AB büyük bir bedel ödemek zorunda kalacak mı?

Avrupa ekonomik anlamda endişeli. Trump’ın AB ülkelerine ek yüzde 10 gümrük vergisi koyma tehdidi başlı başına bir sorun. Trump’ın AB’nin yeterince ABD malı almadığına dair tespiti ve bu nedenle “Büyük bir bedel ödemek zorunda kalacağı” ifadesi AB’yi zorlayacak gibi duruyor.

ABD ve İngiltere’nin başlattığı savaş en çok AB’yi vurdu

Rusya Ukrayna savaşı ile gelişen süreçte AB, Rusya’dan sağladığı ucuz enerji ile yakaladığı rekabet avantajını yitirdi. Alman sanayisinde ardı ardına fabrika kapanma hikayesi ve AB’de yaşanan enflasyon da bu nedenledir.

Kazanan Trump, Ukrayna savaşına son vereceğim diyor. Peki, AB’yi ABD bağımlısı ve Rusya düşmanı yaptıktan, milyonlarca göçü kabul ettikten ve yıkımın faturasını ödedikten sonra AB’nin ayakta kalma şansı ne kadar olacaktır?

Yok eğer ben bu faturayı ödemem der ve Ukrayna’yı AB de yalnız bırakırsa ABD’nin Afganistan’dan kaçışı gibi AB’nin Ukrayna’dan kaçışı Dünya siyasetine yeni bir yön vermez mi? Zelenski’nin bir ABD uçağı ile ülkeden ayrılış ihtimali bile güç dengelerini kalıcı olarak bozmaz mı? Bir daha hiçbir ülke AB’nin ipiyle kuyuya girer mi?

ABD ile AB’nin ticaret savaşı ihmali durgunlukla boğuşan AB’ye ağır bir darbe indirecektir.

Kaldı ki AB siyaseten dağınık durumda. Bir ay evvel IMF toplantısında yaptığı açıklamada misilleme yapmaya hazırız diyerek ABD’ye kafa tutmaya çalışan Almanya Maliye Bakanı Lindner dün Olaf Sholz tarafından görevden alındı. Almanya’da hükümet dağıldı. Yani ekonomik sorunlar ile boğuşan lider ülke yönetilemez durumda bugün itibariyle.

Büyük çekişme uzlaşmaya döner mi?

Trump’ın esas meselesi temel bilimlerde ilerleyen ve yenilik yerine keşif yapan ülke haline gelen Çin Halk Cumhuriyetidir.

Donald Trump kampanya sürecinde ABD'ye satılan Çin mallarına yüzde 60 ya da daha fazla ek gümrük vergisi uygulamakla tehdit etti. Bunun gerçekleşmesi durumunda etkilerini bugünden hesaplayabilmek mümkün değil. Tamamen sürpriz…

ABD verileri Çin ile ticaret açığının Trump’ın ilk dönemi olan 2016 yılında 346,83 milyar dolardan 2023 yılında 279,11 milyar dolara gerilediğini göstermektedir. Ve Trump 2.0 şuan daha güçlü ve yetkin…

ABD Rusya ilişkisi sürpriz üretebilir mi?

Trump’ın başkanlığı döneminden en az etkilenecek ilişki ise Rusya olabilir. Zira en düşük seviyeye inen hali ve karmaşık ambargo uygulamalarıyla ABD Rusya ilişkileri sorunlarını aşmakta zorlanacaktır.

Ancak bu cephenin de sürpriz barındırma kapasitesi yok diyemeyiz. ABD Rusya husumetinden en büyük kazançla çıkan ABD’nin rakibi Çin. Avrupa’nın erişemediği ucuz Rus hammaddelerini savaş nedeniyle daha da ucuza Rusya’dan ithal ederek ve çekilen Batı markalarının yerine kendi mal ve hizmetlerini sokarak bu işten Çin karlı çıktı.

Rusya’nın Çin ile ittifak ve ticareti ABD’ye karşı bir cephenin güçlenerek bir araya gelmesine sebep olmakta.

Türkiye değişimden avantajlı çıkabilir mi?

Türkiye yıkılıp dökülme riski taşıyan züccaciye dükkânında ilginin farklı noktalara evrilmesi ve ABD’nin iç hesaplaşma, intikam alma konuları arasında kendine daha fazla alan açabilir.

Vergiler ve yaptırımlar nedeniyle bozulabilecek küresel ekonomide Türkiye elbette zorlanabilir. Ancak bu krizler farklı fırsatları içinde barındıracaktır ve bunlar yapısal kazançlar olacaktır.

Örneğin PKK’nın Suriye ve Irak’ta tasfiyesi, Kuzey Suriye sınırlarının güven altına girmesi, Irak ile Kalkınma yolunun faaliyete alınması, Zengezur Koridoru’nun devreye girmesi gibi konularda sürpriz gelişmeler yaşanabileceğini görmek gerek.

Bunlara ek olarak muhtemel bir AB Türkiye yakınlaşması da ekonomik ve güvenlik saikleri ile gerçekleşebilir. Alman basını ve siyasetinde buna ilişkin tartışmalar bulunmaktadır.

Diğer taraftan iç siyasete dair yeni gelişmeler de bu siyasi iklimden etkilenecektir. Zira içeride altılı masayı kuran Biden değil miydi?

Dünya dengeleri açısından elimizde çok fazla değişken ve karmaşık bir ilişki seti var. İş o kadar çetrefilli hale geldi ki verilen vaatlere bakarsak temel politikaların sürprizlerle dolu olduğunu ve belki de oyun kurucuların bile aklının karışık olduğunu söylersek abartmış olmayız.