Bıden'ın ilk ekonomik adımı: 1,9 trilyon dolarlık kurtarma paketi
20 Ocak günü yemin ederek görevi devralan yeni ABD başkanı Joe biden, daha koltuğa oturmadan, ilk ekonomik adımını da duyurdu: Covıd-19’un olumsuz etkilerine karşı ekonomiyi canlandırmayı hedefleyen ‘Amerikan kurtarma planı’ ailelere, küçük işletmelere ve salgından zarar gören diğer toplum kesimlerine doğrudan maddi destek sağlayacak.
Yardım paketi korona virüsüyle mücadeleye ve aşıların dağıtılmasına 415 milyar dolar, ailelere doğrudan yardımlara 1 trilyon dolar, küçük işletmelere ve salgından en çok etkilenen topluluklara verilecek desteğe 440 milyar dolar ayrılmasını öngörüyor. Biden yönetiminin ilk 100 gününde 100 milyon kişinin aşılanması hedefleniyor.
Kişi başına verilecek doğrudan çeklerin miktarı 1.400 dolar olarak açıklanırken ayrıca ek işsizlik sigortasının da şu anki haftalık 300 dolar seviyesinden 400 dolara çıkartılacağı belirtildi. Paket onay alırsa bu ek yardımın süresi Eylül’e kadar uzatılacak, tahliyeler durdurulacak evlere el konamayacak. Biden ayrıca saatlik asgari ücretin iki katına çıkarılarak 15 dolar olmasını önerdi.
Biden, “Nesiller boyu yalnızca bir kez görülebilecek bir ekonomik krizin ve halk sağlığı krizinin ortasında olduğumuzu görmek zor değil. İnsanların büyük acılar çektiği ortada ve kaybedecek zaman yok. Şimdi harekete geçmemiz lazım” dedi.
Biden, planının salgının gidişatını değiştirerek ekonomik iyileşmeye giden bir köprü olacağını ve ırk adaletsizliğini gidermeye yatırım yapacağını belirtti. Biden bu harcamaları şimdi yapmanın ekonominin uzun dönemli göreceği zararı önleyeceğini söyledi.
Plan neleri kapsıyor?
Biden’ın planı, ulusal ölçekte bir aşılama programını, korona virüsünün kontrol altına alınması çabalarını, okulların güvenli şekilde açılmasının sağlanmasını, ülke genelinde toplu aşılama alanlarının oluşturulmasını, test sayısı ve temas takibin arttırılmasını, malzeme eksikliklerinin giderilmesini, ücretli hastalık izni verilmesini, sağlık alanındaki eşitsizliklerinin giderilmesini, ilk ve orta dereceli okullarının büyük kısmının Biden’ın göreve geldiği ilk 100 gün içinde açılmasını kapsıyor.
Biden, plan dahilinde Amerika genelindeki tüm çalışan ailelere acil yardım olarak kişi başına 1.400 dolar yardım çeki verileceğini, konut ve gıda desteği, güvenli çocuk bakımına erişim, erişilebilir sağlık sigortası sağlanacağını, asgari ücretin arttırılacağını, işsizlik sigortasının genişletileceğini, çocuklu ailelere ve çocuksuz işçilere bu yıl için acil durum desteği sağlanacağını belirtti.
Ayrıca, planın öncelikleri arasında küçük işletmelere destek, ilk müdahale görevlilerinin, toplu taşıma çalışanlarının ve diğer zaruri işlerde çalışanların işlerinin korunmasını sağlamak da var.
Biden’ın ekibi tarafından daha önce yapılan açıklamada planda ‘acil ulusal güvenlik sorunları’ olarak nitelendirilen federal bilgi teknolojisi altyapısının iyileştirilmesi ve federal sisteme sızılması karşısında alınacak önlemlerin de yer aldığı belirtildi.
korona salgınının, ilk, orta, lise ve yüksek okul seviyesinde görülmemiş zorlukları beraberinde getirdiği belirtilen açıklamada okulların kapanmasının orantısız şekilde siyah ve Latin, engelli ve İngilizce öğrenen öğrencileri etkilediği kaydedildi.
Plana göre Biden, Kongre’den ilkokul, ortaokul ve liselerle yüksek eğitim kurumlarına ayrılmak üzere eyalet ve yerel yardım kaynakları aracılığıyla 170 milyar dolar ayrılmasını isteyecek. Planda ayrıca okulların güvenli şekilde açılması için 130 milyar dolar sağlanması yer alıyor.
Okulların güvenli şekilde açılması
Bu kaynakların sınıfların kapasitesini azaltmak, mekanların sosyal mesafe kurallarına göre yeniden düzenlenmesi, havalandırmanın iyileştirilmesi, daha fazla temizlik görevlisinin çalıştırılması, kişisel koruyucu malzemelerin sağlanması, her okulun bir hemşireye erişiminin olması, ulaşım kapasitesinin arttırılarak otobüslerdeki öğrenci sayısının azaltılması, çocukların okula dönüş sürecini kolaylaştırmak için danışmanlar tutulması, dijital eşitsizli ğin kapatılması, geçen yıl kaybedilen zamanı telafi etmek için yaz okulu ve diğer imkanların sağlanması, devlet okullarının sayısının arttırılması gibi adımların atılması için kullanılması planlanıyor.
Bu kaynaklar eyaletlerin düşük gelirli topluluklardaki öğrencilerin korunması için kaynakların uygun şekilde dağıtılmasını sağlamak amacıyla da kullanılacak.
Yüksek Eğitim Acil Yardım Fonu’nun genişletilmesi de Biden’ın kurtarma paketi kapsamında yer alıyor. Plan, üniversitelerin sağlık protokollerini uygulayabilmeleri, uzaktan eğitim yapabilmeleri, ihtiyaç halindeki öğrencilere acil durum bursu verebilmeleri için kritik kaynaklara erişimlerinin sağlanmasını içeriyor. Paketin 35 milyar dolarlık bu kısmının devlet üniversitelerine, geleneksel olarak siyah öğrencilerin eğitim aldığı devlete ait ve özel yüksek okul ve üniversitelere ve azınlıklara hizmet veren diğer okullara ayrılması planlanıyor.
Bu kaynak milyonlarca öğrenciye eğitim kurumlarından 1.700 dolara kadar ek yardım sağlayacak. Plan dahilinde 55 milyar dolar ise valilere, korona virüsünden en çok etkilenen çocuklara ilkokul, ortaokul, lise ya da erken eğitim aşamasında destek sağlanması amacıyla aktarılacak. 106 milyondan fazla Amerikalı için ücretli hastalık izni verilmesi de planda yer alıyor.
- ABD'de toplam korona vakası: 24 milyon
Kişi başı 1400 dolar doğrudan yardım
Planın en önemli maddelerinden birini ailelere yapılacak acil doğrudan yardım oluşturuyor. 10 milyondan fazla Amerikalı’nın işsiz olduğu, 4 milyon Amerikalı’nın da yılın yarısında ya da daha uzun süre işsiz kaldığı belirtilen açıklamada her 10 siyah çalışandan 1’inin ve her 11 Latin çalışandan 1’inin işsiz olduğu belirtildi. Aralık ayında 140 bin iş kaybının daha olduğu hatırlatılan açıklamada 20 bin kamu eğitimcisinin, 400 bin restoran çalışanının işsiz kaldığı belirtildi. Planın bu kısmına ayrılacak bütçenin 1 trilyon dolar olacağı kaydedildi.
Buna göre çalışan ailelere kişi başı 1.400 dolar yardım çeki verilecek. Bu da Aralık ayında kabul edilen yardım paketinde yer alan 600 dolarlık çeklerle birlikte toplam yardım miktarını 2 bin dolara çıkartıyor.
Kongre Aralık ayında yaklaşık 900 milyar dolar tutarında yeni bir korona virüsü yardımına onay vermişti. Biden, 31 Ocak’ta sona erecek olan tahliyelerin ertelenmesi tarihinin uzatılmasını da Kongre’den talep edeceğini belirtti.