2024 beklentileri: Kimya
2023’ün 11 aylık döneminde kimya sektörünün ihracatı geçtiğimiz yıla göre yüzde 9,6 gerileyerek 27,9 milyar dolar oldu. Şubat ayında yaşadığımız büyük deprem felaketi ve küresel ekonomi politikaları sebebiyle taleplerdeki durgunluk, petrol fiyatlarındaki düşüş, kur ve parite duyarlılığı gibi nedenlerle ihracatın olumsuz etkilenmesine rağmen sektör, ‘en çok ihracat yapan ikinci sektör’ konumunu koruyor. 2024 yılında iç pazarda beklenen talep daralmasına karşı ihracat pazarını genişletmeye yoğunlaşan sektör, 35 milyar dolarlık ihracat hedefine odaklandı.
Ağırlıklı olarak petrokimya, sabun, deterjan, gübre, ilaç, boya-vernik, sentetik elyaf, soda gibi çeşitli kimyasal hammadde ve tüketim ürünlerinin üretiminin gerçekleştiren kimya sektörü, Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 13,8 gibi büyük bir bölümünü gerçekleştiriyor. 2022 yılında gerçekleştirdiği 33,6 milyar dolarlık performansıyla Türkiye’nin ‘en fazla ihracat yapan sektörü’ olmayı başararak zirveye yerleşen kimya endüstrisi, bu yıl otomotivin ardından en fazla ihracat yapan ikinci sektör oldu.
İhracat pazarı çeşitlendirilmeli
2024 yılında ihracatı 35 milyar dolara çıkarmayı ve yüzde 10’un üzerinde büyümeyi hedeflediklerini söyleyen İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister, sektör olarak dış pazarları çeşitlendirmek için ticaret heyetleri, fuar katılım organizasyonları gibi faaliyetlerde daha fazla genişleme planladıklarını belirtiyor.
Pandemi ve sonrasındaki süreçte yaşanan hammaddelerdeki yüksek fiyat artışları, temin zorlukları ve küresel tedarik zincirindeki kırılmalar aynı seyirde hissedilmemesine rağmen yüksek enflasyon ve Avrupa’daki resesyona da bağlı olarak 2023 yılında taleplerde daralmanın yaşandığını söyleyen Kimpur CEO’su Cavidan Karaca ise gelir çeşitliliklerinin pazarlarda karşılaşılan zorluklara karşı en büyük avantajları olduğunu söylüyor. 50’den fazla ülkeye ihracat yaptıklarını dile getiren Karaca, 2023 yılının ilk dokuz ayında yaklaşık 108 bin tonluk satış ve tonaj bazında ihracatta yüzde 17, yurt içinde yüzde 57 olmak üzere, toplamda yüzde 44’lük güçlü bir büyüme gerçekleştirdiklerini belirtiyor.
Sektör 2023’te yüzde 9 kayıp yaşadı
Sektör, kur dalgalanmalarından artan girdi maliyetlerine kadar çok sayıda zorluktan etkilense de, ihracat ve üretim rakamları yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen 27,9 milyar dolar seviyesine ulaşmayı başardı. 2023 yılı hem küresel hem de ülkemiz açısından zorlu bir yıl oldu. Küresel olarak yaşanılan enflasyonist ortam, yüksek faiz, ülkeler arası savaşlar ve artan enerji maliyetleri yanı sıra şubat ayında yaşadığımız deprem felaketi etkisiyle oldukça olumsuz bir süreç yaşadık. 2023’ün ilk yarısında seçim atmosferi dolayısıyla yatırım ve üretimde bekleme ve durgunluğun hakim olduğunu dile getiren Pelister, ayrıca en büyük ihracat pazarımız olan AB’deki resesyon ve genel talepteki durgunluğun da sektörün ihracat performansını olumsuz etkilediğini dile getiriyor. İhracata ve ülke ekonomisine en çok katkı sağlayan kimya sektörünün yılı 31 milyar dolara yakın bir rakamla tamamlayacağını belirten Pelister, 2022 yılına göre yaklaşık yüzde 8-9 civarında bir kayıp yaşandığını söylüyor.
Kimya sektörünün hammadde bakımından yüzde 70 oranında dışa bağımlı durumda olduğuna, plastik ve mamullerinde ise bu oranın yüzde 90’lara çıktığına dikkat çeken Pelister, dolayısıyla enflasyonla orantılı rekabetçi kur politikasının ihracatçılar için büyük önem taşıdığını söylüyor. Finansal istikrar ve öngörülebilirliğin en büyük beklentileri olduğunu ifade eden Pelister,
Hammadde fiyat artışları, üretim maliyetlerinin artması, öngörülemeyen kur politikaları, enerji maliyetleri gibi sebeplerden dolayı ek sermayeye ihtiyaç duyan firmalarımızın düşük faiz oranları ile uzun vadeli finansmana kolay ulaşımı büyük önem taşıyor.Diğer yandan enflasyonla mücadele büyümenin devamı, yatırımların ve istihdamın artması için çok önemli bir süreç
şeklinde konuşuyor.
Sektörün bir üst lige taşınması için ‘ölçek büyütmek şart’
Yüzde 70’in üzerinde bir oranda mikro ölçekli işletmelerin oluşturduğu sektörün 2024 hedefinin bu yüzdeyi azaltmak olması gerektiğini söyleyen MÜSİAD Yönetim Kurulu Üyesi Kimya Metal Maden Sektör Kurulu Başkanı Muhittin Can, yatırım ve AR-GE kısmında da ivmelenerek bu büyük piyasadan payını alması gerektiğini belirtiyor. Bir yandan da sektörün en büyüklerinden olarak görülen Almanya’nın yüzde 15 seviyesinde küçüldüğünün unutulmaması gerektiğini ve 2024 yılı hamlelerinde buna göre hazırlık yapılması gerektiğini söylüyor.
