AB’de siyaset ve parayı kadınlar yönlendirecek

Mayıs ayında Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinden sonra ana akım partiler büyük kayıplar yaşadı. AB projesinin çekirdeğini oluşturan merkez partiler hâlâ çoğunluğu oluştursa da aşırı sağ ve Yeşiller güç kazandı. Yeni tabloya rağmen, AP kendi başkanını seçme yetkisine sahip olsa da Avrupa Birliği (AB) liderleri parlamento başkanlığı pozisyonunu müzakere kozu olarak kullanıyor. Bunun da nedeni, ilk kez 2014 AP seçimlerinin ardından uygulanan ve Jean-Claude Juncker’in hızlı bir şekilde AB Komisyonu başkanı seçilmesini sağlayan “spitzenkandidat” süreci. Bu süreç 2019 seçimlerinde de işledi. AB üyesi 28 ülkenin liderleri, 30 Haziran 2019 tarihinde Brüksel’de bir araya geldi ve Avrupa’yı yönetecek liderleri müzakere etti. AB Liderler Zirvesi’nde AB Komisyonu, AB Konseyi, Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilciliği gibi temel kurumların başına gelecek isimler müzakere edildi. Zirve öncesinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un dile getirdiği, AB Konseyi’nin direkt belirleyeceği dört pozisyondan ikisinin kadın olması temennisi ise mutabık kalınan isimler belirlenince gerçekleşmiş oldu.

Siyasi kariyerlerinin sonuna gelen Almanya Başbakanı Angela Merkel ile İngiltere Başbakanı Theresa May’in de aralarında olduğu Avrupalı liderler; AB Komisyon Başkanlığı’na Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen’in, AB Konseyi Başkanlığı’na Belçika Başbakanı Charles Michel’in, AB Yüksek Temsilciğine İspanya Dışişleri Bakanı Josep Borrell’in, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanlığı’na da Christine Lagarde’ın atanması konusunda mutabık kaldı. Siyasete ve paraya iki kadın lider yön verecek.

Ursula Von Der Leyen'in seçilmesinin anlamı

Brüksel’de gerçekleştirilen AB Liderler Zirvesi’nde üye ülke liderleriyle görüşmesinin ardından Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Antonio Tajani, “AP, Avrupa Birliği (AB) Konseyi’nden bağımsız olarak kendi başkanını 3 Temmuz’da seçecektir” açıklaması, “spitzenkandidat” sürecinin uygulanmasına işaret ediyordu. Bu söz, seçimden çıkan tabloya rağmen, yeni liderliğin AB’yi tasarlayan güçlerin istediği şekilde bir yönetimin oluşturulması şeklinde ifadesini buluyor. Keza, Avrupa Birliği’nin yürütme organının en üst makamı için önerilen Ursula von der Leyen’in göreve gelmesi için yeni AP üyelerinin çoğunluğunun onayı bu arzu için yeterli oldu. AB üyesi ülke liderleri, uzun pazarlıklar sonucu AB Komisyonu Başkanlığı’na atanan Ursula von der Leyen, Parlamento’da yapılan oylamada 383 “evet” oyuyla AB Komisyonu’nun yeni başkanı oldu.

• Von der Leyen’in Avrupa Komisyonu Başkanı seçilme süreci ve AP’de onaylanması, AB Komisyonu’nun gücünü artırdığı şeklinde yorumlanıyor. Bu şekilde, AB’nin tek bir siyasi mekana dönüştürülmesi ve hem kurumsal yapı hem de karar alma süreçlerinin AB Komisyonu’nun istediği olacak.

Durum daha da yalınlaştırılarak yorumlanacak olursa, Almanya ve Fransa’nın çabalarıyla AP dışından, Ursula von der Leyen’in AP Parlamentosu’na onaylatılması, AB’nin karar alma süreçleri içinde AB Komisyonu’nun gücünün, parlamentoya kıyasla daha da arttı.

Önceliği iklim krizi, göçmenler ve Brexıt

Von der Leyen’in vaatleri, işinin çok yoğun ve zor olduğunu gösteriyor. Avrupa Komisyonu Başkanlığı oylamasından önce yaptığı konuşmaya Fransızca başlayıp, İngilizce devam etti ve Almanca bitirdi. Von der Leyen Avrupa vatandaşları olarak hangi ülkede yaşadıklarından bağımsız olarak iklim değişiminin günlük hayatlarında hissedilmeye başlandığını ve herkes için bir mücadele alanı haline geldiğini vurguladı. Başkan adayı kıtanın 2050 yılı itibariyle karbon-nötr, yani atmosferdeki karbon dengesini bozmayan, hale gelerek dünyada ilk olmasını istediğini belirtti. Von der Leyen bu hedef için göreve başladığı ilk 100 gün içerisinde bir plan hazırlama vaadinde bulundu. Leyen AB genelinde asgari ücret ve işsizlik sigortası düzenlemeleri olması gerektiğini vurguladı. AB’nin sürdürülebilir kalkınma hedefleri konusunda daha fazla çaba sarfedeceğini belirten aday ayrıca Avrupa Birliği’nin kadına şiddetle mücadele için İstanbul Konvansiyonu’na katılması çağrısında bulundu.

AB konseyi ve AB yüksek temsilciliğinde değişim

Avrupa Liderler Zirvesi’nde belirlenen bir diğer isim de AB Konseyi Başkanlığı için Belçika Başbakanı Charles Michel oldu. AB Konseyi başkanının görevleri arasında, toplantılara başkanlık etmek, toplantılarda raporlar sunmak, AB içinde mutabakat sağlanmasına yardımcı olmak ve AB’nin liderler seviyesinde dış temsilini yapmak yer alıyor. Konsey başkanı 2,5 yıllığına seçilirken, görev süresi 1 kez uzatılabiliyor. Mevcut AB Konseyi Başkanı Polonyalı Donald Tusk’un görevi 1 Aralık’ta devretmesi gerekiyor.

İspanya Dışişleri Bakanı Borrell de AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilciliğine aday gösterildi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi aynı zamanda AB Komisyon Başkan Yardımcılığı görevini yürütüyor. AB’nin bir nevi “dışişleri bakanı” olarak faaliyet gösteren etkin pozisyona kimin getirileceğine AB üyesi ülkeler nitelikli çoğunlukla karar veriyor. Mevcut AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin görev süresi 31 Ekim 2019’da sona eriyor. Yüksek Temsilcinin de tıpkı AB Komisyonu Başkanı gibi AP üyelerinin çoğunluğunun onayını alması gerekiyor.

Euro'nun yeni patronu Chrıstıne Lagarde

AB üyesi ülkelerin liderleri, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanlığına Christine Lagarde’ın atanması konusunda da mutabık kaldı. Liderler, ECB Başkanlığı için mevcut Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Lagarde’ı aday gösterdi. Tüzel kişiliğe sahip bağımsız bir AB organı olan ECB’nin görevi, para birimi olarak euroyu kullanan AB üyesi ülkelerden oluşan Euro Bölgesi’nde fiyat istikrarını sağlamak olarak tanımlanıyor. Frankfurt merkezli kurumun başkanının görev süresi 8 yıl olacak. ECB başkanının belirlenmesinde nitelikli çoğunluk gerekiyor. Mevcut ECB başkanlık görevini İtalyan Mario Draghi yürütüyor. IMF Başkanı Christine Lagarde, Avrupa Konseyi tarafından kasım ayında görevden ayrılacak Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi’nin yerine aday gösterilmesinin ardından IMF’deki görevinden geçici olarak feragat ettiğini duyurdu. Christine Lagarde’ın görevlerini, IMF Birinci Başkan Yardımcısı David Lipton yürütecek.