2024 beklentileri: Bankacılık
Artan jeopolitik riskler ve ekonomik belirsizliklere rağmen 2023’ü olumlu bir performansla kapatan bankacılık sektörü, güçlü yapısını korumayı sürdürüyor. Sektör genelinde kredi artışına rağmen takibe dönüşüm oranının yüzde 1,5 gibi oldukça düşük seviyede seyretmesi ve kârlılığın yüzde 45 artışı seçici kredi politikasının başarıya ulaştığını gösterirken, sektörün 2024 gündeminde teknolojik yatırımlar ve dijitalleşme var.
BDDK’nın Ocak-Ekim dönemine ait verilerine göre Türk bankacılık sektörü toplam aktifleri bir önceki yıla göre yüzde 52, mevduatları yüzde 57 artış gösterirken; kârlılık yıllık bazda yüzde 45 artışla 486 milyar liraya ulaştı. Böylece Ekim 2023 itibarıyla toplam aktifler 21.7 trilyon TL olurken, özkaynaklar 1.9 trilyon TL olarak kaydedildi. Küresel ekonomide yaşanan belirsizliklere rağmen, sektörün diğer göstergelerinde de bir önceki yıla göre olumlu bir tablo ortaya çıktı.
2023’te makro ortam ve regülasyonlar belirleyici oldu
Ziraat Katılım Genel Müdürü Metin Özdemir 2023’te depremin etkileri ve ekonomi yönetiminin enflasyon ile mücadelesinin öncelikli gündem maddeleri olduğunu, Merkez Bankası’nın fiyat istikrarı sağlama ve ekonomi yönetiminin enflasyonu düşürmeye yönelik güçlü adımlarıyla, sektörün güçlendiğinin piyasa tarafından izlendiğini belirterek, yılın ilk yarısındaki negatif kredi spreadlerinin pozitife dönüşünün dengelenme yolunda bankacılık için daha olumlu bir süreç olduğuna vurgu yaptı.
“2023 yılı Şubat ayında en yüksek seviyesini gören TL ticari kredi yıllık büyümesi; kredi oranlarındaki yükseliş ve yüzde 2,5 seviyesinde belirlenen büyüme sınırı sonrasında yavaşlamaya başladı” şeklinde konuşan Özdemir, bireysel kredilerde 2023 yılının ilk yarısında güçlü bir ivme yakalandığını söyledi. Özdemir, ayrıca sıkı para politikası ve sadeleşme adımlarıyla kredi ve mevduat oranlarının yükseldiğini, kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesabı hariç TL cinsi ticareti kredi oranının yüzde 50,74’e ulaştığı bilgisini vererek, bankacılık sektöründe kaynakları döviz geliri olanlar için yüksek TL oranı ortamında döviz kredisinin tekrar cazip hale gelmeye başladığını açıkladı.
Vakıf Katılım Genel Müdürü Mehmet Ali Akben ise 2023 genelinde Türk bankacılık sektörünün liralaşma stratejisine odaklandığını ve alınan makro ihtiyati tedbirler çerçevesinde istikrarlı büyümesini sürdürdüğünü belirterek, bankacılığın cari açığı azaltıcı, üretime dayalı ve inovasyon odaklı ekonomik büyümenin tesisine katkı sunmak amacıyla selektif kredi anlayışını benimsediğini vurguladı. Yoğun regülasyonların yürürlükte olduğu bu dönemin bankacılık sektörü açısından da bazı zorluklar barındırdığını ifade eden Akben, buna rağmen ekonomi yönetiminin aldığı kararlarla Türk bankacılık sektörünün fevkalade bir tecrübe örneği sergilediğini açıkladı.
2023’te bankacılık sektörü gündeminin makro-ihtiyati önlemler ve ekonomik gelişmeler paralelinde belirlendiğini ifade eden Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ ise yüksek enflasyon başta olmak üzere makro ortamın sektördeki pek çok dinamiği değiştirdiğini, yasal düzenlemelerin ve bunların bilançolara etkilerinin gündemi belirlediğini belirterek pozitif yönlü yavaş bir düzelme trendi içerisinde olduklarını vurguladı.
“Kredi faizlerinin yükselmesi haliyle talepte bir düşüşe neden oldu. Üstelik seçici kredi politikaları kapsamında kredilerdeki sınırlamalar da halen devam ediyor. Tabi ki bunlar da büyüme oranlarına yansıyor. Yılın ilk yarısında gördüğümüz hızlı kredi büyüme trendi, ikinci yarıda yerini daha durgun ve temkinli bir görünüme bıraktı. Yıllık bazda TL kredi büyümesi yüzde 57 ile enflasyonun altında kaldı” şeklinde konuşan Baştuğ, kredilerde yavaşlama trendiyle beraber artan TL mevduat odağıyla sektörün TL kredi-mevduat oranı uzun yıllar sonra yüzde 100’ün oldukça altında seyrettiğine dikkat çekti.
Katılım bankacılığında büyüme ivmesi sürüyor
Katılım finans alanında dijital katılım finans kuruluşu olarak 2023 yılında faaliyet izinlerini alan iki kuruluşun faaliyetlerine başlamasının yanı sıra halen mevduat bankalarından biri de katılım bankası olmak için izin aldı. Yeni 3 kuruluş ile beraber katılım bankacılığı ekosistemi 2023’te de gelişimini sürdürdü.
2023’ün ilk 9 ayında, katılım bankalarının, sektörün yüzde 47 olan büyüme ortalamasının üzerinde, yüzde 51 oranında büyüme gerçekleştirdiğini vurgulayan Kuveyt Türk Genel Müdürü Ufuk Uyan, yıl genelinde katılım finans sermaye piyasası ürünlerinde çeşitlenmenin olduğuna da dikkat çekti.
“Katılım finans sektörü, çalışanların gayretiyle ve halkımızın teveccühüyle istikrarlı büyümesine 2023 yılında da devam etti. Bununla birlikte sektörümüz, 2023’teki ajandasını oluşturan etkin bilanço yönetimi, dijitalleşme, yetenek yönetimi ve sürdürülebilirlik ekseninde kârlılıktan ödün vermeden Türkiye ekonomisine verdiği desteği sürdürdü” şeklinde konuşan Uyan, katılım finans sisteminin, temel kurallarını faizsiz finans prensibine göre şekillendirdiği için toplum tarafından giderek daha fazla tercih edildiğini, dolayısıyla olumlu yönde ayrışarak 2024’te de pazar kazanımına devam edeceğini sözlerine ekledi. Uyan ayrıca, yoğun dijitalleşme, kredi portföyü ve fon yapısı gereği konvansiyonel bankalardan olumlu yönde ayrışan katılım finans sektörünün yüzde 15 pazar payı hedefine emin adımlarla ilerlediğinin de altını çizdi.