Bileşik öncü göstergeler nasıl okunmalı?
Çok sayıda ekonomik veri paylaşılıyor. Bu veriler arasında en fazla dikkati çeken ve izlenen verilerin başında Bileşik Öncü Göstergeleri geliyor. Bileşik Öncü Göstergeleri ekonomiye dair beklentilerin olumlu yada olumsuz seyrini ölçer. Ancak geçmiş deneyimler bu tür göstergelerin yanılma payının da yüksek olduğunu gösteriyor. Özellikle pandemi sonrası belirsizliğin artması bu tür göstergeleri temkinli olarak yorumlamamız gerektiği gösteriyor.
Ekim ayında OECD’nin açıkladığı Bileşik Öncü Göstergelere (CLI) göre ekonomik aktivite de ılımlı toparlanma devam ediyor. Detaya baktığımızda ılımlı toparlanmanın yoruma çok açık olduğunu söyleyebilirim. Arz tarafındaki problemler, tedarik zincirinde devam eden bozulma, çip krizi küresel ekonomik toparlanmayı güçleştiriyor. Tüm bu gelişmelere rağmen OECD’nin Ekim ayı Bileşik Öncü Göstergeleri (CLI) ekonomik aktivitede ılımlı bir toparlanmayı işaret ediyor. Siparişler, yapı ruhsatları, güven göstergeleri, uzun vadeli faiz oranları, yeni araç kayıtları ve daha fazlasını içeren öncü göstergeler, önümüzdeki altı ila dokuz ay boyunca ekonomik aktivitedeki dalgalanmaları tahmin etmek için tasarlanmış döngüsel göstergelerdir. Çok sayıda yakın tarihli ileriye dönük veriden ekonomik faaliyetin geniş bir resmini çiziyor.
Bölgesel ayrışma devam ediyor
CLI’ye göre Kananda, Euro Bölgesi ve Birleşik Krallık da ekonomide ılımlı bir genişleme hızının devam etmesi bekleniyor. Benzer görünüm Amerika Birleşik Devletleri ve Japonya’da da var. Fransa’da ise ılımlı toparlanmanın biraz daha zaman alması bekleniyor. Mevcut toparlamada en büyük engel son aylarda artan enerji fiyatları nedeniyle tüketici fiyatlarındaki kalıcı artış. Emlak fiyatları, otomotiv fiyatları ve hammadde tedarikinde sorun yaşanan tüm ürünlerin fiyatları artmaya devam ediyor. Üretici fiyatlarındaki artışın kontrol edilemez olması ve tüketici fiyatlarına yansıyor olması nedeniyle fiyatlardaki artışların kalıcı olması bekleniyor. Örneğin uzun süredir çelik üretimindeki daralma nedeniyle baskı altında kalan Çin’de toparlanma işaretleri görülmeye başlandı. Diğer Asya’nın en büyük ekonomilerinden biri olan Hindistan için aynı şeyi söylemek şimdilik mümkün gözükmüyor. Rusya’da ekonomik aktivite toparlanma sinyalleri gösteriyor. Öte yandan Brezilya ekonomisinde yavaşlamanın sürmesi bekleniyor. Bazı ülkelerde COVID-19 önlemlerinin kademeli olarak kaldırılmasına ve aşı kampanyalarının ilerlemesine rağmen, devam eden belirsizlikler CLI ve bileşenlerinde normalden daha yüksek dalgalanmalara neden olabilir. Bu nedenle, CLI’ler dikkatle yorumlanmalı ve büyüklükleri, ekonomik aktivitede beklenen büyümenin kesin bir ölçüsünden ziyade sinyalin gücünün bir göstergesi olarak kabul edilmelidir.
Küresel büyüme üzerinde en büyük sorun yükselen fiyatlar
Yükselen enerji ve hammadde fiyatları yakın gelecek açısından özellikle tüketici cephesinde karamsar bir tablo çizmemize neden oluyor. Pandemi döneminde artan işsizlik ve gelir kayıplarına ek olarak tüketici fiyatlarındaki artışlar satınalma gücünü zayıflatıyor. Böyle bir gelişme özellikle sabit gelirli orta gelir grubunun daha da zayıflaması anlamına geliyor. OECD’nin ılımlı toparlanma olarak tarif ettiği ve toparlanmayı işaret ettiği Euro bölgesinde işsizlik hızla artmaya devam ediyor. Pandemi öncesi Euro bölgesinde işsizliğin çözümüne yönelik olarak para ve maliye politikalarına yönelik adımlar atılıyordu. Pandemi sonrası daralan işgücü piyasasında henüz toparlanma gözlenmiyor.