsizliği tersine çeviren önemli değişiklikler yaptı. 2008-2013 ekonomik krizi nedeni ile ülkedeki işsizlik 2013 yılında yüzde 27’lere kadar yükselmişti. 2023 yılının ikinci çeyreği itibarı ile ülkede işsizlik oranı yüzde 11,6’ya geriledi.

OECD İspanya'nın büyüme tahminini yükseltti

2022’de bir önceki yıla göre yüzde 5,5 ile beklenenden hızlı büyüyen İspanya ekonomisi, İspanya Ulusal İstatistik Enstitüsü (INE) verilerine göre ise geçtiğimiz yıl yüzde 2,5 büyüdü. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) İspanya ekonomisinin 2024 yılında yüzde 1,5, 2025 yılında ise yüzde 2 daha büyüyeceğini öngörüyor. İspanya, OECD tarafından revize edilen Euro Bölgesi tahminlerindeki tek ülke olarak öne çıkıyor.

Bu durum Euro Bölgesi ile karşılaştırıldığında olumlu bir gelişme olarak yorumlanıyor. Nedeni ise Euro Bölgesinin tamamı için tahmin 2024 yılında yüzde 0,6 ve 2025 yılında yüzde 1,3. Geleneksel olarak Avrupa’nın ekonomik güç merkezi olan Almanya’nın ise 2024 yılında sadece yüzde 0,3 oranında büyümesi öngörülüyor. Güney Avrupa ülkesi, uzun süredir bölgenin büyüme motoru olarak hizmet veren Almanya ve Euro Bölgesi ortalamasının iki katı oranında büyüyerek, bölgenin en iyi performans gösteren ülkelerinden biri haline geldi.

Yenilenebilir enerji üretimi yüzde 50’ye ulaştı

Batı Avrupa’nın mineral doğal kaynaklar açısından en zengin ülkesi konumunda yer alan İspanya, demir-dışı ve kıymetli metal üretiminde Avrupa’nın en önemli üreticisi olarak yer alıyor. Ayrıca Avrupa’nın en büyük altın madenlerinden birine sahip olan İspanya, aynı zamanda granit ve mermerde dünyanın önde gelen üretici ve ihracatçıları arasında yer alıyor.

Petrol ve doğal gaz ihtiyacının yüzde 99’u ve kömür ihtiyacının yüzde 70’i için ithalata bağımlı olan İspanya, yenilenebilir enerji alanında ise dünyanın önde gelen ülkeleri arasında bulunuyor. Geçen yıl ilk kez yenilenebilir enerji, yüzde 50,3’lük payla İspanya’nın elektrik üretiminin yarısından fazlasını oluşturdu.

Turizm gelirinin 200 milyar doları aşması bekleniyor

İspanyol ekonomisinin lokomotifi sayılan turizm sektörü, Kovid-19 salgınının olumsuz etkisiyle son yıllarda on milyarlarca euroluk kayıp yaşadı. Pandeminin sona ermesinin ardından İspanya, seyahat sektöründeki küresel toparlanmadan payını almaya başladı. Yıllık 85 milyonu aşan ziyaretçi sayısıyla Fransa’yı tahtından eden İspanya, dünyada en fazla turist ağırlayan ülke konumuna yükseldi.

2023 yılında İspanya’ya giden ziyaretçi sayısı bir önceki yıla kıyasla yüzde 18,7, 2019’a göre ise yüzde 1,66 artışla 85 milyon 56 bine yükseldi. 2023 yılında İspanya aynı zamanda turizm gelirinde de rekor kırdı. Açıklanan verilere göre ülkeyi ziyaret edenlerin yaptığı harcama 2022 yılına kıyasla yüzde 24,7, 2019 yılına göre ise yüzde 18,2 artışla 108 milyar 662 milyon euroya ulaştı.

Ocak-Nisan arasındaki dört aylık dönemde İspanya’ya giden ziyaretçi sayısı ise 2023’ün aynı dönemine göre yüzde 14,5 oranında artarak 23 milyon 956 bine yükseldi. Bu rakamla İspanya, turizm tarihindeki en iyi senesi olan 2019’un aynı döneminin yüzde 11,35 üzerine çıktı. 4 aylık dönemde İspanya’nın elde ettiği turizm geliri ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,6 oranında artarak 31 milyar 513 milyon euroya ulaştı. İspanya, turizmdeki en iyi yılı olan 2019’un ilk 4 ayında 22,5 milyar euro turizm geliri elde etmişi. İspanya’da turizm sektörü derneği Exceltur’dan yapılan açıklamada, ülkenin 2024 turizm gelirlerinde rekor kırılmasının beklendiği bildirildi. İspanya’nın bu yılki turizm gelirinin 202,65 milyar euroya ulaşması bekleniyor.

İhracatta 400 milyar euro hedefine yakın

İspanya’nın ticari entegrasyonu 2008 yılına kadar ağırlıkla Avrupa Birliği (AB) ülkeleriyle iken, 2013 sonrası Latin Amerika ve Asya’ya açılma politikası ekonomideki toparlanmanın önemli bir kaynağı oldu.

İspanya’nın mal ihracatı, tarihi serideki en iyi ikinci yıl olan 2023’te 389,1 milyar euroya ulaştı. Bu rakam, İspanyol Ekonomisinin Uluslararasılaşma Stratejisi 2017-2027’de belirtilen ‘2027 yılına kadar ihracatta 400 milyar euroya ulaşma hedefine’ oldukça yakın. İspanya dış ticaretinde Fransa, Almanya, İtalya, Portekiz, Birleşik Krallık, ABD, Belçika, Hollanda, Fas, Polonya ve Türkiye öne çıkıyor. Dış ticaretinin yüzde 70’e yakınını bu ülkeler ile gerçekleştiren İspanya dış ticaretinde ise açık veriyor. 2022 yılında 75 milyar dolarlık açık veren ülke, geçtiğimiz yıl 389,1 milyar euroluk ihracata karşılık 457,2 milyar euroluk ithalat yaptı ve dış ticaret açığı 68,1 milyar euro olarak gerçekleşti.

İspanya’nın geçtiğimiz yıl en büyük ihraç kalemini 65,3 milyar dolar ile otomotiv sektörü oluşturdu. Makineler, nükleer reaktörler, kazanlar ve mineral yakıtlar, yağlar, damıtma ürünleri ise İspanya ihracatının yüzde 13,5’ini oluştururken, ithalatının da yüzde 23,5’ini bu ürün grupları oluşturdu.

Türkiye, İspanya’ya ihracat rekoru kırdı

Türkiye ve İspanya arasındaki ticari ilişkiler 1990’ların ikinci yarısından itibaren ivme kazanmaya başladı. İkili ilişkiler son yıllarda ise tarihinin en iyi seviyelerine çıktı. Son 10 yılda ciddi artış gösteren karşılıklı ekonomik ilişkiler, her iki ülke pazarı için önemli yer tutuyor. Türkiye’de 775'ten fazla İspanyol firma, İspanya’da da 129 Türk firması faaliyet gösteriyor. Diğer yandan 2018’de İspanyol pazarına giren Türk dizileri, büyük bir başarı elde etti. İzlenme rekorları kıran bu diziler İspanya’da Türkiye’nin kültürel tanıtımını ve popülerliğini de artırdı.

Türk ve İspanyol iş dünyasının birbirlerini tamamlayıcı bir yapısı olduğunu söyleyen DEİK Türkiye İspanya İş Konseyi Başkanı Ebru Özdemir, “Türk iş dünyasının Afrika, Ortadoğu, Orta Asya ile olan yakın temasları bu çerçevede İspanyol iş dünyası için de önemli bir potansiyel iş birliği alanı oluşturmakta. İnşaattan, enerjiye kadar birçok sektörde güçlü ve tecrübeli firmalarımız var. İspanya’nın Latin Amerika’da tecrübe ve sahip olduğu önemli ilişkileri, Türk iş dünyası için benzersiz bir fırsat sunuyor” diyor.

2011 yılında ilk kez 10 milyar dolar seviyesini aşan karşılıklı ticaret hacmi, 2023’te rekor seviyeye yükseldi ve 9 milyar 800 milyon doları Türkiye’den İspanya’ya ihracat, 9 milyar 400 milyon doları ithalat olmak üzere ikili ticaret hacmi 19 milyar 200 milyon dolar olarak gerçekleşti. İspanya, 2023 yılında en fazla ihracat yapılan 8. ülke olurken, Türkiye'nin toplam ihracatından aldığı pay yüzde ise 3,6 oldu. İspanya’ya en fazla ihracatı 2 milyar 439 milyon 508 bin dolarla otomotiv endüstrisi gerçekleştirdi. Otomotiv endüstrisini, 2 milyar 254 milyon 123 bin dolarla hazır giyim ve konfeksiyon, 1 milyar 315 milyon 89 bin dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri, 620 milyon 774 bin dolarla elektrik ve elektronik, 437 milyon 792 bin dolarla çelik sektörü izledi.

İhracatını değer bazında en fazla otomotiv endüstrisi gerçekleştirdi. Otomotiv endüstrisi, İspanya'ya ihracatını 2023’te 2022’ye göre 623 milyon 344 bin dolar artırdı. İhracat artışında, otomotiv endüstrisini; 173 milyon 719 bin dolarla zeytin ve zeytinyağı, 98 milyon 728 bin dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri, 60 milyon 257 bin dolarla elektrik ve elektronik, 38 milyon 831 bin dolarla hububat bakliyat yağlı tohumlar ve mamulleri takip etti. Ülkeye, zeytin ve zeytinyağı sektörü 270 bin dolar 133 bin dolar, hububat bakliyat yağlı tohumlar ve mamulleri ise 77 milyon 345 bin dolarlık dış satım yaptı.