2024 beklentileri: Tekstil

Türkiye’nin ihracat şampiyonları listesinin ilk sıralarında yer alan tekstil ve hazır giyim sektörü 2023 yılında hem içerde hem dışarda yavaşlayan taleple mücadele etmeye çalıştı. Bunun yanında Çin’in tam açılmasıyla yeniden küresel ticarette ön plana çıkması, yüksek maliyetlerle üretim yapan Türk ihracatçısının rekabet gücünü zayıflattı. Tüm bu olumsuzluklara rağmen tekstil ve hazır giyim sektörünün 2023 yılının sonu itibarıyla 19,6 milyar dolar ihracat rakamına ulaşması bekleniyor. 2022 yılında 21 milyar doların üzerinde bir ihracat rakamına sahip olan sektör, bu yıl talepteki daralma ve maliyetlerdeki artıştan kaynaklı yüzde 15 ila 20 arasında bir daralma bekliyordu. Beklenen de oldu. Türk hazır giyim sektörü Cumhuriyetin 100’üncü yılına rekor bir ihracat hedefi ile başlasa da gerek küresel ortamda ve yurt içinde yaşanan ekonomik zorluklar gerekse de üretim, maliyet ve fiyatlarının artması sektörü bir önceki yılın gerisinde bıraktı.

Türkiye’nin tekstil şehri Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta yaşanan deprem felaketi, Kovid-19 pandemisi ve yükselen enflasyon, tekstil ve hazır giyim sektörünü 2023 yılında en çok etkileyen maddelerin başında geldi. Sektörün ana pazarı olan Avrupa’da yaşanan daralma ve ABD’de yaşanan durgunluk, ihracatı etkileyen en önemli faktörler oldu. Özellikle AB’ye olan ihracat yüzde 70’lerden yüzde 59’lara düşünce Türkiye de bu boşluğu Rusya, Orta Doğu ve Körfez Ülkeleri ile tamamlamaya çalıştı. 2022 yılının üçüncü çeyreğinde Türk tekstil sektörünün ihracatı 2,5 milyar dolar iken 2023 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 6 azalarak 2,35 milyar dolar oldu. Hazır giyim ihracatı ise 5,38 milyar dolardan 4,90 milyar dolara geriledi. Tekstilde 2023 Eylül ayında en fazla ihracat, İtalya ve Belarus’a yapılırken Hazır Giyim’de ise Almanya ve İspanya’ya yapıldı. Tekstil ihracatının en büyük kısmını oluşturan kumaş ihracatı ise Eylül ayında yaklaşık yüzde 10 azalışla 548,65 milyon dolara geriledi. Yaklaşık 1,5 milyon kişiye istihdam sağlayan Tekstil ve Hazır Giyim sektöründeki istihdam kaybı ise dokuz ayda 200 bine kadar ulaştı.

2024’ün ikinci yarısında atak başlayacak

Küresel ticaretin dar bir koridordan geçmesi sebebi ile 2023 yılı tekstil sektörünü, hedefledikleri 13 milyar dolara çıkaramadıklarını söyleyen İTHİB Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet ÖKSÜZ, Türkiye’nin tekstil şehri Kahramanmaraş’ta yaşanan depremin ise sektörü oldukça etkilediğine değindi. Öksüz, “Tekstil sektörü ihracatımızdaki gerileme yüzde 10 seviyelerinde. Ancak en büyük ihracat pazarımız olan AB ve ABD’nin tekstil ithalatlarındaki düşüş oranı çok daha yüksek. Avrupa Birliği ülkeleri ve ABD, tekstil ithalatında yüzde 20’lik bir gerileme yaşamasına rağmen biz bu pazarlarda paylarımızı koruyabildiğimiz için mutluyuz. 2024 yılında çok daha güçlü bir ihracat atağı ile özellikle yılın ikinci yarısından itibaren kayıplarımızı telafi edebileceğimizi öngörüyoruz” dedi. 2023 yılında Bakanlığın desteğiyle Brezilya, Şili, Dominik Cumhuriyeti ve Avustralya pazarlarına odaklandıklarına değinen Öksüz, 2024’te ise Küba ve Dominik Cumhuriyeti devletlerinde ikili ticari ilişkilerin gelişmesi amacıyla birçok görüşme gerçekleştirdiklerini ve yeni yılda bu görüşmeleri ticaret potansiyeline dönüştürmek için ticaret heyeti ve alım heyeti gibi organizasyonlar düzenleyeceklerini de ekledi.

Yüksek katma değerli ürünlere ağırlık verilmeli

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya’ya göre ihracatta yaşanan kaybın bir diğer önemli nedeni ise maliyet artışları nedeniyle 2023 yılında Türkiye’nin rakipleri karşısında pahalı hale gelmesi. Bu durumun neticesinde rekabetçiliğin önemli ölçüde azaldığını söyleyen Kaya, “Türk hazır giyim sektörü öncelikle bu açığı telafi etmeye çalışacak. Bu noktada özellikle yüksek katma değerli ürünlerin üretimine ağırlık verilecek. Türk lirasının seyri ve ücret-maliyet artışları bu konularda belirleyici olacak” dedi.

Hedefimiz ayakkabı ihracatını 5 yıl içinde 2 milyar dolara taşımak

Ayakkabı üretiminde küresel bir oyuncu olan Türkiye, yaklaşık 580 milyon çiftle Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise altıncı büyük üretim kapasitesine sahip. Ancak 2023 yılında küresel pazarlarda ayakkabı talebi daraldı. Yüksek maliyet artışlarına rağmen kurun yatay seyri pandemi döneminde Türkiye’ye gelen müşterilerin bir bölümünü kaybettirdi. 2023 Ocak-Kasım arasında geçen yıla göre adet satışlarında yüzde 25, değer olarak ise yüzde 5 gerileme var. Yılbaşından bu yana istihdamın yaklaşık yüzde 30’u da kaybedildi.

Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği Başkanı Berke İçten, her şeye rağmen Türkiye’nin Avrupalı markalar için ilgi merkezi olmaya devam ettiğini söylüyor. Türkiye’de yatırım yapan ve yatırım için zemin yoklayan küresel markaların da olduğuna değinen İçten, “Bütün olumsuzluklara rağmen moralimizi bozmuyor ve geleceğe umutla bakıyoruz. Tüm hesaplarımızı ayakkabı ihracatımızı 5 yıl içinde 2 milyar dolara taşıma hedefi doğrultusunda yapıyoruz” dedi.