Avrupa’da enerji kıtlığı
Doğalgaz krizi yaşayan Avrupa kavurucu sıcaklarla boğuşurken, dünya çapında birçok bölgede aşırı iklim olayları yaşanıyor. Doğalgazın kışın karne ile verilmesi tartışmalarının yaşandığı Avrupa’da enerji krizinden en az yara ile çıkmak isteyen hükümetler ve yerel yönetimler ise enerji kıtlığı karşısında acil durum ilan ederek tasarrufa yönelik farklı tedbirler almaya başladı.
Rusya Ukrayna Savaşı ile daha görünür hale gelen enerji krizi ile beraber enerjide kıtlık, kaçınılmaz hale geldi. Kavurucu sıcaklar ile boğuşan Avrupa başta olmak üzere dünyada birçok ülkede yönetimler halkın tasarruf tedbirlerine uyması için çabalıyor.
Kış başlamadan doğalgaz depolarını yüzde 80 dolu bulundurma hedefi belirlese de, halen Avrupa Birliği (AB) çapında doğal gaz doluluk oranı yüzde 62 seviyesinde ve Avrupalı yöneticiler Rus gazının tamamen kesilmesi durumunda ne yapacağını belirlemek için ilave planlar üzerinde harıl harıl çalışıyor. AB’de kabul edilen REPowerEU planı, enerji verimliliğini teşvik ederek, enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesini ve fosil yakıtları evlerde, endüstride ve enerji üretiminde yenilenebilir kaynaklarla değiştirerek senaryoyu iyileştirmeyi amaçlıyor. Ayrıca AB Parlamentosu Enerji Komitesi enerji tasarrufunu 2030 yılına kadar yüzde 14,5'e yükseltme ve her ülke için bağlayıcı katkılar belirleme önerisini kabul etti. Parlamento üyeleri, AB çapında enerjinin 2030'a kadar yüzde 45'ini yenilenebilir kaynaklardan elde etme hedefini de büyük bir çoğunlukla destekledi. Bu nedenle kısa vadeli önlemler olarak her ülke enerji tasarrufu için planlarını açıklamaya başladı.
Gündem enerjide israfı önlemek
Uluslararası Enerji Ajansı’na göre ısı ayarının bir santigrat derece oynaması, yıllık 10 milyar metreküp tasarruf edilmesi anlamına geliyor. Bu nedenle sıklıkla ülkelerde yaz aylarında klimalarda derecenin düşük ısıya ayarlanmaması tavsiye ediliyor.
- Fransa’da hanelerde doğalgaz kazanlarının daha verimli kazanlar ile değiştirilmesi ve elektrikli ısıtma için ilk kez 2018’de kabul edilen teşviklerin artırılacağı duyuruldu. Ayrıca enerji tasarrufu için bazı sokak lambaları kısılacak.
Almanya’da hükümet bir doğalgaz krizi içerisinde olduklarını kabul ederek, 3 aşamalı Gaz Acil Durum Planı’nda uyarı seviyesine geçtiklerini duyurdu. Başbakan Olaf Scholz, yayınladığı makalede önümüzdeki kış için haneler ve sanayinin ne kadar çok enerji tasarrufu yapabilirse yapması gerektiğini açıklarken, otoyollarda hız sınırının düşürülerek yılda 2 milyar litre benzin tasarrufu yapılması tartışılıyor. Ayrıca Şehirler ve Belediyeler Birliği kış aylarında doğalgaz kıtlığı karşısında, halka ortak ısınma alanları kurulması çağrısında bulundu. Bazı eyaletlerde ise sıcak su kullanımına sınırlama getirildi.
Slovenya'da ise hükümet, kamu binalarında ısıtma ve soğutmanın sınırlandırılması gibi bir dizi enerji tasarrufu önlemini uygulamaya koyarken, acil durum önlemleriyle yüzde 10 enerji tasarrufu sağlamayı hedefliyor. Buna göre yaz aylarında kamu binalarında soğutma, 25 derecenin altına düşürülmeyecek. Benzer şekilde Yunanistan’da da hükümet klimaların 26 derece ile sınırlandırıldığını duyurdu.
Yazların çok sıcak geçtiği İspanya da, Rus gazına bağımlı olmasa da tüketimi ve faturaları azaltma hedefinin bir parçası olarak kamu binalarında klima kullanımını sınırlandırdı. Mayıs ayı içerisinde kabul edilen enerji verimliliği kararnamesine göre, yaz aylarında, kamu binalarındaki klimaların 27 santigrat derecenin altına ayarlanmaması gerekiyor. Kışın, kamu çalışanlarının çalıştığı ofisler ve binalar ise 19 santigrat derecenin üzerinde ısıtılmayacak.
Avrupa’da enerji kıtlığı karşısında klima ayarlarına yönelik düzenlemeye giden ülkelerden bir diğeri de İtalya oldu. İtalya'daki okulların ve diğer kamu binalarında klimalarını 25 derece altına ayarlaması yasaklanacak. Enerji ihracatının yasaklanması ve tek nükleer santralinde üretimi artırma kararı alan Macaristan’da tedbirler ağustos ayı itibariyle hayata geçirilecek.
Ülkelerin bireysel tedbirlerinin yanı sıra G7 Zirvesi’nde Brüksel ve Washington temsilcileri Avrupa çapında evdeki ısıtma ve soğutma sıcaklığı ayarlarını otomatik yapan akıllı termostatların kullanılacağını da açıkladı.
Japonya bile alarm durumuna geçti
Avrupa dışında Amerika ve Asya’da da enerji ve su kıtlığı karşısında hükümetler ve yerel yönetimler de halka çağrı yapmayı sürdürüyor. Geçtiğimiz haziran ayında tarihinde görmediği aşırı sıcaklarla boğuşan Japonya’da merkezi hükümet, ilk kez "elektrik arzı kıtlığı uyarısı" yayınladı. Buna göre öğlen 12 ile 3 arasında, halktan elektrik tasarrufu için çaba göstermeleri istendi.
Su kıtlığı yaşayan ABD California’da tasarruf amacı ile halktan duş sürelerini 4 dakika ile sınırlandırmaları istendi. Ayrıca dış mekânların sulanma sayısı da haftada 3’ten 2’ye düşürüldü. Sıcaklıkların rekor seviyeye ulaştığı Teksas’ta ise Bitcoin madenciliği durdurularak, madencilere tazminat ödenmeye başlandı.
Çin’de ise üretim birimi başına endüstriyel enerji tüketimini 2025 yılına kadar yüzde 13,5 oranında azaltmak için bir verimlilik hamlesi başlatıldı.
- Pekin yönetimi, enerji yoğunluğunu azaltmak için yeni teknolojiler, standartlar ve finansal hizmetler sunmayı hedeflerken, tedbirlerin çelik, demir dışı metaller ve inşaat gibi sektörleri hedef alacağını duyurdu.
Bu kapsamda düşük karbonlu kaynaklardan daha fazla enerji temin etmek, kömür kullanımında verimlilik sağlamak ve tüketimi izlemek için dijitalleşme gibi önlemler hayata geçirilecek.