2024 beklentileri: Otomotiv
2023 yılının ilk 11 ayında da ihracat liderliğini kimseye kaptırmayan otomotiv sektörü, yılı 1,5 milyon adet üretim ve 1 milyon adet ihracat ile kapatmayı hedefliyor. Ancak Togg’un pazara girmesiyle 2023 yılı Türk otomotiv sektörü açısından tarihi bir yıl oldu. Enflasyonla mücadele kapsamında uygulanan sıkı para politikasının etkilerinin ve 2024’te otomotiv sektöründe de görülmesi bekleniyor. Yeni yılda satışlarda yavaşlama ve fiyatlarda dengelenme beklenirken elektrikli araçlara olan talepteki artışın ise sürmesi bekleniyor.
2023 yılı otomotiv satışları ve satış sonrası sektörleri açısından rekorlarla dolu bir yıl oldu. 1 milyondan fazla araç ile tarihin en yüksek araç satışının gerçekleştiği 2023 yılında, 2022’ye göre 4 kattan fazla fark ile elektrikli araç satışı gerçekleşti. 2023 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam üretim yüzde 12, otomobil üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 arttı. Bu dönemde, toplam üretim 1 milyon 349 bin 79 adet, otomobil üretimi ise 876 bin 251 adet düzeyinde gerçekleşti. 2023 yılı Ocak-Kasım döneminde toplam pazar ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 59 artarak 1 milyon 119 bin 300 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde otomobil pazarı ise yüzde 66 oranında arttı ve 840 bin 925 adet oldu.
Tüm bu verilere rağmen 2023 yılı aynı zamanda, 6 Şubat depremi, döviz kurlarındaki hareketlilik, borçlanma maliyetlerindeki artış, yüksek enflasyon, krediye ulaşılabilirlik ve sıfır araç arzındaki gecikmeler nedeniyle 2’nci el fiyatlarındaki fahiş dalgalanmalar gibi büyük sorunları da içerisinde barındıran bir yıl oldu.
2023’te tedarik zinciri problemleri başı çekti
Otomotiv sanayinin son üç yıldır daha önce hiç karşılaşmadığı boyutta ve çeşitlilikte gündem maddesini eş zamanlı yönetmek durumunda kaldığını söyleyen Otomotiv Sanayii Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu’ya göre ilk sırada pandemi dönemi ile başlayan tedarik zinciri problemi yer aldı.
Bunun yanı sıra iklim odaklı hedefler ile birlikte sıkılaşan regülatif zorunluluklar ve dünya genelindeki ekonomik hareketliliğin de küresel otomotiv sanayini etkileyen ana konular arasında yer aldığını aktardı. Eroldu, “Bu gündem maddeleri çerçevesinde 2023 yılı otomotiv sektörü için öngörülebilirliği zor bir yıl oldu. Tüm bu zorluklara rağmen, 2023 yılının ilk 11 ayında toplam üretimimizi yüzde 12 artırdık. İhracatımız adet bazında yüzde 6, tutar bazında yüzde 15 ve iç pazar yüzde 59 artış gösterirken üretim, pandemi öncesindeki seviyelere ulaştı” dedi.
Otomotiv ihracat liderliğini kimseye kaptırmadı
2023 yılı Ocak-Kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam otomotiv ihracatı adet bazında yüzde 6, otomobil ihracatı ise yüzde 18 oranında arttı. Bu dönemde, toplam otomotiv ihracatı 926 bin 223 adet, otomobil ihracatı ise 601 bin 665 adet düzeyinde gerçekleşti. Otomotiv sanayi ihracatı yılın ilk 11 ayında 32,5 milyar dolar ile ülke ihracatının yüzde 14’ünü gerçekleştirdi ve ihracat lideri konumunda yer aldı. Yılsonunda ise üretimin 1,5 milyon adedi, ihracatın ise 1 milyon adedi aşması öngörülüyor.
En güçlü çıkışı elektrikli otomobiller yaptı
Otomotiv sanayi, 2023 yılında en güçlü çıkışı elektrikli otomobil alanında yaptı. Güçlü yatırımları ve markaları ile elektrikli otomobil alanında dünya lideri konumunda olan Çin’i, geleneksel otomobil üreticisi Avrupa ülkeleri takip etti. 2023 yılının ilk 6 ayında Türkiye’deki elektrikli otomobil satış rakamları bir önceki yılın aynı dönemine göre 4 kattan fazla artarak 10 bin 28’e ulaştı. Türkiye’de elektrikli araçlara duyulan ilgi ve yapılan yatırımlar oldukça yüksek seviyelerde seyretti.
Türkiye’nin yerli otomobili Togg ise 2023 yılında elektrikli otomobil sektöründe direksiyonun başına geçti. Öyle ki, Ocak-Kasım ayları arasında Türkiye’de 13 bin 572 adet yerli otomobil Togg satılırken, aynı dönemde dünyanın en çok satılan elektrikli otomobili Tesla ise 11 bin 600 adet satışa ulaştı. 2023 yılının başında SUV modeli T10X ile sürücüleriyle buluşan Togg, en fazla üretim adedine ulaşması beklenen ve en ucuz modeli olacak olan Togg sedan ile de 2024’te banta inip, 2025 yılında yollardaki yerini alacak.
Çip krizi ortadan kalkıyor
2023 yılının başında otomotiv sektörünü ciddi anlamda arz krizine sokan araç çipi probleminin 2024 yılı itibarıyla tamamen ortadan kalkacağını söyleyen Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Özçete, 2023 yılında sektörü fazlaca etkileyen Rusya-Ukrayna Savaşı etkilerinin 2024 yılı itibarıyla azalacağını ekledi. Özçete, “2023 yılı sıfır araç fiyatlarının yükselmesiyle birlikte her aracın bir değer oluşturması, mevcut araç sahiplerinin araçlarına periyodik bakım, onarım ve bunun gibi konularda daha hassasiyetle yaklaşmasını sağladı; bununla birlikte orijinal yedek parça fiyatlarının ciddi derecede yükselmesi, kullanıcıları aftermarket pazarına yönlendirerek otomotiv satış sonrası sektörünü de ciddi anlamda hareketlendirdi” dedi.